قیام سربداران و نبرد علیه مغولان متجاوز
به گزارش گلونی سربداران نام جنبشی ایرانی‌تبار از شیعیان ایران، در سده هشتم خورشیدی بود.
پس از يكصد و بيست سال استيلای قوم تاتار و مغول بر ايران و بسياری از مناطق آسيا، قيام مردمی در باشتين و سبزوارِ خراسان علیه ستم و تعدی فرمان‌روایان مغول و عاملان آنان با شعار «سر به دار می‌دهیم، تن به ذلت نمی‌دهیم»، عليه عاملان مزدور به وقوع پيوست.
مهم‌ترین ویژگی‌های این حکومت تنفر و انزجار از عناصر مغولی و تثبیت ایدئولوژی تشیع دوازده امامی بود.
اين نهضت كه به قيام سربداران شهرت يافته است، از لحاظ وسعت، بزرگترين، از نظر تاريخي مهمترين جنبش آزادی بخش خاورميانه در قرن هشتم هجری بود.
قیام در خراسان غربی به خودی خود و پیش از آنکه شیخ حسن جوری دستوری دهد آغاز شد.
رفتار ناهنجار یک ایلچی مغول در باشتین در نزدیکی سبزوار کاسه صبر روستاییان را لبریز و انفجار و طغیانی را که از مدت‌ها پیش ماده آن رسیده بود تسریع کرد.
علاءالدین محمد هندو، وزیر خراسان هزار سوار مسلح برای سرکوب آنان فرستاد ولی روستاییان آنان را شکست دادند.
سربداران جوین و اسفراین و جاجرم و بیارجمند را مسخر کردند.
عبدالرزاق نیز خود را امیر نامید و بر مسند حکومت تکیه زد خطبه و سکه به نام خویش فرمود.
قیام سربداران و نبرد علیه مغولان متجاوز
در سال ۷۳۸ هجری در پی نزاع پیش آمده بین عبدالرزاق و برادرش وجیه‌الدین مسعود، عبدالرزاق کشته شد.
چیزی از پیروزی سربداران بر ارغونشاه و امیران مغول و ترک خراسان نگذشت که وجیه‌الدین مسعود ناگزیر شد حسن جوری را که در دژ محبوس بود و به خواری روز می‌گذراند آزاد کند.
میران خراسان که ارغونشاه جانی‌قربانی در راس ایشان قرار داشت اجلاس کردند و قرار گذاشتند تا سه سپاه در روز و ساعت معین به هنگام نیمروز به یکدیگر پیوسته سپس یکجا به لشکریان سربدار بزنند.
سربداران به رهبری وجیه‌الدین مسعود هر یک را جداگانه تار و مار کرده غنیمت فراوان بدست آوردند.
در آغاز شیخ حسن جوری و وجیه‌الدین مسعود متفقاً کار می‌کردند ولی به‌زودی چنانچه انتظار می‌رفت بین ایشان اختلاف نظر پیدا شد.
اختلافات داخلی سربداران از نظر دشمنان ایشان پوشیده نماند ولی این اختلافات هنوز مانع از آن نمی‌شد که مشترکاً عمل کنند.
پایان پیام
نویسنده: فاطمه نصیری راد