داستان های فرانتس کافکا و سیستمی که در خدمت عدالت نیست
به گزارش گلونی مردی را تصور کنید که یک روز صبح، به طور ناگهان، دستگیر میشود، در حالی که نمیداند جرمش چیست، چرا باید دستگیر و مجازات شود و در یک کلام هیچ چیز درباره اتفاقی که میافتد، نمیداند. تنها میداند که بیگناه است.
به چنین حالت یا تجربهای که یک فرد بیجهت و بدون دلیل خاصی در یک موقعیت بغرنج، نگران و مایوسکننده قرار بگیرد، موقعیتی کافکایی میگویند.
پژوهشگران این اصطلاح را از روی کتاب محاکمه کافکا انتخاب کردهاند که در آن جوزف کِی به چنین حالتی دچار میشود. یعنی یک روز ناگهانی و بیدلیل دستگیر میشود و تنها چیزی که میداند این است که گناهی مرتکب نشده است.
داستان های فرانتس کافکا
در واقع داستانهای فرانتس کافکا به جنبههای راکد و پوچ بروکراسی مدرن میپردازد و این مسئله از تجربه او به عنوان مامور بیمه در اوایل قرن بیستم در پراگ ناشی میشود.
بسیاری از شخصیتهای او هم کارمندان ادارات هستند که باید با موانع دست‌وپنجه نرم کنند و در راه مرتفع کردن این موانع به موقعیتهایی دچار میشوند که غیرمنطقی و گیجکننده است و مسیر این کارمندان به سوی موفقیت مسدود میشود.
داستانهای تراژدی-کمدی کافکا به نوعی حکم افسانههای دوران مدرن و صنعتی بشر را دارند. البته تنها فضای خشک و مستبدانه محیط کار الهامبخش کافکا نبوده و بعضی از کشمشهای شخصیتهای داستانی او از کشمکشهای درونی شخص فرانتس کافکا ناشی میشده است.
ما در داستانهای او به چیزی فراتر از نظام بیهوده بروکراسی برمیخوریم. او سیستمی را به تصویر میکشد که بر خلاف آن چه که باید باشد در خدمت عدالت نیست و تنها به دنبال حفظ و بقای خود است. در این سیستم حتی صاحب منصبان و قدرتداران هم در یک دور باطل قرار دارند. این همان چیزی است که سالها بعد از کافکا، هانا آرنت آن را استبداد بدون مستبد خواند.
کافکا از یک سو پوچی نظام بروکراسی را به ما نشان میدهد و از طرفی دیگر ما را متوجه نقصهای درونی خودمان میکند و به ما میگوید ما در دنیایی زندگی میکنیم که آن را میسازیم و قدرت آن را داریم تا این دنیا را به جایی بهتر برای زندگی تبدیل کنیم و این ویژگی کافکا یا کافکایی بودن است.
درباره فرانتس کافکا بیشتر بدانید
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری
خرید از سایت‌های معتبر با کد تخفیف گلونی
کلیک کنید