اکسپو چیست و امیرکبیر برای اکسپو ایران چه کرد
به گزارش گلونی در مقدمه کتاب دنیای شیشه‌ای ۲ آمده است: اكسپو EXPO یا نمایشگاه جهانی، نامی كلی است برای نمایشگاه‌های بزرگی كه در مدت زمان بیش از یك و نیم قرن گذشته، در شكلی ارتقاءیافته و در حال تكوین، محملی شده است برای عرضه دستاوردهای تاریخی (در حوزه‌های علم، صنعت و…) و نیز داشته‌های فرهنگی و هنری – تمدنی ملت‌های شركت‌كننده در آن.
در کنار هم قرار گرفتن این دستاورد‌ها و داشته‌ها، به ایجاد بازار اقتصادی-گردشگری بزرگی منجر می‌شود که به میزان جدی گرفته شدن ازسوی دولت‌ها و جوامع مختلف، رویدادهای اقتصادی مطلوبی را رقم می‌زند.
نخستین نمایشگاه اكسپو سال 1851 میلادی (از یك می تا 15 اكتبر) در هاید پارك لندن برگزار شده و از آن پس شهرهای متعددی در دنیا میزبان آن بوده‌اند كه بسیاری از آن‌ها، توسعه اقتصادی و اجتماعی خود را كه در مقاطع مختلف رخ داده، مدیون برگزاری نمایشگاه اكسپو هستند.
در واقع نخستین اكسپو كه از همان ابتدا در مدت زمان چند ماهه (حدود نیم سال) و با حمایت و حضور خاندان سلطنتی انگلستان و شخص ملكه این كشور برگزار شد، سازماندهی نوعی جشن طراحی و فناوری مدرن را با خود داشت.
اولین اكسپو جهانی، زیر عنوان «نمایشگاه بزرگ تولیدات صنعتی کشورهای جهان» برگزار شد كه گویا از ایران هم هیاتی در آن شركت كرد. در واقع با برگزاری این نمایشگاه بریتانیا به نوعی نقش خود را در اقتصاد و صنعت آن روز جهان تثبیت كرد.
ساختمان محل برپایی نمایشگاه، خود نمادی بود از معماری مدرن و بازدید چندباره ملكه از نمایشگاه و اختصاص بودجه 186 هزار پوندی در آن زمان (معادل حدود 20 میلیون پوند در حال حاضر) مؤید میزان اهمیت این نمایشگاه در سیاست‌های كشوری بود كه سال‌ها راه استعمار كشورها را در پیش گرفته بود و حالا هم در شرایط جدید، به‌رغم حضور نمایشی همه كشورها در این مدل، به امكان به رخ كشیدن قدرت خود در جریان آن چشم دوخته بود. طبق آمار موجود، شش میلیون نفر از جمعیت آن روز دنیا از اولین نمایشگاه اکسپو بازدید كردند. این‌ها خود بیانگر میزان اهمیت نمایشگاهی است كه در كشور ما حدود یک و نیم قرن، آن‌چنان كه باید، مهم تلقی نشده بود.
اکسپو چیست؟
گفتگوی رضا ساکی با علیرضا بهرامی با موضوع «اکسپو چیست؟»:
نماشای گلونی را دنبال کنید
به هر حال نخستین اكسپو برای بریتانیایی‌ها علاوه بر دستاوردهای بلندمدت، درآمد مشخصی هم داشت كه بخشی از آن برای ساخت مجموعه موزه‌های سه‌گانه آلبرت و ویكتوریا، علوم، و تاریخ طبیعی (آلبرتوپولیس) و بخشی هم پایه‌گذار بورس تحقیقات صنعتی شد كه تا همین امروز نیز برپاست. از آن تاریخ به بعد تا قبل از آغاز و شیوع جنگ جهان دوم، سمت و سوی رفتاری اكسپو بر صنعتی شدن متمركز بود و پیشرفت‌های تكنولوژیكی كشورها در اكسپوهایی چون شیكاگو (1893)، پاریس (1900)، سنت لوییس (1904) و سان فرانسیسكو (1915) وجه غالب نمایشگاه بود.
