زاد روز مجتبی مینوی نوزدهم بهمن ماه
به گزارش گلونی نوزدهم بهمن‌ماه زاد روز مجتبی مینوی، ادیب، نویسنده، مصحح، مورخ و مترجم فقید است. مینوی از چهره‌های تأثیرگذار در حوزه نقد و تصحیح متون کهن بود و در ایران‌شناسی و ادبیات کلاسیک نقش مهمی داشت. او سال‌ها در اروپا به تحقیق و پژوهش پرداخت و با برجسته‌ترین خاورشناسان همکاری کرد. مینوی در کنار فعالیت‌های علمی، سرپرستی بنیاد شاهنامه فردوسی را نیز بر عهده داشت. وی در ۶ بهمن ۱۳۵۵ در تهران درگذشت و در آرامگاه مشاهیر بهشت زهرا به خاک سپرده شد. کانال بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار در این روز بخشی از کتاب «ای زبان پارسی» را به شرح زیر منتشر کرده است:
«وقتی یک نفر ارمنی و یک نفر جندقی و یک نفر قشقایی و یک خوزستانی و یک خلخالی و یک آسوری و یک بختیاری و یک شاهسون و یک شیعه قزوینی و یک سنی کردستانی و یک زردشتی کرمانی و یک یهودی اصفهانی و یک طالش و یک ترکمن و یک بلوچ، همه‌شان به صفت ایرانی شناخته می‌شوند و هریک که می‌خواهد به خارج مملکت سفر کند تذکره تابعیت ایران می‌گیرد، چه چیز است که غالب نزدیک به عموم آن‌ها در آن شریک‌اند؟ البته عموم آن‌ها در این شریک‌اند که تابع دولت ایران‌اند و در سرزمین موسوم به ایران ساکن‌اند، ولی از این گذشته غالب نزدیک به عموم آن‌ها در زبان فارسی و ادبیات فارسی و تاریخ ایران شریک‌اند و سجل ولادت همه‌شان به زبان فارسی است؛ غالب آن‌ها اولین باری که در مدرسه شروع به خواندن و نوشتن می‌کنند زبان فارسی یاد می‌گیرند؛ آن کسی که در سیستان به مکتب می‌رود به مجردی که سواد خواندن پیدا می‌کند، می‌خواند که: «بس مبارک بود به فر هما/ اول کارها به نام خدا» و آن کسی که در آذربایجان به مکتب می‌رود می‌خواند که: «منت خدای را عز و جل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت»؛ هزار سال است که چنین بوده است و اگر اسم کتاب یا عبارت اولی که یاد می‌گرفتند عوض می‌شد زبان تمامی آن‌ها یکی بود.
همین‌که از مرحله مقدمات می‌گذشتیم و به خواندن کتاب‌های نثر و نظم فارسی می‌پرداختیم با چه چیزهایی مواجه می‌شدیم؟ می‌دیدیم کسانی که به این زبان شعر سروده‌اند و کتاب نوشته‌اند اهل یک ولایت و ناحیه مخصوص نیستند؛ بلکه متعلق به سرزمینی بوده‌اند که هزار فرسخ وسعت آن بوده است؛ «از دم سر حد چین تا ساحل شط‌العرب/ از لب دریای اسود تا کنار رود گنگ» رودکی بخارایی و شهید بلخی و معزی سمرقندی و اثیرالدین اخسیکتی و سنایی غزنوی و امیرخسرو دهلوی و فرخی سیستانی و منوچهری دامغانی و خیام نیشابوری و فردوسی طوسی و فخرالدین گرگانی و بندار رازی و کمال‌‌الدین اصفهانی و سعدی شیرازی و خواجوی کرمانی و اوحدی مراغه‌ای و خاقانی شروانی و نظامی گنجوی و شهاب‌الدین سهروردی و همام تبریزی و مجیر بیلقانی و جلال‌الدین رومی. همین‌قدر که بخواهی اسامی شعرا و نویسندگان فارسی‌زبان را یاد بگیری با اسم کلیه نواحی و مناطقی که فارسی در آن‌ها رایج و زبان رسمی بوده است آشنا می‌شوی و می‌بینی که در چه سرزمین وسیعی به این زبانی که امروز زبان من و توست تکلم می‌کرده‌اند و چیز می‌نوشته‌اند. و به همین جهت که مدت هزار سال زبان رسمی همه ما یکی بوده است، نسبت به یکدیگر مهربانی و مودت و نزدیکی و یگانگی حس می‌کنیم.
«زبان فارسی»، مجتبی مینوی
[ای زبان پارسی…، به کوشش دکتر میلاد عظیمی، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، چاپ دوم ۱۴۰۲، ج ۱، ص ۱۱۱-۱۱۲]
بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی»
پایان پیام
بیشتر بخوانید: شبرنگ نامه اثری حماسی برگرفته از شاهنامه