داریوش بزرگ هخامنشی و کتیبه بیستون
در منابع گوناگون نام این شاهنشاه شهره هخامنشی به صورت داریوش، داریوس، داریو، دریاووش یا داراب و داراب اکبر آمده است. او پسر ویشتاسب، بنابر تاریخ هرودوت در زمان کوروش و پس از آن والی پارس بوده و همزمان با سلطنت پسرش، داریوش بزرگ والی باختر و پارت گردیده است.
جلوس داریوش بزرگ بر تخت شاهی با دردسرهای فراوانی همراه بوده است. چهارسال پس از غیبت کمبوجیه و بر تخت نشستن بردیای دروغین، باعث شد تا از قدرت حکومت مرکزی کاسته شده و در هر گوشه مردمانی سودای تجزیه در سر بپرورانند. پس از آن که مشخص شد بردیا با نیرنگ بر تخت نشسته است، دیگران نیز به صرافت ادعای خویشاوندی با خاندان هخامنشی افتاده و مدعیانی چند خواهان حق سلطنت خود شدند.
در این بین، داریوش در کتیبه بیستون به تفصیل به ماجرای شورش‌ها، نام مکان‌ها و اشخاص و نحوه‌ی سرکوب آن‌ها پرداخته است. کتیبه بیستون در نزدیکی کرمانشاه و در راه همدان قرار دارد. ستون اول این کتیبه به شورش‌های پس از کشته شدن بردیای دروغین پرداخته و ماجرای جنگ داریوش با در بابل و پیروزی او را شرح می‌دهد.
داریوش بزرگ هخامنشی
در ستون دوم، بیان می‌کند زمانی که شاه در بابل به سر می‌برده است، ایالت‌های پارس، خوزستان، ماد، آشور، مصر، پارت و سکائیه از وی روی‌گردان شدند و سرکوب هریک از این مناطق شورشی را توصیف می‌کند.
ستون سوم با ماجرای جنگ ویشتاسب با شورشیان پارت آغاز شده و به پیروزی‌های او می‌پردازد و بعد از توصیف جنگ‌های متعدد، این ستون با شرح قیام دوباره در بابل به پایان می‌رسد. قیامی که داریوش در آن دستور می‌دهد تا شورشیان جملگی مصلوب شوند.
ستون چهارم این کتیبه در بند دوم، ادعا می‌کند که داریوش با فضل اهورامزدا، از زمان شاهی خود، در ۱۹ جنگ شرکت کرده و ۹ شاه را گرفته است. در ادامه این بند بیان می‌کند که دروغ این ممالک را شورانده است و از شاهان آینده درخواست می‌کند تا از دروغ بپرهیزند.
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری