گلونی

ادعای ارتباط سیزده به در با باران­ خواهی

ادعای ارتباط سیزده به در با باران­ خواهی

ادعای ارتباط سیزده به در با باران­ خواهی

ادعای ارتباط سیزده به در با باران­ خواهی

به گزارش گلونی دکتر کامران کشیری درباره ادعای ارتباط سیزده به در با باران­ خواهی در صفحه اینستاگرام گروه چهرداد نوشت:

همانطور که در مقدمه اشاره شد، برخی تلاش دارند تا ریشه تمامی سنت‌ها، آئین‌ها و جشن­‌های کهن سرزمین ایران را در دین زردشتی جست­‌وجو کنند.

در سال‌های اخیر در توضیح «سیزده­ به­ در» در بسیاری صفحات و نوشته­‌ها (چه مجازی و چه غیر مجازی) چنین ادعا شده که اعتقاد به نحوست عدد سیزده جایی در فرهنگ ایرانی نداشته و ناشی از «خرافات بیگانگان» است.

از آنجا که در تقویم زردشتی سیزدهمین روزِ هر ماه «تیر روز» است و تیر یا تیشتر، ایزد باران­زایی است برخی مدعی شده­‌اند که ایرانیان در این روز به طبیعت می‌رفته و طلب باران می­‌کرده‌اند و هرگز در فرهنگ ایران جایی برای «خرافه نحوست سیزده» وجود نداشته است.

ادعای ارتباط سیزده به در با باران­ خواهی

این ادعا به دلایل زیر کاملا نادرست است:

۱- نخست اینکه در هیچ متن کهن (چه پیش و چه پس از اسلام، چه زردشتی و چه غیر زردشتی) اشاره نشده که ایرانیان در سیزدهم فروردین به جهت «طلب باران» از ایزد تیشتر به طبیعت می­‌رفته‌اند.

باران­‌خواهی و ارتباط آن با ایزد تیشتر در دین کهن زردشتی با سیزدهم تیرماه یعنی «تیر روز» از تیرماه و همان جشن مشهور «تیرگان» و نیز جشن دیگری به نام «آبانگان» یعنی «آبان روز» از آبان ماه مرتبط است و کوچکترین اشاره­‌ای در متون کهن به باران­‌خواهی مردم در سیزدهم فروردین ماه نیست.

در اساطیر ایرانی، افراسیابِ تورانی گذشته از ویرانگری­‌های خود در حمله به ایرانشهر، عامل نباریدن باران و خشکسالی نیز هست.

دو جشن تیرگان و آبانگان یکی به تیراندازی مشهور آرش کمانگیر و دیگری به پیروزی «زوتهماسب» شاه پیشدادی بر افراسیاب و بارش مجدد باران مرتبط‌اند.

زوتهماسب در متون اساطیری با کندن نهرها و آبراه­ه‌ها نیز پیوند دارد.

۲- نکته دوم این است که چه چیز «خرافه» است و چه چیز نیست؟ این قضاوتی ارزشی و وابسته به تمایل شخصی هر فردی است.

برای مثال، در ادعای مطرح شده هرچه از «بیگانگان» است خرافه و نکوهیدنی و هرچه از «خودی» است اندیشه پاک و ستودنی است!

آیا اعتقاد به نحوست سیزده خرافه است، اما اعتقاد به ایزدی باران‌­زا به نام تیشتر که به پیکر اسبی سپید با دیو خشکسالی بر کرانه­‌های اقیانوس اساطیری «فَراخکرد» نبرد می­‌کند و در قالب ستاره «شعرای یمانی» یا همان «سیریوس» در آسمان ظاهر می‌­شود خرافه نیست؟

۳- نکته سوم تلاش برخی افراد افراطی در انکار وجود برخی باورها در ایران باستان است. این افراد تمایل دارند ایران باستان را جامعه­‌ای کاملا آرمانی و «علمی» بنمایانند که اعتقاد به مسائلی همچون طالع­‌بینی، قضا و قدر، نحس و سعد اعداد و غیره در آن هرگز وجود نداشته است.

اما چنین نیست!

نه تنها در ایران باستان، بلکه در همه تمدن‌های باستانی از مصر و بین­‌النهرین تا چین اعتقاد به طالع بینی، تاثیر اجرام سماوی در سرنوشت و نیز خوش­‌یمن یا بد­‌یمن بودن پدیده­‌ها از جمله اعداد و روزهای ماه و سال رواج کامل داشته است.

نمونه بسیار بارز آن را می­‌توان در شاهنامه فردوسی دید که اعتقاد به محتوم بودن سرنوشت، گریزناپذیری تقدیر و سعد و نحس پدیده­‌ها در جای جای آن دیده می‌شود و برخلاف ادعاهای برخی، به هیچ وجه به پس از اسلام تعلق نداشته و در متون پهلوی پیش از اسلام هم حضوری برجسته دارد.

منجمان در دوره باستان صرفا به بررسی پدیده­‌های نجومی نمی­‌پرداختند، بلکه باورهای سنتی روزگار خود درباره تاثیر اجرام سماوی و ستارگان و سیارات بر سرنوشت آدمیان را نیز سرپرستی می­‌کردند.

شاید بارزترین نشانه چنین باورهایی، وجود کیش تقدیرگرای «زُروانی» در ایران پیش از اسلام باشد.

تلاش برای «مدرن نشان دادن» یک جامعه باستانی از آفت­‌های رایج کنونی در ادعاهای برخی افراد است.

پس در یک جمع­‌بندی، باید به این نکات توجه کنیم:

– در متون زردشتی اشاره­‌ای به مراسم سیزده به در نیست.

– در متون کهن (چه پیش و چه پس از اسلام) هیچ اشاره‌ای نشده که ایرانیان در روز سیزدهم فروردین به طلب باران به طبیعت می‌­رفته­‌اند.

– باران­‌خواهی با دو جشن تیرگان و آبانگان مرتبط است که هیچ کدام در سیزدهم فرودین انجام نمی­‌شده­‌اند.

– اعتقاد به تقدیر و سعد و نحس پدیده­‌ها در ایران باستان، همانند سایر تمدن­‌های باستانی کاملا وجود داشته و رایج بوده است.

درباره سیزده به در و تفسیرهای آن به قلم کامران کشیری

پایان پیام

ایرانی‌ها چه دغدغه‌هایی دارند؟
اینجا را ببینید

خروج از نسخه موبایل