تاریخ ایران کمبریج و نقش احسان یارشاطر در تداوم آن
به گزارش گلونی نام احسان یارشاطر برای اهالی تاریخ و ادب نامی است آشنا که با دانشنامه ایرانیکا و مجموعه کتب تاریخ کمبریج گره خورده است.
او زاده ۱۲ فروردین ۱۲۹۹ بود و در دهم شهریور ۱۳۹۷ چشم از جهانی فروبست.
خدمات یارشاطر در حوزه ادبیات، زبان و تاریخ فارسی و همچنین اشتیاق او به دانشاندوزی امری انکار ناشدنی است.
این عشق او را تا آنجایی برد که بگوید: زبان فارسی وطن من است و در راستای خدمت به زبان و فرهنگ فارسی ترک سرزمین کند.
حالا که چند روزی از زادروز ایشان (۱۲ فروردین) گذشته در این یادداشت به طور مختصر به تاریخ کمبریج که ویراستاری سه جلد از آن بر عهده یارشاطر بوده است میپردازیم.
در بررسی تاریخ ایران کرسیها و مکتبهای گوناگونی در طی سالها در جریان بوده است اما مهمترین آنها را میشود در دو مورد خلاصه کرد.
تاریخ ایران کمبریج و نقش احسان یارشاطر در تداوم آن
مورد اول مکتب ایرانشناسی شوروی و دوم مکتب ایرانشناسی کمبریج انگلستان.
مکتب نخست در سالهای ۱۹۱۷ تا ۱۹۹۱ میلادی سامان گرفت و همراه با دیدگاه سوسیالیستی_مارکسیستی به چاپ رسید و مکتب دوم با بینشی متفاوت اما روشی یکسان منتشر شد.
تاریخ شوروی برخلاف تارکمبریج شامل پژوهشهای عمدتا مستقلی است و هر کتاب یا هر عنوان دورهای خاص را در برمیگیرد ضمن اینکه مجموعه کمبریج در راه تدوین کتب با بسیاری از ایرانشناسان سرتاسر جهان در ارتباط بوده و از نویسندگان و مولفان بینالمللی استفاده کرده است امکانی که ایرانشناسان شوروی از آن بهرهای نبردند.
مجموعه کتابهای کمبریج مجموعه کاملی است که تاریخ ایران از آغاز تا دوران معاصر را در هشت جلد (هفت جلد شرح تاریخ و یک جلد منابع) در برگرفته و از حیث جامعیت مرجعیست برای استفاده علاقهمندان، دانشجویان و متخصصان. تاریخ چاپ نخستین جلد از این مجموعه کتاب به سال ۱۹۶۸ میلادی میرسد.
گفتتی است که کمکهای احسان یارشاطر در راستای تامین هزینه پژوهشهای تاریخ کمبریج باعث تسریع روند به ثمر نشستن آن شده است.
چنانچه گفتیم تاریخ کمبریج قسمت کوچکی از فعالیتهای علمی احسان یارشاطر است و کارنامه بلندبالای او در آن خلاصه نمیشود و زادروز ایشان بهانهای بود برای مرور بر کتبی که تاریخ، ادب، هنر و فرهنگ ایرانی را به همگان معرفی میکند.
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری