دیو جهی دیوی جادوگر و پناه دهنده گناهکاران
به گزارش گلونی اهورامزدا یگانه خداوند دیانت زرتشتی است و امشاسپندان جلوه‌های بی‌مرگ او هستند.
در مقابل امشاسپندان دیوان قرار دارند. دیوها نیز مانند امشاسپندان دارای سلسله مراتب‌اند و در بین آن‌ها دیوزنی یافت می‌شود به نام جهی که جادوگر، بد نشان، اغواکننده و پناه‌دهنده گناهکاران و بدکاران است.
نام او در اوستا به صورت جهی یا جهیکا آمده است اما در گاهان که کهن‌ترین بخش اوستا است چنین واژه‌ای یافت نمی‌شود و نام جهیکا تنها در بخش‌های اوستای غیرگاهانی آورده شده است.
جهی سزاوار مرگ و نابودی دانسته شده و نامی عام است که برای زنان بدکار استفاده می‌شود البته بدکاری درمورد زنان در ادبیات زرتشتی پهنه وسیع و گاهی بی‌منطقی را در بر می‌گیرد.
درباره این دیو زن آمده است که او یک‌سوم رستنی‌ها را پژمرده می‌کند و نزدیک شدن به او از پندارنیک، گفتارنیک و کردارنیک می‌کاهد.
خانم دکتر ژاله آموزگار در کتاب تاریخ اساطیری ایران درباره او می‌گویند: «جهی که نقش تخریبی عمده‌ای در آغاز آفرینش دارد نماد پلیدی‌ها و آلودگی‌های زنانه و نماد روسپی‌گری است. او در منتهی هم دختر و هم زن اهریمن به شمار آمده است. اوست که اهریمن را به یورش دوم برمی‌انگیزد. چون اهریمن برمی‌خیزد، بر سر جهی بوسه می‌زند و آلودگی‌های زنانه از این راه پدیدار می‌شود. پس از آفرینش، در اسطوره‌ها دیگر از جهی نشانه‌ای نیست، جز اشاره‌ای کوتاه در هزاره اوشیدر و اوشیدر ماه.»
بر اساس متون بندهشن با اینکه زن آفریده هرمزد است اما به واسطه تن دادن به فساد اهریمن آلوده گشته و مردان را نیز به تباهی می‌کشاند. با اینحال در پایان و به واسطه ازدواج، فرزندآوری و مطیع ساختن زن فتنه اهریمن به ثمر نمی‌رسد.
عده‌ای گمان می‌کنند چنین دید بدبینانه و غرض‌ورزانه‌ای به زن از کیش زُروان نشات گرفته است. هرچند این عقیده می‌تواند صرفا زُروانی نباشد چراکه در بین جوامع باستانی گروه‌های کمی بوده‌اند که چنین نگاهی به زن نداشته باشند.
در هرحال ربط دادن خصوصیات جسمانی زنانه به دیو جهی، فرستادن زن به دشتانگاه به هنگام قاعدگی، طلاق دادن او در صورت پنهان داشتن دشتان و هزاران مورد دیگر نشان از فشار جسمی و روانی وارد بر زنان زرتشتی در دوره باستان دارد.
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری