گنبد عالی ابرکوه یادگار دوران سلجوقیان
به گزارش گلونی گنبد عالی ابرکوه یا گنبد علی، یکی از شگفت‌انگیزترین آثار تاریخی ایران، در شهر ابرکوه استان یزد واقع شده است. این بنای تاریخی به قرن پنجم هجری قمری (حدود ۱۱۰۰ میلادی) بازمی‌گردد و به عنوان یکی از سالم‌ترین گنبدهای دوره سلجوقی شناخته می‌شود. گنبد عالی ابرکوه در سال ۱۳۱۲ خورشیدی به عنوان نخستین اثر ملی استان یزد با شماره ۱۹۵ به ثبت رسیده است.
این بنا که به سبک معماری دیلمیان ساخته شده، در حقیقت مقبره‌ای برای امیر عمیدالدین شمس الدوله دیلمی و مادرش از خاندان دیلمیان است. ساخت این گنبد به دستور فیروزان، فرزند امیر عمیدالدین، در سال ۴۴۸ هجری قمری آغاز شده است. گنبد عالی یک سازه هشت‌ضلعی از جنس سنگ و ساروج است که بر روی کرسی چهارگوشی که گوشه‌هایش پخ شده، قرار گرفته است. ارتفاع این گنبد حدود ۲۲ متر و ضخامت دیوارهای آن ۲ متر است.
یکی از جذابیت‌های این بنا، سه ردیف مقرنس زیر پایه گنبد و کتیبه‌های خط کوفی بنایی از آجر برجسته است که در زیر مقرنس‌ها و بالای درگاه ورودی قرار دارند. این کتیبه‌ها نه تنها نام صاحبان قبر و سال ساخت را بیان می‌کنند، بلکه نمونه‌هایی از هنر خطاطی و معماری دوران خود هستند.
گنبد عالی بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر ابرکوه قرار گرفته و از آنجا می‌توان منظره‌ای زیبا از شهر را مشاهده کرد. این سازه نه تنها به دلیل استحکام و زیبایی معماری‌اش بلکه به خاطر ارزش تاریخی و فرهنگی‌اش، هر ساله بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب می‌کند. گنبد عالی ابرکوه به عنوان نمادی از معماری و تاریخ ایران، نقش مهمی در حفظ و نمایش میراث فرهنگی این کشور دارد.
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری
بیشتر بخوانید: وجه تسمیه شهر ابرکوه و تاریخ این شهر