پهلوان بانوان ایرانی به روایت سجاد آیدنلو
به گزارش گلونی کانال تلگرام بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار به معرفی آثار ارزشمند در حوزه زبان و ادب فارسی می‌پردازد. در کتاب «در حضرت سیمرغ» نوشته دکتر سجاد آیدنلو، به جایگاه پهلوان بانوان ایرانی همچون بانوگشسپ، دختر رستم، پرداخته شده است. این اثر، با بررسی نقش‌های برجسته این زن در داستان‌های حماسی، اهمیت حضور زنان در ادبیات فارسی را روشن می‌سازد و میراث‌فرهنگی مرتبط با مادرسالاری در ایران باستان را بازتاب می‌دهد. در ادامه بخشی از این روایت را به نقل از کانال تلگرام بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار می‌خوانیم:
نامدارترین پهلوان‌‌بانوان روایات ایرانی هم به لحاظ دلیری و قدرت و هم از نظر حضور و نقش داستانی، بانوگشسپ، دختر رستم و روشنک/بوران‌دخت «دختر داراب» هستند. بانوگشسپ‌نامه شرح دلاوری‌های دختر رستم است و غیر از این منظومه، در بخش‌های مختلف بهمن‌نامه و شهریارنامه نیز او حضوری پهلوانانه دارد. در داراب‌نامه طرسوسی هم شخصیت و محور اصلی داستان، بوران‌دخت/روشنک و نبردهای اوست. هیئت و هیبت این زن پهلوان با گرز دویست‌وپنجاه منی و اسبی اژدهافش، یادآور گرشاسپ و رستم است و از نظر تفصیل روایات و نوع حضور و کنش یا به بیانی دیگر، دلاوری و پهلوانی حتی از بانوگشسپ هم برتر و برجسته‌تر است و تا جایی که نگارنده بررسی کرده، او را باید نمایان‌ترین مصداق بن‌مایه پهلوان‌بانو در داستان‌های ایرانی دانست.
به لحاظ تاریخی، در مرحله انتقال تمدن بشری به دوره/زندگی کشاورزی به‌دلیل نقش مهم زنان در کارهای کشاورزی و نوآوری و پیشرفت‌هایی که در این زمینه ایجاد کردند و نیز تطبیق و مشابهت توان زایندگی بانوان با باروری و حیات‌بخشی طبیعت، به‌تدریج بر جایگاه و احترام اجتماعی زنان افزوده شد و آن‌ها علاوه بر سروری بر مردان به مقام ایزدی نیز رسیدند. این برهه از تاریخ تمدن و فرهنگ انسان که عصر زن/مادرسالاری خوانده می‌شود هر چند برای همیشه نپایید و مردسالاری طولانی جای آن را گرفت، اما با این حال آثار و قراینی از آن در جهات گوناگون آداب و معتقدات بشری به یادگار ماند.
بر این اساس شاید مضمون پهلوان‌بانو بازتاب و میراثی ناخودآگاه از تفوق و احترام تقدس‌آمیز زنان در روزگار باستان باشد که به تناسب ساختار و ویژگی‌های داستان پهلوانی در قالب زن/دختری نیرومند و بی‌باک که مردان را مغلوب خویش می‌کند و ترس و احترام آن‌ها را برمی‌انگیزد، به نمود درآمده است.
پایان پیام
بیشتر بخوانید: