دلیجه کوچک پرنده شکاری که در معرض انقراض است

در ۷ آبان ۱۴۰۰ 0

به گزارش گلونی در کتاب اطلس پرندگان ایران که سازمان حفاظت از محیط زیست منتشر کرده است درباره دلیجه کوچک آمده است:

ویژگی‌های ظاهری: طول بدن ۲۹ تا ۳۲ سانتی‌متر و گستردگی بال‌ها ۵۸ تا ۷۲ سانتی‌متر است.

شاهینی کوچک‌جثه و شبیه به «دلیجه» است ولی جثه‌ای به نسبت کوچکتر، روشن‌تر و ناخن‌های سفید دارد.

نر و ماده متفاوت و فاقد تغییرات فصلی هستند.

پرنده نر بالغ به واسطه روتنه بلوطی پررنگ و بدون خال، سر و دو لکه خاکستری مایل به آبی روی بال‌ها و شاهپرهای تیره مشخص می‌شود.

گلو نخودی و فاقد خط شاربی است و زیرتنه نخودی مایل به نارنجی همراه با خال‌های گرد پراکنده دیده می‌شود.

زیر بال‌ها سفید و نوک شاهپرهای اولیه تیره است.

دم خاکستری مایل به آبی و نوار عرضی پهن و تیره رنگی نزدیک به انتها دارد.

پرنده ماده بالغ مانند ماده «دلیجه» دارای روتنه و تارک سر قهوه‌ای مایل به بلوطی با راه‌راه عرضی و شاهپرهای پرواز تیره است.

دم خرمایی کمرنگ و راه‌راه عرضی دارد.

زیرتنه نخودی کرم و دارای نوارهای تیره بیشتری روی سینه و شکم است.

پرنده نابالغ شباهت زیادی به پرنده ماده دارد و غیر قابل تفکیک است.

ویژگی‌های زیستی

اغلب در مناطق پست، کوهپایه‌ها، دره‌های تنگ و گاهی در مجاورت مناطق مسکونی به سر می‌برد.

پرنده‌ای اجتماعی است و در اغلب اوقات سال در دسته‌های کوچک دیده می‌شود و در زمان مهاجرت دسته‌های بزرگتری تشکیل می‌دهد.

پروازی قدرتمند با بال‌زدن‌های سبک دارد و برخلاف سایر شاهین‌ها درجابال‌زنی نمی‌کند.

بیشتر از حشرات تغذیه می‌کند اما گاهی به شکار پستانداران و پرندگان کوچک، مارهای کوچک، مارمولک‌ها و قورباغه‌ها اقدام می‌کند.

جوجه‌آوری از اوایل تا اواسط اردیبهشت و با تشکیل کلنی در مناطق باز آغاز می‌شود.

تک همسر است و آشیانه‌اش گودی کوچک و فاقد مواد گیاهی است که آن را در حفره‌های موجود در ساختمان‌ها، خرابه‌ها، صخره‌ها، دیواره‌های عمودی حاشیه پیکره‌های آبی و به ندرت در درختان و یا حفره‌های درون زمین بنا می‌کند.

معمولا چهار تا پنج و گاهی سه تا شش تخم بیضی کوتاه تا نیمه بیضی کوتاه، صاف، سفید تا نخودی رنگ پریده، با خال‌های قرمز مایل به زرد و گاهی لکه‌های قرمز یا قهوه‌ای مایل به قرمز و به ابعاد ۲۸٫۸ × ۳۴٫۸ میلی‌متر می‌گذارد.

تفریخ تخم‌ها ۲۸ تا ۲۹ روز طول می‌کشد.

جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در ۲۸ روزگی آشیانه را ترک می‌کنند ولی همچنان تا چند هفته پس از آن در کنار والدین باقی می‌مانند.

پراکنش و فراوانی: به صورت تابستان گذران معمول در شمال، مرکز و شمال شرق کشور و همچنین غرب زاگرس و جنوب تا استان فارس دیده می‌شود.

وضعیت حفاظت: در ضمیمه II کنوانسیون منع تجارت بین‌المللی گونه‌های در معرض انقراض (CITES) قرار دارد.

در ایران نیز در فهرست پرندگان حمایت شده قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.