چه تعداد شهروند افغان در ایران است؟
به گزارش گلونی مهاجرت افغان‌ها به ایران همواره یکی از مسائل مهم اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بوده است که هم از سوی دولت‌ها و هم از سوی رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از تسلط طالبان بر افغانستان در سال ۲۰۲۱، موجی از مهاجرت به ایران شدت یافته است. ایران به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی مهاجران افغانستانی، شاهد ورود تعداد زیادی از شهروندان افغان بوده است که بسیاری از آن‌ها با وضعیت قانونی یا غیرقانونی وارد کشور می‌شوند. در این میان، یکی از چالش‌های اساسی، عدم وجود آمار دقیق و شفاف از تعداد مهاجران افغانستانی است.
وضعیت آمار مهاجران افغانستانی، کمبود اطلاعات رسمی یا عدم دسترسی به آن؟
یکی از مسائل کلیدی در تحلیل وضعیت مهاجران افغانستانی به ایران، عدم وجود آمار دقیق و شفاف از تعداد مهاجران و ورودهای جدید به کشور است. با وجود اینکه نهادهایی مانند وزارت کشور، سازمان مهاجرت، و برخی دستگاه‌های دیگر به‌طور مداوم بر روی این مسئله کار می‌کنند، آمار دقیقی که بتوان به‌طور قطعی برای تحلیل‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی استفاده کرد، در دسترس عموم قرار ندارد.
با توجه به شرایط بحرانی در افغانستان و افزایش موج مهاجرت‌ها از این کشور، بسیاری از مهاجران به‌طور غیررسمی وارد ایران می‌شوند و تعداد دقیق آن‌ها در گزارش‌های رسمی نهادهای دولتی منتشر نمی‌شود. بسیاری از مهاجران افغانستانی با استفاده از ویزاهای کوتاه‌مدت یا بدون ویزا وارد ایران می‌شوند و به‌طور غیررسمی در کشور ساکن می‌شوند. در چنین شرایطی، مشخص کردن تعداد دقیق آن‌ها به‌ویژه در مناطق مرزی ایران که تحت کنترل سخت‌گیرانه‌تری قرار دارند، بسیار دشوار است.
مهاجرانی با اقامت موقت و یک چالش جدید
یکی از تغییرات مهم در روند مهاجرت افغان‌ها به ایران، اعطای ویزای اقامت موقت یک‌ماهه به بسیاری از مهاجران است. این افراد معمولاً برای مدت محدود وارد ایران می‌شوند و پس از انقضای مدت ویزای خود، وضعیت اقامتی آن‌ها نامشخص می‌شود. این روند به‌ویژه پس از تحولات سیاسی در افغانستان و شرایط بحرانی آن کشور شدت گرفته است. به‌طور معمول، افراد بسیاری با ویزای اقامت کوتاه‌مدت وارد ایران می‌شوند، اما پس از پایان مدت زمان اقامتشان، قادر به ترک ایران نمی‌شوند و این امر به مشکلات قانونی و اجتماعی بیشتری دامن می‌زند.
وجود آمار دقیق از این دسته از مهاجران می‌تواند به‌ویژه برای برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، اجتماعی و نیز مدیریت مهاجرت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. متأسفانه، آمار این افراد به‌طور عمومی منتشر نمی‌شود و تنها در سطح محدود در نهادهای دولتی موجود است. این عدم شفافیت در اعلام آمار باعث ایجاد مشکلاتی در تحلیل وضعیت مهاجران و سیاست‌گذاری در این زمینه می‌شود.
چه تعداد شهروند افغان در ایران است؟، نیاز به اعلام رسمی
با توجه به اهمیت موضوع مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران و چالش‌هایی که این مسئله ایجاد کرده است، بسیار ضروری است که آمار دقیقی از تعداد مهاجران و ورودهای جدید منتشر شود. این اطلاعات باید به‌صورت شفاف و عمومی در دسترس قرار گیرد تا امکان تحلیل‌های صحیح و مستند از وضعیت مهاجران و پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آن فراهم شود. نبود آمار دقیق باعث می‌شود که تحلیل‌های انجام‌شده بر اساس تخمین‌ها و آمار غیررسمی باشد، که این خود می‌تواند به سیاست‌گذاری‌های نادرست و نامناسب منجر شود.
مهم است که نهادهای دولتی، به‌ویژه وزارت کشور و سازمان مهاجرت، با همکاری دیگر نهادهای ذی‌ربط، آمار دقیق مهاجران افغانستانی را جمع‌آوری کرده و به‌طور منظم و رسمی منتشر کنند. این آمار باید شامل جزئیات مهمی مانند تعداد مهاجران با اقامت موقت، مهاجران بدون مدرک قانونی، میزان ورود از مرزهای رسمی و غیررسمی، و همچنین توزیع جغرافیایی مهاجران در سطح کشور باشد.
دلایل و پیامدهای عدم اعلام آمار دقیق
عدم وجود آمار دقیق از ورود مهاجران افغانستانی به ایران می‌تواند پیامدهای منفی بسیاری به همراه داشته باشد. نخستین پیامد این است که نهادهای دولتی و برنامه‌ریزان قادر نخواهند بود به‌طور مؤثر منابع و خدمات را برای مدیریت این موج مهاجرتی تخصیص دهند. همچنین، سیاست‌گذاران نمی‌توانند با اتکا به داده‌های دقیق، راهکارهای مناسبی برای ادغام مهاجران در جامعه و کاهش تنش‌های اجتماعی ارائه دهند.
از سوی دیگر، نبود شفافیت در اعلام آمار می‌تواند منجر به تداوم جوسازی‌ها و تصورات نادرست در جامعه شود. در شرایطی که افراد و گروه‌هایی در داخل ایران از مسائل مهاجرتی برای بهره‌برداری‌های سیاسی یا اجتماعی استفاده می‌کنند، ارائه آمار دقیق و رسمی می‌تواند به کاهش تنش‌ها و جلوگیری از افزایش احساسات ضد مهاجرت کمک کند.
پایان پیام
مهاجران افغانستان کیستند و به کجا رانده می‌شوند؟
