با ریشه واژه کمون آشنا شوید
به گزارش گلونی موسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران در توضیح سلسله نوشتار واژه‌شناسی می‌نویسد:
«یک فنجان واژه‌شناسی» سلسله یادداشت‌هایی است که به کالبدشکافیِ برخی واژه‌های رایج در فارسی می‌پردازد و چند و چونِ پیدایش و تحولِ آن‌ها را می‌کاود.
این یادداشت‌ها را آقای بهروز صفرزاده، از اعضای هیئتِ مؤلفانِ مؤسسه لغت‌نامه دهخدا، نوشته و هر هفته یکی از آن‌ها در وب‌گاه و شبکه‌های اجتماعیِ مؤسسه لغت‌نامه دهخدا منتشر می‌شود.
امیدواریم هر فنجان از این واژه‌شناسی به کام‌تان گوارا باشد.»
در بیست و پنجمین یادداشت واژه‌شناسی و در توضیح ریشه واژه کمون آمده است:
«در اصطلاح پزشکی، دوره کُمون به دوره‌ای گفته می‌شود که عامل بیماری وارد بدن شده اما نشانه‌های بیماری هنوز آشکار نشده است. به آن «دوره نهفتگی» هم می‌گویند.
معادل انگلیسی‌اش incubation period است.
واژه عربی کُمون، بر وزن فُعول از ریشه «ک‌م‌ن»، به معنی پنهان و نهفته بودن است. ظاهرِ «کُمون» خیلی عربی نیست و به همین دلیل بعضی‌ها خیال می کنند واژهای اروپایی است.
واژه «کمین»، بر وزن فعیل، به معنی پنهان یا مخفی گاه، هم از همین ریشه است. این واژه هم چندان ظاهرش عربی نیست و غلط انداز است و ممکن است بعضی‌ها فارسی بپندارندش.
وقتی کسی کمین می‌کند، در جایی پنهان می‌شود تا ناگهان حمله کند.
واژه «مَكمَن»، بر وزن مَفعَل، اسم مکان از این ریشه است، یعنی مخفیگاه و کمین‌گاه.
منوچهری دامغانی، شاعر قرن پنجم، گفته است: «سر از البرز برزد قرص خورشید / چو خون آلوده دزدی سر ز مكمن»
اما در جامعه شناسی هم «کُمون» داریم، به معنی جامعه یا گروهی که در آن مالکیت شخصی وجود ندارد و همه چیز بین افراد مشترک است.
واژه کمونیسم (communism) از همین ریشه است.
کُمون به این معنی، واژه فرانسوي commune است و هیچ ربطی به آن کُمون عربی تباری که اصطلاح پزشکی بود ندارد.»
لغت‌نامه دهخدا کتابی جامع شامل شرح و معنی واژگان زبان فارسی است که می‌توانید از آن برای واژه‌شناسی استفاده کنید.
این لغت‌نامه، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اثر علی‌اکبر دهخدا است، که بیش از ۴۰ سال از عمر او صرف آن شد.
مطالب دیگر واژه‌شناسی را از این لینک بخوانید.
پایان پیام
ایرانی‌ها چه دغدغه‌هایی دارند؟
اینجا را ببینید