شکست کریمخان زند در گرگان
کریمخان زند که در رکاب نادرشاه افشار جنگ‌آوری آموخته بود و همراه با ایل زند از ایلات لر و از سرزمین بختیاری به شمال خراسان انتقال یافته بود، پس از مرگ نادر در تکاپوی قدرت یافتن افتاد.
به گزارش گلونی کریمخان زند در اصفهان و فارس حکومت تشکیل داد و در این حال با دو حریف قدرتمند مواجه شد. یکی از آن‌ها آزادخان افغانی و دیگری محمد حسن‌خان قاجار بود.
اولی بر آذربایجان و غرب ایران تسلط داشت و دیگری رئیس ایل اشاق‌باش بود و بر مازندران و گرگان حکومت می‌کرد. لازم به ذکر است که این دو حریف نیز رابطه‌ی دوستانه ای با یکدیگر نداشته و در صدد فراچنگ آوردن مناطق تحت حکومت رقیب خود بودند.
کریمخان به ظاهر سلطنت صفویه را با انتخاب پسری نه ساله به نام شاه اسماعیل سوم احیا کرده بود و از سویی دیگر محمد حسن‌خان تلاش داشت تا دوباره ایلات ایران را با هم متحد گرداند.
در این راه در سال ۱۱۶۵ هجری قمری با چهل‌هزار جنگ‌آور ترکمان و یموت به سوی گیلان روانه شد تا آن سامان را تصرف کرده و پس از آن از کناره‌ی دریای خزر به آذربایجان تاخته و آزادخان را از بین ببرد که ناگاه با حمله سپاه زندیه روبه‌رو شد و برای دفاع از گرگان در سرزمین خود ماند.
شکست کریمخان زند در گرگان
اولین برخورد محمد حسن‌خان از ایل قاجار و زندیه در تهران رخ داد. این برخورد خصمانه به شکست محمد حسن‌خان منجر شد. این در حالی است که همزمان گرگان در محاصره نیروهای زند قرار داشت و سرسختانه در حال مقاومت بود.
پس از چند ماه محاصره روحیه‌ی محاصره‌کنندگان یعنی سپاه زند به شدت ضعیف شد و زمانی که سواران یموت از پشت سر یه اردوی زندیه تاختند و راه آب و غذا را بر آنان بستند، اردوی زند وضعیت بغرنجی یافت.
در چنین قیل‌وقالی خان قاجار از گرگان خارج و به سمت سپاه زندیه تاخت و شاه اسماعیل سوم که در قلب ارتش زند جای داشت، به اردوی قاجار پیوست و کریمخان بدون مقاومت بیشتر گرگان را رها کرد و به اصفهان بازگشت.
این زد و خورد تلنگری به کریمخان وارد کرد تا متوجه قدرت در شمال ایران خصوصا قدرت ایل قاجار شده و کنترل این ایل و محمدحسن‌خان را در دستور کار خود قرار دهد.
نسب ایل قاجار در طول زمان- قسمت اول
نسب ایل قاجار در طول زمان؛ قسمت دوم
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری