حقایقی در خصوص اکوسیستم های مرجانی با نگاهی به جزیره مرجانی کیش
به گزارش گلونی جزیره کیش نیز همچون بسیاری از جزایر ایرانی خلیج فارس از مناطق بسیار مهم مرجانی در آب‌های ایران و منطقه محسوب می‌شود.
اکوسیستم مرجانی مهمترین و پرتولیدترین اکوسیستم دریایی در جزیره کیش به شمار می‌رود که تعداد بی‌شماری از آبزیان را در مراحل مختلف حیات در خود جای داده است.
ضمن اینکه یکی از مهمترین پشتوانه‌های صنعت گردشگری در جزیره کیش را نیز همین اکوسیستم‌های مرجانی تشکیل می‌دهند. مرجان‌های جزیره کیش اغلب از نوع آبسنگ‌ساز بوده و تعداد معدودی از گونه‌های مرجان نرم نیز در این منطقه دیده می‌شوند.
اغلب آبسنگ‌های مرجانی جزیره کیش از نوع آبسنگ‌های حاشیه‌ای هستند.
گردشگری جزیره کیش شدیدا وابسته به اکوسیستم مرجانی و تنوع زیستی آن است، لذا توجه به سلامت این اکوسیستم و حفظ آن ضامن بقای اقتصاد و معیشت آینده کیش است.
از این رو در ادامه بیشتر با این سرمایه ارزشمند ملی آشنا خواهید شد.
حقایقی در خصوص اکوسیستم های مرجانی با نگاهی به جزیره مرجانی کیش
مرجان‌ها برای زنده ماندن به مجموعه‌ای از شرایط نیاز دارند.
وقتی از صخره‌های مرجانی صحبت به میان می‌آید، در واقع موجودات نسبتاً سختی هستند – اگر این شرایط زیست آنها فراهم نشود، تحت استرس و بیماری مرجان‌ها در معرض سفیدشدگی و مرگ قرار می‌گیرند.
1- آب تمیز: هنگامی‌که رواناب‌ها و فاضلاب‌های آلوده وارد محیط‌های دریایی می‌شوند، مواد شیمیایی، مواد مغذی و باکتری‌هایی را حمل می‌کنند که می‌توانند برای صخره‌های مرجانی مضر باشند و رشد جلبک‌هایی را که برای فضا با مرجان‌ها رقابت می‌کنند، تحریک کنند.
2- بیشتر مرجان‌های صخره‌ساز برای فتوسنتز و تهیه غذا به (zooxanthellae) جلبک‌های کوچکی که در داخل آنها رشد می‌کنند) وابسته هستند.
3- اگر آب کدر شود، یا اگر مرجان‌ها با رسوب پوشیده شده باشند، نور خورشید نمی‌تواند به بخش جانوری برسد و مرجان‌ها این منبع غذایی مهم را از دست می‌دهند. لذا تضمین آب پاک برای صخره‌ها مرجانی یک ضرورت است.
4- آب گرم: اگرچه این تا حد زیادی در جغرافیا و گونه‌های مرجانی متفاوت است، بسیاری از مرجان‌های صخره‌ساز فقط در رنج محدودی از دما رشد می‌کنند.
اکثر مرجان‌های سخت دمای آب بین ۲۳ درجه تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد را ترجیح می‌دهند، اگرچه برخی می‌توانند دمای کمتر ۲۰ درجه سانتی‌گراد تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند.
با این حال، تحقیقات نشان داده است که مرجان‌ها در صورت سالم بودن می‌توانند با افزایش متوسط دمای دریاها سازگار شوند.
گونه‌های مرجانی کیش جزو مقاوم‌ترین مرجان‌ها در برابر تنش‌های دمایی دنیا نیز هستند. شاید این فرصتی باشد برای احیای مرجان‌ها سایر نقاط دنیا.
5- جمعیت حیات وحش سالم: بسیاری از حیوانات صخره‌های مرجانی نقش مهمی‌در اکوسیستم‌های صخره‌های مرجانی ایفا می‌کنند.
به عنوان مثال، علفخوارانی مانند طوطی‌ماهی و لاکپشت‌های دریایی از جلبک‌ها تغذیه می‌کنند و به کنترل جمعیت جلبک‌ها کمک می‌کنند.
هنگامی‌که جمعیت گیاهخواران لاکپشت‌های دریایی و طوطی ماهی‌ها کاهش می‌یابد، صخره‌های مرجانی می‌توانند به سرعت توسط جلبک‌ها پوشیده شده و از بین بروند. لذا باید از ماهی‌گیری در صخرهای مرجانی خودداری کرد.
حقایقی در خصوص اکوسیستم های مرجانی
مردم از سرتاسر جهان هر ساله به مقاصد صخره‌های مرجانی سفر می‌کنند و سواحل زیبای ماسه‌های سفید و آب‌های گرم و فیروزه‌ای را جذب می‌کنند. جزیره کیش نیز یکی از همین جزایر مرجانی است.
