جایگاه خاندان رستم در شاهنامه فردوسی

جایگاه خاندان رستم در شاهنامه فردوسی

به گزارش گلونی نشست تخصصی با موضوع فردوسی و شاهنامه توسط کانون ایرانشهر دانشگاه علامه طباطبایی و گروه رَشن با همکاری گلونی برگزار شد.

دکتر لیلی ورهرام استادیار گروه زبان‌های باستانی دانشگاه تهران یکی از سخنرانان این نشست بود و درباره جایگاه خاندان رستم در شاهنامه فردوسی توضیحاتی دادند.

داستان‌های خاندان رستم جز آن دسته از داستان‌های حماسی ماست که دامنه آن از شاهنامه بسیار گسترده‌تر شده است و به خیلی از کتاب‌ها هم نفوذ پیدا کرده است.

تمام کسانی که بعد از فردوسی در باب داستان‌های حماسی ایران اشعاری را سروده‌اند درباره یکی از اعضای این خاندان رستم بوده است. البته در این باب استثنا هم موجود است اما بیشتر منظومه‌های حماسی بعد از شاهنامه و فردوسی از خاندان رستم است.

جایگاه خاندان رستم در شاهنامه فردوسی

دیگر سخنرانی‌های این همایش را در این لینک ببینید.

نماشای گلونی را دنبال کنید

اولین ظهور این افراد در شاهنامه به پادشاهی منوچهر می‌رسد و با داستان زال و رودابه و فرزنددار شدن سام، جهان پهلوان دربار منوچهر که محل خدمت وی در سیستان بوده است و دامنه قلمرو وی به سمت شرق کشیده می‌شود و سپس به کابل و هند هم کشیده می‌شود و در داستان خون‌خواهی ایرج از سلم و تور افراد این خاندان برجسته نیستند و اولین فرد از این خاندان که نقش پر رنگی داشته است، سام بود.

در داستان زال، سام جهان پهلوان فرزندی نداشت و وقتی بعد از مدت‌ها صاحب فرزند می‌شود به علت موی سپید این فرزند را نمی‌پذیرد و سیمرغ زال را بزرگ می‌کند و سپس داستان زال و رودابه رخ می‌دهد.

این داستان ادامه دارد تا اینکه به اواخر پادشاهی کیقباد می‌رسد و شخصیت بسیار مهمی در این دوره ظاهر می‌شود که سابق از زاده شدن آن اطلاعی در دست بود و آن شخص رستم است.

در داستان زال و رستم ما از زال مطلع هستیم اما از پهلوانی‌های زال چیز زیادی در شاهنامه مشاهده نمی‌شود و نکته قابل توجه در این زمینه این است که زال عمر پهلوانی کوتاهی را داراست؛ با وجود اینکه از او به عنوان شخصیت دانا و خردمند یاد می‌شود و در داستان‌های به خصوص داستان افراسیاب و نوذر پهلوانی‌های زال موجود است.

در اواخر پادشاهی پیشدادیان زمانی که قرار بود قدرت به خاندان کیانی برسد ما با رستم آشنا می‌شویم، رستم در دو مرحله خود را اثبات می‌کند یکی در زمان به پادشاهی رساندن کیقباد و دیگری نبردی که با افراسیاب انجام داد و پاره شدن کمربند افراسیاب مانع از آن شد که اسیر شود.

چهره محوری خاندان رستم تا مدت‌های زیادی شخص رستم است که دلیل اصلی آن پهلوانی‌های رستم است.

پایان پیام

نویسنده: فاطمه نصیری راد