مجسمه های شهری در دام کبوترها و بی توجهی به نگهداری آثار هنری تهران
به گزارش گلونی و به نقل از خبر آنلاین، در چند سال اخیر، وضعیت مجسمه‌ها و سردیس‌های شهری در تهران به یک معضل تبدیل شده است. این آثار هنری که نماد احترام به مشاهیر و مفاخر ملی و فرهنگی کشور هستند، در معرض آلودگی، بی‌توجهی و حتی تخریب قرار گرفته‌اند.
یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌توان به زبان ساده گفت این است که، مجسمه های شهری در دام پرندگان و بی توجهی به نگهداری آثار هنری تهران است وضعیتی که باحضور بی‌پایان کبوترهای شهری که آثار هنری مختلف را به دام خود کشیده و رد سفید خود را بر روی آن‌ها باقی می‌گذارند.
کبوترها به طور معمول روی مجسمه‌ها و سردیس‌های شهری نشسته و خطوط سفیدی را بر جای می‌گذارند. این مشکل در مجسمه‌هایی همچون مجسمه کودک خیابان سیمرغ که روی کانال آب نشسته، به‌وضوح مشهود است. خطوط سفید ناشی از فضولات پرندگان آن‌قدر بر روی این مجسمه‌ها پخش شده که رنگ اصلی آن‌ها دیگر قابل مشاهده نیست. همین وضعیت در مورد سردیس‌های پرحاشیه خانه هنرمندان نیز وجود دارد که در مدت کوتاهی پس از نصب دچار تخریب‌هایی شده و شباهت آن‌ها به چهره‌های واقعی هنرمندان کم‌رنگ‌تر شده است.
مجسمه شهید بهشتی در میدان هفت‌تیر، سردیس شهید گاگیک طومانیان در میدان شعاع و بسیاری از آثار دیگر نیز درگیر همین مشکل شده‌اند. وضعیتی که به نظر می‌رسد نه تنها برای مسئولان شهری بلکه برای شهروندان نیز به امری عادی تبدیل شده است؛ زیرا هیچ‌یک از طرفین نه خواستار نظافت آن‌ها هستند و نه مسئولان شهری به‌طور جدی به این وضعیت رسیدگی می‌کنند.
مجسمه های شهری در دام کبوترها و بی توجهی به نگهداری آثار هنری تهران
حجت نظری، عضو سابق شورای شهر تهران، در این‌باره به خبرآنلاین می‌گوید: «در دوره پنجم شورای شهر تهران، اقدامات متعددی در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی صورت گرفت که از جمله آن‌ها می‌توان به نصب مجسمه‌ها و سردیس‌های مشاهیر و مفاخر ملی و حتی برخی چهره‌های جهانی در سطح شهر اشاره کرد. این اقدامات با وجود سختی‌ها و محدودیت‌ها مانند همه‌گیری کرونا، دستاوردهایی در پی داشت. با این حال، متأسفانه در سه سال اخیر، نگهداری این آثار جدی گرفته نشده و شاهد غفلت در این زمینه هستیم.»
نظری به ضعف‌هایی در حوزه‌های مختلف شهری اشاره کرده و افزود: «این بی‌توجهی تنها به حوزه فرهنگی محدود نمی‌شود. در حوزه خدمات شهری، وضعیت مخازن زباله و معابر فرعی نیز بسیار نامناسب است. اگرچه معابر اصلی تهران تا حدودی بهبود یافته‌اند، اما مشکلات همچنان در معابر فرعی وجود دارد.»
وی بر لزوم فراتر رفتن از نگاه‌های سیاسی و دست یافتن به یک توافق نانوشته در برخی حوزه‌ها تأکید کرد و گفت: «نگهداری از سرمایه‌های فرهنگی باید به‌طور جدی‌تر مورد توجه قرار گیرد و نباید این مسائل تحت تأثیر تغییرات مدیریت‌های شهری قرار گیرد.»
نگهداری از آثار هنری: بی‌احترامی به مفاخر ملی
نصب مجسمه‌ها و سردیس‌های مشاهیر و مفاخر در شهر نمادی از احترام به هویت ملی و فرهنگی است. اما غفلت از نگهداری آن‌ها نه‌تنها نشان‌دهنده بی‌توجهی به مدیریت شهری دوره قبل، بلکه نوعی بی‌احترامی به مفاخر و مشاهیر ملی و سرمایه‌های فرهنگی محسوب می‌شود. این آثار در دوره پنجم شورای شهر با استقبال جامعه هنری مواجه شدند، اما در دوره ششم، این رویکرد متوقف شد و نگهداری از آن‌ها به‌طور سیستماتیک پیگیری نشد.