سهم اقتصادی گردشگری در صخره‌های مرجانی سالانه 36 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود – این درآمد میلیون‌ها شغل در رستوران‌ها، هتل‌ها، عملیات تور، شرکت‌های حمل و نقل و غیره را پشتیبانی می‌کند. ارزش اقتصادی مرجان‌های کیش در بخش گردشگری سالانه 8 میلیون دلار تخمین زده می‌شود.
گونه‌های حیاتی که به صخره‌های مرجانی وابسته هستند، مانند طوطی‌ماهی، نقش مهمی در رساندن این درآمد بسیار به جوامع ساحلی دارند.
طوطی‌ماهی از مرجان‌ها تغذیه می‌کند و آنها را می‌شکند تا شن‌های سفید محبوبی را که گردشگران به آن سرازیر می‌شوند، دفع کنند.
یک طوطی ماهی بزرگ می‌تواند سالانه 500کیلو گرم ماسه تولید کند.
بین 1 تا 8 میلیون گونه با اکوسیستم‌های صخره‌های مرجانی مرتبط هستند و بسیاری از آنها نقش مهمی‌در حفظ صخره‌های سالم، کارآمد و متعادل دارند.
غذادهی توسط قایق‌های تفریحی به ماهیان مرجانی از عوامل ایجاد بیماری و مرگ و میر آنهاست
تهدیدات جامعه مرجانی
صخره‌های مرجانی در معرض خطرترین اکوسیستم‌های روی کره زمین هستند.
فاکتورهای تهدیدکننده اکوسیستم‌های مرجانی فاكتورهای طبیعی شامل:
1- طوفان‌های دریایی و سیلاب‌های ساحلی 2- پدیده سفیدشدگی 3- شرایط محیطی خارج از محدوده نرمال بخصوص افزایش ناگهانی در دمای آب دریا
عوامل انسانی (ناشی ازتوسعه):
1- توسعه و ساخت و ساز در سواحل، اسکله‌سازی و ساخت جزایر مصنوعی
2- افزایش جمعیت
3- اثرات دراز مدت آلاینده‌ها
4- استفاده تفرجی مفرط
5-برداشت غیر قانونی مرجان‌ها
6- آلودگی حرارتی ناشی از نیروگاه‌ها وآب شیرین‌کن‌ها و…
۷- غواصی و لنگراندازی در سایت‌های مرجانی
اما خبر خوبی وجود دارد: صخره‌های مرجانی می‌توانند با تهدیدات جهانی سازگار شوند اگر:
1- آنها را سالم نگه داریم و تهدیدات محلی را کاهش دهیم
2- انتشار دی اکسید کربن را محدود کنیم تا سرعت تغییرات آب و هوا را کاهش دهیم.
75 درصد از صخره‌های مرجانی جهان در حال حاضر در معرض تهدید هستند.
90 درصد از صخره‌های مرجانی تا سال 2030 در معرض تهدید قرار خواهند گرفت.
100 درصد صخره‌ها تا سال 2050 در معرض تهدید قرار خواهند گرفت، اگر اکنون اقدامی نکنیم.
همانطور که فجایع زیست‌محیطی پیش می‌روند، یافتن چیزی تلخ‌تر از بحران سفید شدن صخره‌های مرجانی وجود ندارد.
ما 30 سال است که می‌دانیم که تغییرات آب و هوایی منجر به مرگ کل اکوسیستم‌های صخره‌های مرجانی می‌شود، و با این حال تقریباً هیچ کاری برای نجات آنها انجام نداده‌ایم.
اقدامات لازم جهت حفظ اکوسیستم های مرجانی
جلوگیری از ورود آلاینده‌ها و كنترل عوامل آلوده‌ساز در سطح سواحل جزایر جلوگیری از ورود سیلاب به دریاها.
– كنترل روش‌های صید وصیادی در منطقه-آموزش ساكنان و صیادان منطقه
– انجام فعالیت‌های پژوهشی بیشتر در زمینه شناسایی و بررسی آبسنگ‌های مرجانی
– گسترش فعالیت‌های توریسم پایدار و اكوتوریسم در منطقه
– استفاده از بویه‌های شناور جهت لنگراندازی شناورها تفریحی و غواصی
– مطالعه و بررسی راه‌های ترمیم ذخایرمرجانی
– مدیریت یكپارچه سواحل و حفظ و مراقبت از اكوسیستم دریایی در جزایر مرجانی مانند کیش
– برخورد قانونی و جلوگیری از خروج مرجان‌ها (مرده یا زنده)
منابع:
1-Halabian A, Kabiri K, Safarnejad M, Shirani M. Effect of sea surface temperature (SST) changes on coral ecosystems in Kish Island. joc. 2022; 13 (50) :49-64
پایان پیام
نویسنده: مصیب شیرانی، کارشناس ارشد محیط زیست و منابع طبیعی
ایرانی‌ها چه دغدغه‌هایی دارند؟
اینجا را ببینید