حذف کتابفروشان از نمایشگاه کتاب تهران
به گزارش گلونی حذف کتابفروشان از نمایشگاه کتاب تهران در حالی بیان شده است که حال بازار کتاب روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود و بنابر مشکلات معیشتی، تهیه کتاب در اولویت سبد خرید خانواده‌ها نیست. اینک تصمیم حذف کتابفروشان از نمایشگاه کتاب تهران یک تصمیم بحث‌برانگیز با پیامدهای اقتصادی متفاوتی است.
به نقل از خبرگزاری تسنیم، شورای سیاست‌گذاری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در جلسه دوم خود که هفته گذشته برگزار شد، تصمیمی جنجالی گرفت و تصویب کرد که کتابفروشان در این دوره از نمایشگاه که قرار است در اردیبهشت ۱۴۰۴ برگزار شود، حضور نداشته باشند. این تصمیم در حالی گرفته شده که طی دو دوره اخیر، کتابفروشان در بخش مجازی نمایشگاه کتاب تهران حضور داشتند و توانستند آثار خود را از طریق سامانه فروش آنلاین عرضه کنند.
حضور کتابفروشان در این نمایشگاه‌ها، اگرچه با چالش‌هایی همراه بود، اما از نظر اقتصادی برای بسیاری از آنان مفید واقع شد. به ویژه در سال‌های اخیر که وضعیت اقتصادی نشر با مشکلات زیادی روبه‌رو بوده است، این نمایشگاه به عنوان یک فرصت ویژه برای فروش کتاب‌ها و کسب درآمد برای کتابفروشان و ناشران به حساب می‌آمد. با این حال، به دلیل برخی مشکلات زیرساختی و بروز مسائل در سامانه مجازی، برخی از مشکلات جدی در فرآیند فروش و عرضه کتاب‌ها در نمایشگاه به وجود آمد.
یکی از چالش‌های مهم در این دوره‌ها، عرضه کتاب‌ها با قیمت‌های مختلف توسط کتابفروشان بود. کتابفروشان که نسخه‌های چاپ قدیمی کتاب‌ها را در اختیار داشتند، این آثار را با قیمت‌های پایین‌تر از ناشران به فروش می‌رساندند و این امر باعث اعتراض ناشران شد که معتقد بودند این موضوع تهدیدی جدی برای فرصت اقتصادی نمایشگاه است. ناشران بر این باور بودند که نمایشگاه کتاب فرصتی برای جبران ضرر و زیان ناشی از رکود اقتصادی در صنعت نشر است و نمی‌خواهند این فرصت به تهدید تبدیل شود. این امر موجب بروز مشکلات و تنش‌هایی در میان فعالان این حوزه شد.
از سوی دیگر، مشکلات فنی سامانه مجازی نیز چالش دیگری بود که موجب نارضایتی کتابفروشان شد. مشکلاتی از قبیل کنسل شدن‌های پی‌درپی سفارشات به دلیل موجود نبودن کتاب‌ها در کتابفروشی‌ها و همچنین مشکلات در ارتباطات بین ناشران و کتابفروشان در سامانه، باعث شد که برخی کتابفروشان نتوانند به‌درستی از این فضا استفاده کنند و در نتیجه فروش‌های آن‌ها کاهش یابد.
در واکنش به این چالش‌ها، اعضای شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب تهران با رأی اکثریت تصمیم به حذف کتابفروشان از این دوره از نمایشگاه گرفتند. به گفته این شورا، هدف از این تصمیم جلوگیری از مشکلاتی بود که در دوره‌های گذشته به وجود آمد و کاهش اختلالات در فرآیند فروش و عرضه کتاب‌ها در نمایشگاه است. با این حال، حذف کتابفروشان از نمایشگاه، انتقادهای زیادی را در صنف کتابفروشی‌ها به دنبال خواهد داشت، چرا که این تصمیم به نظر می‌رسد به نفع اقتصاد کتابفروشان نخواهد بود.
با این حال، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرده است که برای جبران این تصمیم، به حمایت از کتابفروشی‌ها در سال‌های آینده توجه ویژه خواهد داشت. طبق اعلام این وزارتخانه، فروش‌های فصلی در سه فصل تابستان، پاییز و زمستان برنامه‌ریزی شده است تا از کتابفروشی‌ها حمایت مالی شود و این صنف آسیب‌دیده از شرایط اقتصادی بتواند به حیات خود ادامه دهد.
حضور یا عدم حضور کتابفروشان در نمایشگاه کتاب تهران همواره یکی از مسائلی بوده که در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به آن شده است. از یک سو، برخی ناشران معتقدند که حضور کتابفروشان در نمایشگاه کتاب موجب رقابت ناسالم و مشکلات قیمتی می‌شود، اما از سوی دیگر، کتابفروشان بر این باورند که این رویداد فرصتی برای معرفی آثار خود و افزایش فروش است. در سال ۱۴۰۲، کتابفروشان تجربه قابل‌توجهی از حضور در نمایشگاه کتاب تهران داشتند. با وجود استقبال کم در ابتدا، اما با گذشت زمان، بسیاری از آن‌ها فروشگاه‌های خود را تعطیل کرده و تنها به فروش در نمایشگاه مجازی پرداخته و موفق به فروش ۲۰ میلیارد تومان کتاب شدند. این موفقیت حتی در سال ۱۴۰۳ با افزایش ۲۵ درصدی فروش ادامه یافت و نشان داد که کتابفروشان توانسته‌اند از این فضای مجازی بهره‌برداری مناسبی داشته باشند.
در نهایت، باید دید که این تصمیم شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب تهران چه تبعاتی برای صنعت نشر و کتابفروشی‌ها خواهد داشت. از یک سو، باید منتظر ماند و دید که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه اقداماتی برای حمایت از کتابفروشان خواهد داشت و آیا فروش‌های فصلی که وعده داده شده می‌تواند به جبران خسارت‌های وارد شده کمک کند یا خیر. از سوی دیگر، این سوال مطرح است که تصمیم شورای سیاست‌گذاری در نهایت چه تأثیری بر توازن بازار کتاب و اقتصاد نشر خواهد گذاشت.
پایان پیام
در گلونی بخوانید: در شرایط آمپاس برنده جایزه بهترین فیلم کوتاه جشنواره بین المللی بانکوک شد