هوشنگ طاهری اندیشه ای که در سخن جاری شد
به گزارش گلونی، نام هوشنگ طاهری را برای نخستین بار در فصلنامه‌ای دیدم؛ کسی که آخرین سردبیر مجله سخن بود.
طاهری از پیشگامان نقد سینما در ایران به شمار می‌آمد؛ فردی که نخستین مترجم بسیاری از فیلمنامه‌های شاخص سینمای مدرن بود. او تلاش‌های بسیاری کرد تا آثاری چون برگمان، آنتونیونی، کوروساوا و بونوئل را به زبان فارسی برگرداند.
جست‌وجوهای من درباره طاهری تنها به ترجمه‌های او محدود نشد، بلکه دریافتم که او در حوزه نقد نیز چهره‌ای سرشناس و تأثیرگذار بود. او رسالت خود را در تربیت دانشجویان از دانشکده هنرهای دراماتیک تا دانشگاه ملی و صداوسیما به بهترین شکل انجام داد و دانش‌آموختگان بسیاری را راهی دنیای سینما و هنر کرد.
آغاز سخن
نشریه سخن را پرویز ناتل خانلری پایه‌گذاری کرد؛ مجله‌ای که در ابتدا ارگان جامعه لیسانسیه‌های دانش‌سرای عالی بود.
دوره نخست این مجله با انتشار اولین شماره در خرداد ۱۳۲۲ و با همکاری گروهی از روشنفکران و نویسندگان برجسته، از جمله صادق هدایت، بزرگ علوی و حسن شهید نورایی، آغاز به کار کرد. در ابتدا، ذبیح‌الله صفا صاحب امتیاز و خانلری سردبیر آن بود، اما با رسیدن خانلری به سی‌سالگی، امتیاز مجله به او منتقل شد.
سخن در دوران فعالیت خود بسیار پیشرو بود و با گذر زمان بر اعتبارش افزوده شد. شخصیت‌هایی چون احسان یارشاطر، ابوالحسن نجفی و ایرج افشار نیز با تلاش‌های خود به این مجله جانی تازه بخشیدند.
هوشنگ طاهری اندیشه ای که در سخن جاری شد، آخرین سردبیر سخن بود و آن را در میان جامعه زنده نگه داشت. انتشار مجله پس از سه دوره، به دلیل سفر تحقیقاتی خانلری به فرانسه، متوقف شد؛ اما این توقف موقتی بود، زیرا از آذر ۱۳۳۱ مجددا منتشر شد و انتشار آن تا سال ۱۳۵۷ بی‌وقفه ادامه یافت.
سخن در طول ۲۷ دوره فعالیت خود، که بالغ بر ۳۰ هزار و ۱۰۰ صفحه بود، همچون یک دایرةالمعارف از تاریخ فرهنگ ایران عمل کرد. اندیشه‌های پربار طاهری تا واپسین روزهای فعالیت تحریریه، همچون رودخانه‌ای خروشان در آن جریان داشت.
پیشگام نقد سینمایی
طاهری مترجمی پویا بود که آثار ارزشمندی مانند رئالیسم در ادبیات و هنر از ژان پل سارتر و تاریخ سینمای هنری را به فارسی ترجمه کرد. او با این کار، پلی ارتباطی میان اندیشه‌های غرب و مخاطبان فارسی‌زبان ساخت و تأثیر بسزایی بر ادبیات سینمایی ایران گذاشت.
تقدیر در واپسین سال‌های حیات
در سال‌های پایانی عمر، از طاهری تقدیر شد و لوح بهترین ترجمه هنری سال به او اهدا گردید. اما او فرصت چندانی برای بهره‌مندی از این افتخار نیافت؛ گویی پژواکی کوچک از تأثیر عمیق او بر فرهنگ سرزمینمان بود.
هوشنگ طاهری در ۲۱ اسفند ۱۳۶۹ در حادثه‌ای هولناک در بزرگراه شهید صدر جان خود را از دست داد. بسیاری مرگ او را مرگ اندیشه خوانده‌اند.
اکنون، پس از گذر سال‌ها، طنین سخنان و نقدهای روشنفکرانه‌اش همچنان شنیده می‌شود و میراث فکری او در سینما و ادبیات هنری ماندگار است. چراغی که او برافروخت، همچنان برای نسل‌های امروز و آینده روشن است.
پایان پیام
نویسنده: زهره درگاهی
در گلونی بخوانید: