قالیچه های عصر مشروطه روایتی دیگر از تاریخ
به گزارش گلونی فرش، این شاهکار هنری، نه‌تنها با دستان جادویی خالقانش زاده می‌شود، بلکه همچون آینه‌ای از تاریخ، بازتابی از روزگارانی دور را بر تار و پود خود حک می‌کند. هنر فرش، هنری بی‌زمان است، نه غبار سالیان بر آن می‌نشیند و نه کهنگی از ارزش آن می‌کاهد.
در موزه و کتابخانه مجلس شورای اسلامی، جایی که تاریخ در هر گوشه‌اش نجوا می‌کند، رویداد نمایشگاه قالیچه‌های تصویری عصر مشروطه برگزار شد؛ رویدادی که نشان داد مشروطه تنها جنبشی سیاسی نبود، بلکه هنری کهن نیز پا به پای آن، به حرکت درآمده و روایتگر این دوران پرالتهاب شده است.
در این نشست که من آن را قالیچه های عصر مشروطه روایتی دیگر از تاریخ نامیده‌ام، استاد تورج ژوله و دکتر سید محمدرضا طیبی سخنرانی داشتند.
استاد ژوله بر اهمیت عکاسی و پیوند آن با قالی‌های تصویری تأکید کرد و گفت: فرش، در گذشته نه‌چندان دور، همچون گوهری درخشان، زینت‌بخش خانه‌ها بود و به‌عنوان عنصری تزئینی، لحظاتی را جاودانه می‌ساخت؛ همان‌گونه که تصویر میرزا کوچک‌خان بر قالی، تجلی یک لحظه تاریخی است.
دکتر طیبی نیز با نگاهی به دوران قاجار، از تأثیر حاکمیت آن دوره بر مضامین بازتاب‌یافته در قالی‌های تصویری سخن گفت. او بر این باور بود که این فرش‌ها، فراتر از تار و پودشان، روایتگر قصه‌هایی‌اند که در لابه‌لای اسناد تاریخی به سکوت سپرده شده‌اند.
تورج ژوله بر اهمیت تداوم این‌گونه نمایشگاه‌ها تأکید کرد و از تصویری نام برد که شاید مهم‌ترین اثر این مجموعه باشد. چهره حاج مهدی کوزه‌کنانی، مردی که خانه‌اش مأمن آزادی‌خواهان مشروطه بود.
اما این روایت‌های بصری، گاه از زمانه خود پیشی گرفته‌اند. ژوله در توصیف یکی از قالی‌ها گفت: در حالی که محمدعلی شاه هنوز پای به صحن مجلس نگذاشته بود، تصویرش بر قالی مجلس نقش بسته است؛ گویی تار و پود، آینده را پیش‌بینی کرده‌اند.
دکتر میثم رضایی مهوار، کیوریتور نمایشگاه، اهمیت این‌گونه نمایشگاه‌های ادواری را یادآور شد و آن‌ها را عاملی برای تداوم حیات موزه‌ها دانست. او نمایشگاه قالیچه‌های تصویری را نه‌تنها هنری، بلکه دارای جنبه‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی خواند.
نمایشگاه قالیچه‌های تصویری عصر مشروطه، که در آن سه قالی تاریخی از گنجینه موزه مجلس به نمایش درآمده، از اسفند ۱۴۰۳ تا پایان اردیبهشت ۱۴۰۴، پذیرای چشمانی است که می‌خواهند تاریخ را نه در کتاب‌ها، که در پیچ‌وتاب رنگ و نخ نظاره کنند.
پایان پیام
گزارشگر: زهره درگاهی
در گلونی بیشتر بخوانید: زندگی هنری کیهان کلهر