شناسنامه دار شدن ۱۵ یوز در تنها زیست بوم زادآور ایران

به گزارش گلونی به نقل از ایسنا امیر عبدوس همزمان با هفته محیط ‌زیست در گفت‌وگو با اصحاب رسانه این استان از زیستگاه توران به عنوان مهمترین زیست‌بوم این‌گونه مهم در خطر انقراض نام برد و اظهار کرد: «براساس تحقیقات انجام شده با اطمینان می‌توان گفت که زیستگاه توران تنها زیستگاه زادآور یوزپلنگ آسیایی در ایران و جهان است.»

وی با اشاره به اجرای طرح بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی از سوی سازمان یونسکو افزود: «متاسفانه این پروژه بین‌المللی بعد از ۲۰ سال دستاورد زیادی در استان‌های مختلف نداشته است.»

وی با اشاره به وضعیت جمعیت یوزها در سال‌های ابتدایی این پروژه و مقایسه آن با شرایط امروزی تصریح کرد: «در ابتدای این پروژه هفت استان سمنان، اصفهان، یزد، کرمان و خراسان‌های شمالی، جنوبی و رضوی در زیستگاه های خود زادآوری داشتند اما متاسفانه در حال حاضر استان سمنان تنها استانی است که دارای زیستگاه زادآور است.»

تنها زیستگاه‌ زادآور یوز در دنیا

مدیرکل حفاظت محیط ‌زیست استان سمنان ادامه داد: «در چند سال اخیر به ندرت و گاه‌گاه گزارش‌هایی از مشاهده یوزپلنگ آسیایی در برخی زیستگاه های دیگر استان‌ها داشتیم اما در هیچکدام از این گزارش‌ها، یوزهای ماده به همراه توله‌ها دیده نشدند و عمدتا مشاهدات محدود به یوزپلنگ‌های منفرد بوده و این مهم گویای این است که در هیچ زیستگاهی به جز توران شاهرود، زادآوری یوزپلنگ آسیایی صورت نمی‌گیرد.»

وی به مسئولیت سنگین استان سمنان در حفاظت از این گونه شدیدا در خطر پرداخت و گفت: «امروز سرنوشت یکی از مهمترین گونه‌های گربه‌سان دنیا به تلاش‌های ما در استان سمنان بستگی دارد و همین مسئولیت همه ما را سنگین‌تر می‌کند.»

عبدوس با اشاره به پیوستگی جغرافیایی این زیستگاه‌ها و همجواری این استان‌ها با استان پهناور سمنان ادامه داد: «در پنج سال گذشته هیچ یوز ماده‌ای به همراه توله‌های آن در زیستگاه‌های دیگر استان‌ها دیده نشده است. به نظر می‌رسد که یوزپلنگ‌های دیده شده در برخی از این استان‌ها نیز، همان یوزهای زیست‌گاه توران هستند که به دلیل همجواری این مناطق با زیستگاه اصلی آنها در استان سمنان، در برخی زمان‌ها از برخی مناطق این استان‌ها به عنوان قلمرو استفاده می‌کنند وگرنه زادآوری یوزها تنها در این زیستگاه مهم انجام می‌شود.»

وی اضافه کرد: «زیست‌بوم توران تنها زیستگاهی است که در این سال‌ها، در آن شاهد زادآوری‌های متعدد و ثبت گزارش‌هایی از مشاهده خانواده‌های جدید یوزها و ماده‌ها و توله‌های جدید آنها بودیم.»

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا در خصوص خطر توأمان گرگ‌ها و سگ گله برای یوزپلنگ آسیایی اظهار کرد: «بزرگترین عاملی که جمعیت یوزها با آن در تعارض‌اند، برخی گوشت‌خوران و خصوصا سگ‌سانان و بویژه گرگ و سگ است.»

شناسنامه دار شدن ۱۵ یوز

آخرین برآوردها از جمعیت یوزها در ایران

وی با اذعان به اینکه گرگ و سگ رقابت بسیار شدیدی با یوزپلنگ دارند اضافه کرد: «در سایر کشورهای دنیا که در زیستگاه‌های خود گونه‌هایی از یوزپلنگ را دارند، برای رفع این تعارض، به انحاء مختلف و از جمله از طریق فنس‌های الکترونیکی، زیستگاه یوزپلنگ‌ها را از زیستگاه سگ‌ها و گرگ‌ها جدا کردند اما متاسفانه در ایران امکان این جداسازی بنا به دلایلی ممکن نیست.»

این مدیر مسئول با بیان اینکه کارشناسان حیات ‌وحش در این کشورها معتقدند که یوزها امکان بقا در جوار جامعه انسانی را ندارند و از همین رو باید آنها از انسان جدا کرد خاطرنشان کرد: «با توجه به شرایط ویژه در زیستگاه‌ها کشورمان و وجود مهاجرت این گونه در زیستگاه‌های اطراف، در استان سمنان امکان محصور کردن زیستگاه‌ها و جداسازی آنها نبود و از همین رو ما در استان سمنان اقدام به خروج جوامع انسانی و دام‌ها از زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی کردیم که همین نتایج بسیار خوبی به همراه داشته است.»

