روایت سیدمحمدعلی سیدحنایی از ۵ قرن تعامل و دوستی ایران و اتریش
سیدمحمدعلی سیدحنایی، رییس هیات امنای اندیشکده دیپلماسی ملل بیان کرد: «روابط ایران و اتریش از جمله روابط پایدار در تاریخ دیپلماسی ایران است.»
به گزارش خبرنگار گُلونی، نشست «بزرگداشت تاریخچه روابط فرهنگی و دیپلماتیک ایران و اتریش با نگاهی بر آثار ایران‌شناسان اتریشی»، سه‌شنبه، ۱۴ اسفندماه ۱۴۰۳، با باشندگی شماری از استادان، دیپلمات‌ها و پژوهشگران برجسته ایرانی و اتریشی در تالار شیخ مرتضی انصاری دانشکده حقوق و علوم‌سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.
این نشست که به کوشش اندیشکده دیپلماسی ملل و با همکاری سفارت اتریش در ایران و مرکز مطالعات ایران‌شناسی و علوم‌انسانی نیمروز، در دانشکده حقوق و علوم‌سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، فرصتی بود برای بازخوانی و بررسی جوانب گوناگون روابط دیرینه دو دولت ایران و اتریش با هدف توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی در سال‌های آینده. این نشست به دلیل ایراد شدن دو سخنرانی بسیار تاثیرگذار از سوی دکتر مجید تخت‌روانچی (قائم‌مقام و معاون سیاسی وزارت امورخارجه) و علی‌رضا خزایی (دانشجوی کارشناسی‌ارشد تاریخ دانشگاه تهران) و سخنرانی افتتاحیه سیدمحمدعلی سیدحنایی (رییس هیات امنای اندیشکده دیپلماسی ملل) توسط رسانه‌های داخلی و بین‌المللی پوشش گسترده یافت و بخش‌هایی از سخنان دکتر مجید تخت‌روانچی توسط سفارتخانه‌های ایران در کشورهای اتریش و عمان مورد اشاره مستقیم قرار گرفت. آنچه در ادامه خواهد آمد، متن کامل سخنرانی آقای سیدمحمدعلی سیدحنایی، رییس هیات امنای اندیشکده دیپلماسی ملل، است.
«بسم‌الله الرحمن الرحیم
سلام و احترام و آرزوی سلامتی برای همه و تبریک حلول ماه مبارک رمضان
خیر مقدم عرض می‌کنم خدمت میهمانان محترم، سفیر محترم دولت اتریش جناب وولف دیتریش هیم، وابسته محترم سفارت اتریش، معاون انجمن فرهنگی اتریش و دستیار محترم جناب سفیر. همچنین سفرا و دیپلمات‌های کشورهای دیگر که در جلسه حضور دارند از کشورهای جمهوری چک، دانمارک، قزاقستان و ترکیه. بسیار سپاسگزارم از تشریف فرمایی اساتید ارجمند جناب آقای دکتر علی ربیعی رییس انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات و دستیار اجتماعی ریاست محترم جمهور؛ استاد بزرگوارم جناب آقای دکتر مجید تخت‌روانچی قائم مقام و معاون سیاسی وزارت امورخارجه؛ استاد ارجمند جناب آقای دکتر مظاهری مشاور وزیر و عضو شورای راهبردی وزارت امور خارجه و رییس سابق موسسه بین‌المللی اکو؛ جناب آقای دکتر متقی رییس دانشکده حقوق و علوم‌سیاسی دانشگاه تهران که میزبان جلسه امروز هستند.
باعث افتخار و مسرت بنده و همکارانم در اندیشکده دیپلماسی ملل به‌عنوان تنها اندیشکده فعال ایران در حوزه دیپلماسی خط ۲ ایران است که امروز در این محفل علمی و فرهنگی گرد هم آمده‌ایم تا درمورد ۵ قرن تعامل سخن بگوییم. روابطی تاریخی و عمیق میان دو ملت کهن، ایران و اتریش که نه‌تنها در عرصه سیاست، بلکه در حوزه فرهنگ و علم نیز ریشه‌دار و اثرگذار بوده است. این مراسم، فرصتی است تا ضمن مرور این تاریخ پربار و ارزشمند سهم و جایگاه ارزشمند ایران‌شناسان اتریشی را در شناخت تمدن، تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین بازخوانی کنیم و این زحمات ارزشمند را در جهت مطالعه و فهم تمدن کهن ایرانی پاس بداریم. روابط ایران و اتریش قدمتی چند صدساله دارد. که در افت و خیزهای تاریخ همچنان بدون تنش باقی مانده است و می‌توان از آن به‌عنوان (۵ قرن تعامل و دوستی) یادکرد.
