کمانچه و قدمت تاریخی اش در ایران
کمانچه و قدمت تاریخی اش در ایران
به گزارش گلونی این هنر ایرانی بیش از هزار سال قدمت دارد و از عناصر اصلی موسیقی فولکلور ایران است و از ایام دور در گردهمایی‌های اجتماعی و فرهنگی ایرانیان نقشی کانونی داشته است.
در حال حاضر نواختن کمانچه هم سینه به سینه و هم به صورت آکادمیک صورت می‌گیرد و از این ساز برای نواختن موسیقی با بن‌مایه‌های مختلف استفاده می‌شود.
کمانچه یکی از سازهای موسیقی ایرانی است. این ساز جزو دسته سازهای زهی کششی است.
کمانچه معروف به کمانچه لری وجود دارد که پشت باز است و مردمان لر به آن تال می‌گویند.
نخستین نشانه‌های تاریخی درباره کمانچه در کتاب موسیقی الکبیر اثر ابونصر فارابی در سده چهارم هجری دیده شده است، او در این کتاب از کمانچه با نام عربی آن، رباب یاد می‌کند، کمانچه در دوران صفویه و قاجاریه جزو سازهای اصلی موسیقی ایران بوده است.
کمانچه در دوره صفویه یکی از سازهای اصلی موسیقی شهری ایران بوده است و یکی از نقاشی‌های عمارت چهلستون اصفهان مربوط به مجلس بزم شاه عباس، نوازنده کمانچه‌ای را در کنار سازهایی مثل نی، قانون، دف و نوعی ساز مضرابی شبیه به تار نشان می‌دهد.
نخستین صدای ضبط شده کمانچه به اوایل قرن بیستم میلادی بر می‌گردد.
در گذشته این ساز بدون سیم‌گیر که به شکل کنونی وجود دارد بوده است.
کمانچه و قدمت تاریخی اش در ایران
در گذشته سیم‌ها مستقیماً به ساز وصل می‌شدند همانند سه تار یا به وسیله قطعه فلزی سیم‌ها به آن ربط داده می‌شد.
پس از ورود ویولن به ایران، تاندور ویولن به سیم گیر اضافه شد تا نوازنده بتواند ساز را دقیق‌تر کوک کند.
کمانچه‌های شش سیم نیز کم و بیش در ایران رایج بودند ولی کم کم به فراموشی سپرده شدند.
هم اینک فقط در نواحی مازندران واقع در شمال ایران می‌توان نوعی از کمانچه شش سیم را پیدا کرد.
هنر ساختن و نواختن کمانچه در سال ۲۰۱۹ به عنوان میراث فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت شد، از شاخص‌ترین کمانچه نوازان ایرانی می‌توان به علی‌اصغر بهاری، فرج علیپور، علی اکبر شکارچی، حسین یاحقی، کیهان کلهر و اردشیر کامکار اشاره کرد.
در گذشته کمانچه دو سل دو سل کوک می‌شد اما پس از ورود ویلن به ایران، در کوک کمانچه تغییراتی ایجاد شد و امروزه این ساز همانند ویلن کوک و انگشت‌گذاری می‌شود، سازندگان آن را بخش مهمی از میراث فرهنگی ناملموس اجتماعاتشان به حساب می‌آورند.
نوازندگان نیز با نواختن کمانچه درون‌مایه‌های بسیار متنوعی را، از درون‌مایه‌های اسطوره‌ای تا عرفانی و کمدی، بیان می‌کنند.
امروزه، دانش نواختن و ساختن کمانچه در خانواده‌ها و موسسه‌ها و مدارس موسیقی پیش می‌رود.
در حال حاضر کمانچه ساز بسیار مهمی در گروه نوازی ایرانی به حساب می‌آید. چنان که بدون آن ارائه یک کار پر حجم و جذاب بسیار دشوار است.
صدای این ساز جلوه بسیار درخشانی به کار گروه نوازی می‌دهد و اگر نوازنده آن قوی باشد، به تنهایی می‌تواند با چندین ساز مضرابی ایران نظیر تار و سنتور برابری کند.
می‌گویند اگر بخش کمانچه در یک کار گروهی به خوبی اجرا شود، کل کار قابل قبول خواهد بود.
دو نوازی کمانچه با تأثیر پذیری از الگوی دوئت موسیقی غربی نیز از دیگر تجربه‌های نوین کمانچه نوازی معاصر است.
قدیمی‌ترین نوازنده کمانچه فردی به نام خوشنواز است که گوبینو جهانگرد فرانسوی، نوازندگی‌اش را به همراه تار آقا علی اکبر فراهانی در حدود سال ۱۲۳۵ خورشیدی (۱۸۵۶ میلادی) دیده است.
پس از او می‌توان به نام‌های حسن خان و موسی کاشی اشاره کرد.
پایان پیام
نویسنده: فاطمه نصیری راد
کد خبر : 226778 ساعت خبر : 12:49 ب.ظ