دوران آشور نو و توسعه اراضی این سرزمین

در ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ 0

به گزارش گلونی آشوریان مردمانی هستند که در روزگار کهن در شرق نزدیک باستان (خاورمیانه) زندگی کرده و تمدنی بسیار مشهور داشتند.

در بخش نخست این نوشتار به معرفی آشوریان، تقسیم‌‌بندی‌‌های تاریخ آشور و دوران آشور کهن و میانه پرداختیم، حال برآنیم تا در این نوشتار درباره دوران آشور نو سخن بگوییم.

دوران آشور نو (۹۱۲- ۶۰۹ پ.م)

محققان عموماً تاریخ آشور حدفاصل قرون نهم تا هفتم پیش از میلاد را آشور نو نام‌‌گذاری می‌‌کنند.

این دوران مصادف است با پی گرفته شدن دوباره سیاست توسعه اراضی آشور و رسیدن آن به بزرگ‌‌ترین اندازه خویش.

در زمان سلطنت آشور-ناصیر-پال دوم (حک: ۸۸۴- ۸۵۹ پ.م)، سومین پادشاه دوران آشور نو، بیشتر قلمرو از دست رفته خود در دوران زوال آخرین پادشاهان آشور میانه را بازیافتند.

آشور-ناصیر-پال دوم با انتقال پایتخت از شهر آشور به نمرود، بانی سیاستی شد که پادشاهان پسین آشوری نیز آن را پی گرفتند.

پایتخت آشور در این دوران دو مرتبه دیگر نیز توسط پادشاهان آشوری به شهرهای دیگر منتقل گشت.

دومین مرتبه توسط سارگُن دوم (حک: ۷۲۲- ۷۰۵ پ.م) از نمرود به دور-شاروکین (امروزه خورس‌‌آباد) و آخرین مرتبه توسط سناخریب (حک: ۷۰۵- ۶۸۱ پ.م) از آن شهر به نینوا انتقال داده شد.

نینوا آخرین پایتخت پادشاهان آشور بود که سرانجام در توسط لشکریان ماد و بابل تصرف گردید.

شهر آشور به نام خدای آشور به این نام خوانده می‌‌شد و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود.

این انتقال پایتخت از شهر آشور به شهری دیگر می‌‌تواند به دنبال یک سیاست با هدف کاهش قدرت معابد و برخی از اشراف‌‌زادگان از سوی پادشاهان آشور باشد که در شهر آشور، قدرت و ثروت بسیاری یافته بودند.

این سیاست‌‌ها تنها محدود به انتقال پایتخت نمی‌‌گردید، بلکه سیستم موروثی قدرت در دستگاه دولتی را نیز لغو کرده و به جای آن‌‌ها کارگزاران و فرماندارانی را به کار گماشتند که به پادشاهان آشور وفادار بودند.

آنها هم‌‌چنین به صورت گسترده از خواجه‌‌گان در دربار خود استفاده می‌‌کردند، چراکه ایشان توانایی تشکیل خوانده نداشتند و به این واسطه، قدرت ایشان به صورت موروثی منتقل نمی‌‌گردید و خطر به وجود آمدن خاندان‌‌های قدرتمند جدید به حداقل می‌‌رسید.

در دوران آشور نو، پادشاهی آشور مجدداً به سواحل مدیترانه دست یافت و در مرزهای غربی خویش با یهودیان همسایه شد.

لشکرکشی‌‌های پادشاهان آشور به اورشلیم و دیگر سرزمین‌‌های یهودی‌‌نشین در انجیل عبری و دیگر متون عبرانی بازتاب قابل توجهی داشته‌‌اند.

کتیبه سارگُن دوم و منابع عبرانی از ویرانی گسترده سرزمین‌‌های یهودی‌‌نشین توسط این پادشاه آشوری سخن می‌‌گویند.

اما آنچه مشهود است، عدم ویرانی اورشلیم در نتیجه لشکرکشی‌‌های سارگُن دوم و سناخریب است، چراکه ما بر اساس متون عبرانی شواهدی از تداوم سلطنت پادشاهان اورشلیم در اختیار داریم که البته بر سر صحت و دقت این روایات، میان محققان اختلاف نظرهایی وجود دارد.

دولت آشور هم‌‌چنین در تداوم بخشیدن به سیاست توسعه اراضی خویش، به مصر و همسایگان غربی حود چون ماد، بابل و عیلام نیز لشکرکشی‌‌های متعددی انجام داده است که به تفصیل به آن‌‌ها اشاره خواهد شد.