پرده آهنین آغاز جنگ سرد با سخنرانی چرچیل
به گزارش گلونی پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵، همکاری موقت میان متفقین که برای شکست آلمان نازی شکل گرفته بود، به سرعت از هم پاشید. ایالات متحده و بریتانیا از یک سو و اتحاد جماهیر شوروی از سوی دیگر، در مورد آینده اروپا و چگونگی اداره کشورهای آزاد شده اختلاف نظر داشتند. شوروی که در طول جنگ به شدت آسیب دیده بود، تلاش می‌کرد مناطق تحت کنترل خود را در اروپای شرقی به عنوان یک کمربند امنیتی حفظ کند، در حالی که غرب به دنبال گسترش دموکراسی و بازار آزاد بود.
در این میان سخنرانی چرچیل در میسوری نحوه بازی را تغییر داد. در چنین شرایطی، وینستون چرچیل که دیگر نخست‌وزیر بریتانیا نبود اما همچنان یک شخصیت تأثیرگذار محسوب می‌شد، در ۵ مارس ۱۹۴۶ در کالج وست‌مینستر در ایالت میسوری آمریکا، با حضور رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده هری ترومن، سخنرانی مهمی ایراد کرد. در این سخنرانی، او برای اولین بار از اصطلاح پرده آهنین استفاده کرد.
سخنرانی چرچیل این‌گونه آغاز شد: از استیتن در بالتیک تا تریست در آدریاتیک، یک پرده آهنین در سراسر قاره اروپا کشیده شده است. پشت این خط، تمام پایتخت‌های دولت‌های باستانی اروپای مرکزی و شرقی، از جمله ورشو، برلین، پراگ، وین، بوداپست، بلگراد، بخارست و صوفیه قرار دارند. همه این شهرها و مردم آن‌ها در حوزه نفوذ شوروی قرار گرفته‌اند.
کلماتی که از دهان چرچیل خارج می‌شد مشخصا کلمات ساده‌ای نبود و پیامدهای این سخنرانی در کل جهان پراکنده شده بود. این سخنرانی، نقطه عطفی در روابط میان شرق و غرب بود و به نوعی آغاز رسمی جنگ سرد محسوب می‌شود. چرچیل هشدار داد که شوروی نه‌تنها بر کشورهای اروپای شرقی تسلط یافته، بلکه رژیم‌های تمامیت‌خواه کمونیستی را در آن مناطق مستقر کرده است. او همچنین تأکید کرد که دموکراسی واقعی در این کشورها از بین رفته و حکومت‌های پلیسی در حال قدرت‌گیری هستند.
در این میان شوروی نیز سکوت را جایز ندانست و این سخنرانی با واکنش شدید ژوزف استالین، رهبر شوروی، مواجه شد. استالین در پاسخ، چرچیل را جنگ‌طلب نژادپرست خواند و اعلام کرد که سخنان او نشانه‌ای از توطئه غرب برای سرنگونی شوروی است. در پی این تنش‌ها، اتحاد جماهیر شوروی سیاست‌های سرکوبگرانه‌تری در اروپای شرقی اعمال کرد و ارتباطات خود را با غرب محدودتر ساخت.
سخنرانی‌ها و بیان واژه پرده آهنین، آغاز جنگ سرد که با سخنرانی چرچیل و رسمیت یافتن جنگ سرد بود نتایج و تاثیرات بی‌شماری داشت و این سخنرانی عملاً آغازگر جنگ سرد بود، دوره‌ای از رقابت‌های سیاسی، نظامی و ایدئولوژیک بین ایالات متحده و شوروی که تا اوایل دهه ۱۹۹۰ ادامه یافت. همچنین تشکیل بلوک‌های متضاد در ایالات متحده و متحدانش در برابر گسترش کمونیسم موضع‌گیری کردند و در سال ۱۹۴۹ سازمان ناتو (پیمان آتلانتیک شمالی) را تشکیل دادند. در مقابل، شوروی و کشورهای هم‌پیمانش در سال ۱۹۵۵ پیمان ورشو را ایجاد کردند.
اروپا نیز در این میان دست به کار شد و تقسیم اروپا را آغاز کرد. پرده آهنین به نماد جدایی شرق و غرب تبدیل شد که تا پایان جنگ سرد و فروپاشی دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ ادامه داشت.
سخنرانی چرچیل در میسوری یکی از نقاط کلیدی در تاریخ سیاست بین‌الملل پس از جنگ جهانی دوم بود. او با هشدار نسبت به خطر تسلط شوروی بر اروپا، توجه جهان را به تهدیدهای کمونیسم جلب کرد و باعث شد که ایالات متحده سیاست مهار شوروی را در پیش بگیرد. این سخنرانی نه‌تنها باعث تشدید تنش‌های بین شرق و غرب شد، بلکه مسیر جنگ سرد را برای چندین دهه بعدی ترسیم کرد.
پایان پیام
بیشتر بخوانید: مقابله با افکار پان گرایانه و اهمیت مهرورزی