نقوش زیبای نبرد پادشاهان با شیرها در تخت جمشید
نقوش زیبای نبرد پادشاهان با شیرها در تخت جمشید
به گزارش گلونی، چه بسیار شاهان نامداری که زیر این چرخ نیلوفری روزگار سپری کرده‌اند و حالا هیچ نام و نشانی از آنها وجود ندارد.
بسا فرمانروایانی که خاک سرزمین‌های زیر سلطه‌شان را به توبره کشیده‌اند و بر باد داده‌اند و حالا قرن‌هاست که چرخ گردون، خاک پیکرشان را بر باد داده و آثار وجودی‌شان را از صفحه هستی می‌زداید.
حالا آنچه برای ما در این ایام به یادگار مانده است، گفتارهای حک شده همان قدرتمندان است از فتوحات‌شان، قبرهایی با اجساد پوسیده‌شان و یا اشیاء و آثار هنری که همراه پادشاه به خاک سپرده شده‌اند.
چاره‌ای نداریم که رد پای فرمانروایانی را که روزگاری زمین زیر سم اسبان تندروشان می‌لرزید را در لابه‌لای سنگ‌ها بیابیم و تفسیر کنیم.
نوشتارهای تاریخی را روزهای یکشنبه و سه‌شنبه در گلونی دنبال کنید.
قسمت شانزدهم- نقوش زیبای نبرد پادشاهان با شیرها در تخت جمشید
نقوش برجسته و سرستون‌های زیبایی که در جای‌جای مجموعه عظیم تخت جمشید به چشم می‌خورد، تنها روای هنر خیره‌کننده حجارانی که در ۲۵۰۰ سال گذشته می‌زیسته‌اند، نیست!
این نقش‌های برجسته با نقوشی معنادار و گاه رعب‌انگیز بر روی سنگ‌ها، حکایت از سنتی خاص دارد میان شاهان هخامنشی که می‌خواسته‌اند عظمت خود را تصویر کنند و به رخ همگان بکشند.
حجاران نیز هنرمندانه و ماهرانه سنگ‌ها را می‌تراشیدند و نقش‌های معنادار را بر سنگ‌ها حک می‌کردند تا چشم بینندگان تا ابد بر روی آنها خیره بماند.
نبرد پادشاهان با شیرها در تخت جمشید
محسن ظهوری از عصر ایران گزارش می‌دهد:
نماشای گلونی را دنبال کنید
آن‌طور که پژوهشگران با بررسی نقوش و محل آنها در تخت‌جمشید دریافته‌اند، در میان شاهان هخامنشی، «خشایارشا» در دوره دوم حکمرانی خود و درست بعد از آنکه یونانیان را شکست داد، به ساخت این نوع از نقوش و اینکه از درون کاخ خود، اقتدارش را به نمایش بگذارد، بیش از سایرین علاقه داشت و شاید همین نمایش اقتدار برای اطرافیانش، آن‌چنان رعب‌آور و کارساز بود که شب هنگام در خواب و در تخت خوابش او را به قتل رساندند، چراکه از رویارویی مستقیم با او می‌ترسیدند.
از نمونه نقوش دلخواه شاهان هخامنشی، نقش «شیر» است که گاه حالت معمول شیر را دارد و گاه نقشی اساطیری است به صورت شیردال و شیربالدار و یا سایر موجوداتی تلفیقی که نخستین تصاویر ضبط شده از آنها در مصر و بین‌النهرین ثبت شده است.
شیر در دنیای باستان نماد قدرت بود و شکست شیر نیز به معنای پیروزی بر تمامی قدرت‌ها و از این جهت تنها شاهان شایسته داشتن چنین نقشی بودند.
نقش مایه‌ای که نشان می‌داد پادشاه بر حق است و قدرت مطلق از آن اوست.
به‌خصوص نقوش شیرهای بالدار که گاه با شاخی بر سرشان، نماد قدرت اهریمنی بود.
نمایش کشته‌شدن آنها نیز به دست پادشاه درحالیکه او هیچ لباس رزمی ندارد و با دشنه‌ای کوتاه و در کمال آرامش با شیر نبرد می‌کند، تماماً نشان از قدرتی ماورایی و خاص بود که تنها شاه از آن بهره داشت.
معروف‌ترین نقش شیری که در تخت جمشید با این مفهوم وجود دارد، «نبرد شاه و شیر» نام دارد.
پادشاه با یک دست شاخ حیوان را گرفته و با دست دیگر خنجر را در قلب او فرو کرده است. شیر نر قوی‌جثه نعره می‌زند.
بازوی شاه را با پنجه‌اش فشرده، یک پایش را روی ساق پای شاه گذاشته و با دست دیگرش به سینه او فشار می‌آورد اما با این وجود نمی‌تواند شاخش را از دست او بیرون بیارود. هر دو قرن‌هاست در این قاب زیبای ۲۵۰۰ ساله خشک شده‌اند تا قدرت پادشاهان هخامنشی را به بینندگان نمایش دهند.
چنین نقش‌مایه‌هایی سابقه‌ای بسیار قبل‌تر از هخامنشیان دارد، مثلاً نقشی ۶۰۰۰ ساله که در مصر باستان یافت شد و یا تندیسی که از تمدن «هوری» در عراق امروز به دست آمده و متعلق به حدود ۵۰۰۰ سال پیش است و یا نقش مُهری از شیر متعلق به دوره «عیلامی» که در «هفت‌تپه خوزستان» یافت شد و حدوداً ۳۵۰۰ سال قدمت دارد.
سایر نقش‌ها و یا مجسمه‌هایی که در سرستون‌های مجموعه تخت جمشید مانند کاخ‌های «صدستون و تچر» وجود دارد نیز همین داستان حیرت‌انگیز را پشت سر دارند.
شاهی که موجودات واقعی و افسانه‌ای را شکست داده و حالا سر موجودات بر بالای سرستون‌ها، نگدارنده سقف کاخ پادشاهی‌اش شده‌اند.
قسمت‌های قبل را از این لینک مشاهده کنید
پایان پیام
نویسنده: بهاره حاصلیان
خرید کتاب از سایت‌های معتبر با کد تخفیف گلونی
کلیک کنید
کد خبر : 258077 ساعت خبر : 1:20 ب.ظ