خروج نیروهای شوروی از رشت و انزلی در دوازدهم اسفند
به گزاش گلونی خروج نیرو های شوروی از رشت و انزلی در دوازدهم اسفند ۱۲۹۹ صورت گرفت. این تحول در پی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و تغیرات سیاسی داخل ایران رخ داد. با خروج نیروهای روس، شرایط در شمال ایران دستخوش تغیر شد اما تنش‌های سیاسی و درگیری‌های داخلی همچنان ادامه داشت.
زمینه‌های سیاسی و نظامی خروج نیروهای روس
پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ در ایران، که به رهبری سید ضیاءالدین طباطبایی و رضاخان میرپنج صورت گرفت، تحولات سیاسی و نظامی در کشور شدت یافت. یکی از نتایج این کودتا، تصمیم به خروج نیروهای روسیه شوروی از شمال ایران بود. این رخداد، که در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۲۹۹ اتفاق افتاد، زمینه‌های سیاسی و نظامی مختلفی داشت که موجب این تغییرات شد.
۱- انقلاب بلشویکی و تغییرات در سیاست‌های روسیه شوروی
با پیروزی بلشویک‌ها در انقلاب روسیه ۱۹۱۷ و تشکیل دولت شوروی، سیاست‌های این دولت نسبت به ایران تغییر کرد. پیش از انقلاب، روسیه تزاری از ایران به عنوان منطقه‌ای استراتژیک برای خود استفاده می‌کرد و حضور نظامی گسترده‌ای در شمال ایران داشت. اما پس از انقلاب و روی کار آمدن بلشویک‌ها، این کشور تصمیم گرفت از دخالت‌های نظامی و اشغال ایران به طور تدریجی دست بردارد.
۲-کودتای سوم اسفند و تغییرات سیاسی در ایران
کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و سرنگونی دولت قوام السلطنه توسط سید ضیاءالدین طباطبایی و رضاخان میرپنج موجب شد که حکومت جدید ایران، که به دنبال تثبیت قدرت خود بود، سیاست‌های ضد بیگانه را در پیش بگیرد. یکی از این سیاست‌ها، اخراج نیروهای خارجی از ایران بود که در راستای تقویت حاکمیت ملی و استقلال کشور قرار داشت. خروج نیروهای روس از شمال ایران، از جمله رشت و انزلی، به عنوان بخشی از این سیاست صورت گرفت.
۳-فشارهای دیپلماتیک و وضعیت داخلی ایران
دولت جدید ایران به رهبری رضاخان تحت فشارهای دیپلماتیک از سوی دولت‌های خارجی و به ویژه شوروی قرار داشت که به تدریج به تصمیم برای خروج نیروهای روس از گیلان منجر شد. علاوه بر این، تحولات داخلی ایران و ادامه درگیری‌ها با گروه‌های مسلح نظیر نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک خان نیز در این تصمیم‌گیری تأثیرگذار بود.
تأثیرات و پیامدهای خروج نیروهای روس
تحولات در شمال ایران
با خروج نیروهای شوروی از رشت و انزلی، بخش بزرگی از حضور نظامی روس‌ها در شمال ایران به پایان رسید. این اقدام به دولت جدید ایران اجازه داد تا بر مناطق شمالی کشور تسلط بیشتری پیدا کند، هرچند که حضور گروه‌های محلی و مسلح مانند نهضت جنگل همچنان چالش‌هایی برای دولت مرکزی ایجاد می‌کرد.
افزایش تنش‌ها با نهضت جنگل
با خروج نیروهای روس، میرزا کوچک خان به عنوان رهبر نهضت جنگل تلاش کرد که جمهوری شوروی گیلان را که پیشتر تأسیس کرده بود، تقویت کند. این امر منجر به جنگ‌های خونین میان نیروهای دولتی و گروه‌های انقلابی شد، که به مدت چند سال در شمال ایران ادامه داشت. در نهایت، دولت مرکزی موفق به شکست نهضت جنگل شد و کنترل مناطق شمالی را به دست گرفت.
تقویت حاکمیت مرکزی ایران
خروج نیروهای روسیه شوروی از ایران به طور کلی به تقویت حاکمیت ملی کمک کرد. این رویداد همچنین نشان‌دهنده پایان دوران اشغال نظامی ایران توسط بیگانگان بود و مسیر برای تثبیت قدرت رضاخان به عنوان رئیس‌الوزرا و سپس شاه در سال‌های بعد هموار شد.
در نتیجه، این تحولات، اگرچه در ابتدا باعث بی‌ثباتی و درگیری‌های داخلی شد، اما در بلندمدت به روند تمرکز قدرت در ایران و استقلال بیشتر کشور از قدرت‌های خارجی کمک کرد.
پایان پیام
در گلونی بیشتر بخوانید: ترور محمد علی شاه مهره اصلی سرکوب مشروطه خواهان