از نخستین روابط دیپلماتیک میان دوکشور به سندی از جانب شاه تهماسب یکم در سال ۱۵۵۲ به خاندان هابسبورگ می‌توان اشاره کرد که یکی از قدیمی‌ترین پیوندهای دیپلماتیک ایران با کشورهای اروپایی محسوب می‌شود که در این دوران نخستین هیئت‌های دیپلماتیک از اتریش، به ایران سفر کردند. در دوران قاجار نیز روابط دو کشور وارد مرحله جدیدی شد. اتریش از جمله کشورهایی بود که در فرآیند مدرن‌سازی ایران، به‌ویژه در حوزه‌های نظامی، مهندسی و آموزش، نقش مهمی ایفا کرد. حضور مستشاران نظامی اتریشی در ایران، تأسیس مدارس فنی، و همکاری‌های علمی، نشان از رابطه‌ای فراتر از تعاملات دیپلماتیک دارد. اما آنچه بیش از همه این روابط را عمیق و ماندگار ساخته، پیوندهای فرهنگی و علمی میان دو کشور است. ایران‌شناسان اتریشی با پژوهش‌های خود، تصویری دقیق و مستند از تاریخ، فرهنگ، ادبیات و هنر ایرانی ارائه داده‌اند که این میراث علمی، همچنان در محافل آکادمیک جهان الهام‌بخش است و خدمت ارزنده‌ای در معرفی فرهنگ و تمدن ایرانی به جهان بوده است. اتریش همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز مطالعات ایران‌شناسی در اروپا بوده است و دانشمندان اتریشی از قرن نوزدهم تاکنون، پژوهش‌های ارزشمندی در زمینه تاریخ، زبان، ادبیات، هنر و مردم‌شناسی ایران انجام داده‌اند. در این میان، چند نام برجسته شایسته ذکر است:
یوزف مارکوارت: پژوهشگر برجسته‌ای که مطالعات او درباره جغرافیای تاریخی ایران، به‌ویژه در دوره‌های باستانی، همچنان از منابع مهم پژوهشی است.
برتولد اشپولر: تاریخ‌دانی که آثار مهمی درباره ایران در دوران اسلامی، به‌ویژه دوره سلجوقیان و صفویان، به یادگار گذاشته است.
رودیگر اشمیت: زبان‌شناس برجسته‌ای که در زمینه متون اوستایی و زبان‌های ایرانی باستان، تحقیقات عمیقی انجام داده است.
این دانشمندان نه‌تنها به شناخت بهتر تاریخ و فرهنگ ایران کمک کرده‌اند، بلکه پلی میان دو ملت ایجاد کرده‌اند که همچنان استوار و پابرجاست.
ایران و اتریش، به‌عنوان دو کشور با تمدن‌های دیرینه، ظرفیت‌های فراوانی برای گسترش تعاملات فرهنگی دارند. امروزه همکاری‌های علمی و فرهنگی دو کشور در قالب برنامه‌های مشترک دانشگاهی، تبادل دانشجویان و اساتید، نمایشگاه‌های هنری و نشست‌های تخصصی ادامه دارد، که البته قدمت این تعاملات فرهنگی بسیار دیرینه است و می‌توان از آن به تاسیس فرهنگستان علوم اتریش که در زمینه‌های مختلف از جمله خاورشناسی از سال ۱۸۴۷ فعالیت می‌کند اشاره کرد، که برخی از فارغ التحصیلان این فرهنگستان با سفر به خاورمیانه و ایران سعی در ترجمه و نشر شعر و ادب پارسی در مجامع علمی و فرهنگی نمودند از جمله آن‌ها (جوزف وُن هامر پورگشتال) بود که نخستین ترجمه از دیوان حافظ به زبان آلمانی را ارائه کرد.
این همکاری‌ها نه‌تنها به توسعه علمی و فرهنگی کمک می‌کند، بلکه موجب شناخت بهتر دو ملت از یکدیگر و تقویت روابط دوستانه میان ایران و اتریش می‌شود. ایران و اتریش هر دو به میراث فرهنگی خود می‌بالند و این اشتراک در حفظ و ترویج فرهنگ، بستری مناسب برای تعاملات گسترده‌تر در آینده است. ما می‌توانیم با تکیه بر این پیشینه مشترک، همکاری‌های علمی و فرهنگی خود را بیش از پیش گسترش دهیم و از ظرفیت‌های موجود برای تقویت ارتباطات بین‌المللی بهره ببریم. به‌همین دلیل برگزاری این مراسم را گامی ارزشمند در راستای گرامیداشت تاریخ مشترک ایران و اتریش می‌دانم. این رویداد، نه‌تنها ادای احترامی است به دانشمندانی که برای شناخت ایران تلاش کرده‌اند، بلکه فرصتی است برای تبیین مسیرهای جدید همکاری‌های علمی و فرهنگی میان دو کشور. بدون شک در برهه حساس کنونی نظام بین‌المللی، که برخی قدرت‌های اقتدارگرا نوظهور سربرآوردند، تمدن‌های اصیل و قدرت‌های قدیمی می‌توانند به‌دور از قطب بندی‌های فعلی؛ به روابط اصیل و ارزشمند باستانی خود رجوع کنند و بر مبنای آن روابط خود را بازتعریف کنند.
ایران به‌عنوان کهن‌ترین تمدن جهان و کشورهای بزرگ اروپایی که صاحبان تمدن و فرهنگ و سیاست غنی هستند می‌توانند در برهه فعلی طرح نویی در راستای تعمیق و گسترش دوچندان روابط خود بر اساس میراث نیاکان سلف خود در اندازند. در پایان از همه دست‌اندرکاران برگزاری این مراسم از جمله مرکز مطالعات و ایران‌شناسی و علوم‌انسانی نیمروز، مرکز گفتگوها و همکاری‌های ملل راه ابریشم، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و مجموعه دانشگاه تهران صمیمانه تشکر می‌کنم و مجددا مقدم سفرا و دیپلمات‌های محترم، اساتید، پژوهشگران، اصحاب رسانه و مطبوعات و میهمانان گرامی که با حضور خود به این محفل علمی و فرهنگی رونق بخشیدند، را صمیمانه گرامی می‌دارم با امید تداوم این تعاملات و دوستی‌های پایدار میان ایران و اتریش و سایر ملل بزرگ دنیا.
سپاسگزارم از توجه شما عزیزان.
پایان پیام
گزارش: ایمان کرمی (خبرنگار گلونی)
بیشتر بخوانید: نیمروز نهادی برای گفتن و شنیدن از ایران و تاریخ فرهنگ و تمدن دیرینه اش