وی با اشاره به نصب دوربین‌های تله‌ای در زیستگاه های این استان افزود: «بعد از خروج دام‌ها و متعاقب آن خروج سگ‌های گله و انسان‌ها از زیست‌گاه یوزها، تنها در یک سال اخیر ما توانستیم برای ۱۵ فرد از یوزپلنگ‌های آسیایی توران شناسنامه صادر کنیم.»

محیط‌زیست و پایانی بر تصادفات یوزها

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان با اشاره به برآوردها از جمعیت یوزها در این استان گفت: «اگرچه ما تاکنون برای ۱۵ یوز شناسنامه صادر کردیم اما بی‌تردید جمعیت یوزپلنگ آسیایی در استان و کشور رقمی بیشتر از این اعداد است.»

عبدوس با اشاره به برخی اقدامات موثر محیط‌زیست برای حفاظت بهتر از این گونه ارزشمند گفت: «فنس‌کشی بخشی از محور تهران-مشهد در محدوده عباس‌آباد که در گذشته شاهد تلفات یوز در اثر تصادفات در این منطقه بودیم و همچنین نصب تابلوهای هشداردهنده و کاهش سرعت مجاز در این منطقه سبب حفاظت بهتر از این گونه ارزشمند در استان شده به طوری که خوشبختانه بعد از این اقدامات تا کنون هیچ گزارشی دال بر تلف شدن یوزها در اثر تصادفات در این محدوده پرتردد نداشتیم.»

یوزهای در اسارت و فضایی گسترده‌تر از استاندارد جهانی

مدیرکل حفاظت محیط ‌زیست استان سمنان با اشاره به نگهداری برخی از یوزها در اسارت به برخی اظهارنظرهای غیرکارشناسانه در ارتباط با محدود بودن فضای نگهداری یوزها پرداخت و گفت: «معمولا حیات‌وحش را به دو مدل نگهداری در اسارت و مدل نیمه اسارت نگهداری می‌کنند که فضای مورد نیاز برای هر مدل هم از یک استاندارد خاص برخوردار است که فضای مرکز نگهداری توران بالاتر از استانداردهای هر دو مدل است.»

شناسنامه دار شدن ۱۵ یوز

وی بیان کرد: «در مدل نگهداری «در اسارت» فضایی بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ مترمربع تعیین شده که فضای فعلی مرکز نگهداری یوزها در توران شاهرود بیشتر از این میزان است. ضمن اینکه یک سایت ۵ هکتاری و یک سایت ۷۰۰هکتاری نیز برای مدل نیمه اسارت تعبیه شده و لذا برخلاف آنچه عنوان می‌شود فضای نگهداری یوزها در توران بسیار بیشتر از استانداردهای اعلام شده در دنیاست.»

«فیروز» در بی‌خبری نبوده

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان همچنین در پاسخ به انتقاد یکی از نمایندگان از نگهداری یوزها و آنچه بی‌خبری از «فیروز» که نام یکی از یوزهای در اسارت است، عنوان کرده بود افزود: «واقعیت این است که در هیچ جای دنیا در کارهای تحقیقاتی، مدام به اطلاع‌رسانی نمی پردازند و معمولا در هر طرح بعد از به سرانجام رسیدن پروژه اطلاع‌رسانی می‌شود. ضمن اینکه گذشته از این‌ها محیط زیست استان همواره به اطلاع‌رسانی به موقع در ارتباط با این پروژه پرداخته است و از همین رو هیچ‌گونه بی‌خبری در ارتباط با فیروز در کار نبوده است و در همان زمان نخستین فیلم از تغذیه فیروز را منتشر کردیم.»

وی با بیان اینکه قرار بود اگر فیروز در زمان مشخص در محیط در اسارت اقدام به تغذیه نکرد، آن را رهاسازی کنیم گفت: «معمولا در دنیا اگر تا ۹ تا ۱۱ روز حیوان اقدام به تغذیه در محیط جدید نکند، با استفاده از برخی ابزارها آن را تغذیه می‌کنند.

این در حالی بود که ما تصمیم داشتیم که اگر در مدت کمتری تغذیه نکرد، آن را در طبیعت رهاسازی کنیم اما خوشبختانه «فیروز» در سومین روز اقدام به تغذیه آنهم از طریق شکار یک خرگوش کرد. ضمن اینکه از غذای آماده‌ای که در اختیار آن قرار گرفته بود نیز تغذیه کرد لذا در این پروژه اصولا هیچ مشکلی برای تغذیه فیروز به وجود نیامد و در سومین روز در محیط زیست جدیدش به شرایط عادی برگشت.»

وی افزود: «یوزپلنگ فیروز بسیار خوب و نجیبانه با محیط جدید کنار آمد و هم‌اکنون نیز در شرایط بسیار خوبی است.»

وی اظهار کرد: «کارهای علمی و تحقیقاتی معمولا در فضایی آرام و به دور از فشارهای ناشی از اثرگذاری افکار عمومی به نتیجه مطلوب می‌رسند.»

پایان پیام