پس از آن از اكسپو نیویورك (1939) گرایش به سوی وجوه فرهنگی آغاز شده بود كه با وقوع جنگ جهانی دوم و پس از آن، افتادن ابتكار عمل جهانی به‌دست كشورهای فاتح جنگ كه بر جریان آزاد اطلاعات هم تاكید داشتند كه آغازگر جنگ سرد و پس از آن دوره ورود به جامعه اطلاعاتی بود، از اكسپو استكهلم (1949) تلاقی و تبادل فرهنگ‌ها وجه قالب اكسپوها شد. در دهه 60 این وجه از نمایشگاه به اوج خود رسید.
اکسپو چیست؟
ناگفته نماند كه از زمان جدی شدن بحث برگزاری اكسپو در ابتدای قرن بیستم، پس از تجربیات مفید حاصل از برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی و همگانی در لندن، پاریس، وین، آمستردام، بروكسل، بارسلون، سنت لوئیس، تورین و فیلادلفیا و نیز آسیب‌شناسی آن‌ها، و البته با وجود وقفه ایجاد شده به دلیل بروز جنگ جهانی اول در پیگیر‌هایی كه دولت آلمان در این زمینه داشت، سرانجام در سال 1928 نمایندگان 31 كشور جهان در پاریس نخستین پیمان را كه به روشی سازنده بر تشكیل نمایشگاه‌های بین‌المللی نظارت می‌كرد، به امضاء رساندند.
متعاقب آن، دو پروتكل سال‌های 1948 و 1966 در این زمینه، به نوعی تجدیدنظرهای تكمیلی بر كنوانسیون 1928 بود و درنهایت به پروتكل 1972 منتهی شد كه تا حالا هم پایدار است.
بر این اساس، مسئولیت برگزاری نمایشگاه‌های اكسپو بر عهده دفتر بین‌المللی نمایشگاه‌ها BIE است كه به طور رسمی از سال 1939 ایجاد شده و مقر آن در پاریس است. این دفتر در حال حاضر نمایشگاه‌های مصوب را در قالب‌های عمومی (جامع – جهانی ـ Registered – World Expo) یا تخصصی (Recognized – Specialised Expo)، اکنون در فاصله‌های پنج ساله از همنوع خود و دو سه ساله نسبت به نوع دیگر و هركدام به ترتیب، به‌مدت شش و سه ماه در فضایی با حداقل 50 هكتار مساحت برای اكسپوهای جهانی و حداكثر 25 هكتار برای اكسپوهای تخصصی، با همكاری دولت‌ها برگزار می‌كند.
هرچند كه بسیاری یا بهتر است بگوییم بیشتر امور اجرایی، معمولا به بخش‌های خصوصی واگذار می‌شود.
البته یك تفاوت نمایشگاه‌های جامع و تخصصی علاوه بر میزان تعداد كشورهای شركت‌كننده كه در اكسپوهای تخصصی معمولا كمتر است، به نحوه ساخت پاویون‌های كشورها برمی‌گردد.
در اكسپوهای جامع، مسؤولیت ساخت و برقراری پاویون‌ها برعهده كشور شركت‌كننده است، درحالی‌كه در اكسپوهای تخصصی این وظیفه برعهده كشور برگزاركننده گذاشته شده است.
شرکت‌کنندگان رسمی اکسپوها، کشورها و سازمان‌های بین‌المللی هستند و شرکت‌کنندگان غیر رسمی این رویدادهای بزرگ را هم شهرها، ایالت‌ها، شرکت‌ها و نهادهای جامعه مدنی و ان‌جی‌او ها تشکیل می‌دهند.
پایان پیام
خرید صنایع دستی از سایت‌های معتبر با کد تخفیف گلونی
کلیک کنید