نانواها بی گناه در تنور افتادند
به گزارش گلونی اگر من یا شما بتوانیم با ماشین زمان به حدود نهصد سال پیش برگردیم میبینیم که نسبت به دوره سلجوقی از خیلی جهات پیشرفت کردهایم و وضعمان بهتر است.
البته طبیعی است که ایران امروز از ایران قرن ششم هجری بهتر باشد. اما اگر در قرن ششم و هفتم از مردم درباره مشکلاتشان بپرسید به شما از وضعیت «نان» خواهند گفت و شما درمییابید که بسیاری از مردم نان را با جو، یا ارزن یا مخلوطی از گندم با دیگر غلات مثل «ذرت خوشهای» درست میکنند که در اغلب موارد پر از سنگ و خاک و ناخالصی است و ارزش غذایی خوبی هم ندارد.
مشکلات نان، اعم از دسترسی مردم به گندم با کیفیت و یا ناتوانی آنها در خرید نان مرغوب، از همان دوره و حتی قبلتر هم وجود دارد و تا امروز هم ادامه یافته است. بعید میدانم کسی باشد که در ایران ۱۴۰۲ از قیمت و کیفیت نان راضی باشد.
کتابی هست به نام «آیین شهرداری در قرن هفتم هجری» (معالم القربه فی احکام الحسبه) که «ابن اخوه» نوشته و «جعفر شعار» ترجمه کرده است.
در این کتاب به شرایط «حسبت» و وظایف «محتسب» اشاره شده است. کتاب بیان میکند که وظیفه «محتسب» وقتی مشاغل مختلف را بازرسی میکند چیست.
در صفحه ۱۱۰ کتاب درباره نانواییها آمده است: «محتسب باید نانوایان را از پختن نان پیش از عمل آمدن خمیر باز دارد، زیرا فطیر در ترازو سنگین و برای معده ثقیل است.»
نانواها بی گناه در تنور افتادند
تاریخ نان در ایران قصهای پر آب چشم است. قصهای از فقر که در نهایت سر از سیاست درمیآورد و طلب نان تبدیل به یک نهضت بزرگ در دوران معاصر میشود وجرقه مشروطه را روشن میکند.
به همین دلیل است که «دهخدا» در خرداد ۱۲۸۶ خورشیدی در نخستین ستون «چرند پرند» به استطاعت نان گندم خوردن اشاره میکند و طنزی بینظیر درباره وضعیت نان در ایران مینویسد.
کتاب «تاریخ نان در ایران» بیشتر باید بوی نان گندم تازه بدهد اما در این تاریخ، بوی نان گندم خالص از خانه هیچ آدم عادی خارج نمیشود. چه در قرن ششم چه در زمان حافظ، چه در عصر صفوی و…
به گفته کتاب قدیمیترین نشانههای پخت نان در ایران از «تپه سیلک» است و آغاز پخت نان در دوره نوسنگی به ۶ هزارسال پیش برمیگردد.
هنگام خواندن «تاریخ نان در ایران» بهویژه وقتی مشکلات تهیه و توزیع نان از قاجاریه به بعد بررسی میشود حیرت میکنید.
انگار قرنهاست موبهمو در حال تکرار تاریخ هستیم و نان دائم گران و گرانتر میشود و از سفره مردم دور.
«تاریخ نان در ایران» به روشنی بیان میکند که شیوه تنبیه نانواها و انداختن نانوا در تنور که از دوره امیرکبیر به بعد منسوخ شد، چقدر ریاکارانه بوده است و چطور همه آنها که در گرانی و احتکار گندم دست داشتند، نانوای بیچاره را تنبیه میکردند که مثلا خود را حافظ منافع مردم نشان بدهند.
ایرانیها بهترین نانها را درست میکردند و همچنان میکنند اما بهترین نانها راه به سفره همه مردم ایران نداشته است.
این را تاریخ نان در ایران ميگوید.
معرفی سایر کتابها را اینجا بخوانید
پایان پیام