نظری افزود: «اگر این وضعیت ادامه یابد، آثار هنری و فرهنگی نه تنها دیگر جلب توجه نخواهند کرد، بلکه به نمادهایی از بی‌احترامی به فرهنگ و تاریخ کشور تبدیل خواهند شد.»
مشکلات مدیریت شهری در نگهداری آثار فرهنگی
اگرچه در دوره فعلی برخی اقدامات در زمینه ساخت مجسمه‌ها و سردیس‌ها انجام شده است، اما به گفته حجت نظری، این اقدامات به‌طور عمده به‌عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط با جامعه استفاده نشده و بیشتر تحت تأثیر نگاه‌های ایدئولوژیک قرار گرفته است. این آثار به‌جای آن‌که به‌عنوان نمادهایی از تنوع و انسجام فرهنگی در شهر باشد، تنها با سلیقه بخش خاصی از جامعه هدایت می‌شوند.
نظری در ادامه به لزوم برنامه‌ریزی جامع و توجه به تمام دیدگاه‌ها در مدیریت شهری اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که در دوره هفتم شورای شهر، شاهد تقویت رویکردهای فرهنگی و هنری باشیم تا بتوان رضایتمندی بیشتری در میان جامعه تخصصی و عموم شهروندان ایجاد کرد.
وضعیت نامناسب نظافت و نگهداری مجسمه‌ها و سردیس‌ها
علیرضا نادعلی، رئیس کمیته هنری شورای شهر تهران، نیز در پاسخ به این پرسش که چرا شهرداری تهران در برخی نقاط پرمخاطب، توجه کافی به نظافت و نگهداری مجسمه‌ها و سردیس‌ها ندارد، گفت: «زیباسازی میادین و نقاط خاص شهری نه‌تنها تأثیر فرهنگی دارد، بلکه بر روحیه و حال شهروندان نیز اثرگذار است. اما متأسفانه، در سال‌های گذشته، در نگهداری از این آثار هنری، از جمله تندیس‌ها، سردیس‌ها و آبنماها، کوتاهی شده است.»
وی افزود: «نگهداری از تندیس‌ها نیازمند تقسیم وظایف میان مناطق مختلف است. انتخاب مکان مناسب برای نصب، حفظ حریم آثار و نظارت دقیق بر نگهداری آن‌ها باید به‌صورت متمرکز و با همکاری سازمان زیباسازی انجام شود.»
نادعلی از رئیس سازمان زیباسازی خواست تا گزارش‌هایی در این زمینه ارائه دهد و تأکید کرد که این موضوع باید به‌طور جدی پیگیری شود.
بی‌مهری به مجسمه‌های شهری: از سرقت تا تخریب
بی‌توجهی به مجسمه‌های شهری و سردیس‌ها در دوره‌های مختلف مدیریت شهری تهران قابل انکار نیست. سرقت‌های مداوم مجسمه‌ها از جمله مشکلاتی است که پایتخت را درگیر کرده است. همچنین بی‌توجهی به مصوبات قانونی حفظ حریم آثار هنری شهری، وضعیت نامناسب مجسمه فردوسی که با وجود وعده‌ها همچنان در وضعیت تخریب باقی مانده و غیب شدن مجسمه‌های کودک پارک دانشجو از دیگر نمونه‌های این بی‌توجهی هستند. در این میان، کبوترها همچنان به‌عنوان عامل تخریب و آلودگی این آثار هنری باقی مانده‌اند.
این وضعیت نشان می‌دهد که بی‌توجهی به آثار هنری و فرهنگی، به‌ویژه در حوزه مجسمه‌ها و سردیس‌ها، نه تنها به تخریب فیزیکی این آثار می‌انجامد، بلکه به بی‌احترامی به تاریخ و فرهنگ کشور نیز تبدیل شده است.
پایان پیام
در گلونی بیشتر بخوانید: پیرپسر از نگاه مجید فخریان منتقد و فیلم ساز