دریاسر زیر فشار گردشگری کاهش آمار اما تداوم آسیب
کاهش کمپ و چادر اما ادامه تخریب
بر اساس پایش‌های انجام‌شده در منطقه حفاظت‌شده دشت دریاسر و روستای اسل‌محله از اردیبهشت ۱۴۰۲ تا اردیبهشت ۱۴۰۴، تعداد کمپ‌ها از ۵ کمپ در اردیبهشت ۱۴۰۳ به یک کمپ در اردیبهشت ۱۴۰۴ کاهش یافته است. همچنین تعداد چادرها از حدود ۱۱۰ به ۶۰ عدد رسیده است. این آمارها گرچه کاهش نسبی را نشان می‌دهد، اما تخریب‌ها به‌ویژه از سوی گروه‌های طبیعت‌گردی و جوامع محلی ادامه دارد.
آتش، موسیقی و آلودگی؛ تهدیدهای مداوم
با وجود کاهش آتش‌افروزی و سرشاخهزنی، همچنان موارد متعددی از آتش با زغال و شاخه خشک مشاهده شده است. همچنین حمل اسپیکر و آلات موسیقی، به‌ویژه در تورهای گردشگری و باشگاه‌های کوهنوردی ادامه دارد و در برخی موارد اجرای زنده موسیقی نیز گزارش شده است.
سگ، موتورسیکلت و دوچرخه؛ ورود عناصر مزاحم
در کنار افزایش حمل سگ (از ۴ قلاده به ۳۵ الی ۴۰ قلاده)، ورود موتور سیکلت‌ها و دوچرخه به منطقه نیز ثبت شده است. این موارد با آلودگی صوتی و فشار مضاعف بر زیست‌بوم همراه بوده است.
نارضایتی اهالی و آلودگی گسترده
در اسل‌محله، ترافیک سنگین در تعطیلات، سر و صدای خودروهای آفرودی، سوزاندن زباله و سطل‌های سرریز شده از جمله مصادیق آلودگی محیطی و صوتی هستند که موجب نارضایتی شدید ساکنان شده‌اند.
زیرساخت ناکافی، آموزش غایب
روستا فاقد امکانات خدماتی مناسب، مرکز فرهنگی، بازارچه بومی و زیرساخت آموزشی در زمینه حفاظت از محیط زیست است. نبود تابلوهای هشدار و آگاهی‌بخشی درباره زیست‌بوم، تخلف‌ها را افزایش داده است.
گردشگر کمتر، فشار همچنان بیشتر
در مقایسه با حدود ۸۵۰۰ گردشگر در اردیبهشت ۱۴۰۳، تنها ۱۵۰۰ نفر در اردیبهشت ۱۴۰۴ وارد منطقه شدند. اما فشار انسانی، در قالب تورهای عظیم، کوهنوردی بدون مجوز، پاراگلایدر و گروه‌های بزرگ همچنان از ظرفیت دشت فراتر رفته است.
خلا نظارت و مشارکت نهادها
از مهم‌ترین آسیب‌ها، نبود مشارکت ادارات دولتی، خلا آموزشی برای جوامع محلی، بی‌قانونی تورلیدرها، ورود دام‌های مازاد و نبود اهرم‌های بازدارنده قانونی است که مدیریت دشت را با بحران مواجه کرده است.
لزوم بهره‌گیری از ظرفیت فعالان محیط زیست
در سال‌های اخیر، آموزش اکوتوریسم، پایش پوشش گیاهی، منابع آبی و حیات وحش با مشارکت داوطلبان و گروه‌های بومی و دوست‌داران محیط زیست انجام شده است. اما این تلاش‌ها بدون حمایت رسمی و ساختارمند نهادهای مسئول، به پایداری منجر نخواهد شد.
دریاسر زیر فشار گردشگری کاهش آمار اما تداوم آسیب
چکیده و خلاصه پایش‌ها از اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۲ تا اواسط اردیبهشت ۱۴۰۴ در روستای اسل‌محله و منطقه حفاظت شده دشت دریاسر؛
دو مورد اطلاعات آماری ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴
کمپ؛ ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳: ۵ کمپ
۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴: ۱ کمپ
برپایی چادر: ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳: حدود ۱۱۰ چادر انفرادی
۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴: حدود ۶۰ چادر انفرادی
علی‌رغم کاهش چشم‌گیر برپایی آتش و سرشاخهزنی نسبت به زمان مشابه سال گذشته اما کماکان در تورها و گروهای طبیعت‌گردی، جوامع محلی، دام‌سراها و باشگاه‌های کوهنوردی شاهد برپایی آتش با شاخه‌های خشک و زغال هستیم.
برپایی کمپ، چادر و آلودگی محیطی و رهاسازی پسماند نسبت به سال گذشته کاهش چشم‌گیری داشته است.
حمل ۳۵ تا ۴۰ قلاده سگ
۲۰ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ حمل ۴ قلاده سگ خانگی۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
ورود ۴ موتور سیکلت ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
۲ موتورسیکلت و ۱ دوچرخه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
حمل اسپیکر در تمام گروه‌ها به‌خصوص در تورهای گردشگری و تعدادی از باشگاه‌های کوهنوردی مشاهده گردید.
حمل آلات موسیقی و اجرا در ۵ کمپ و تور ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ و ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ در ۱ گروه کوهنوردی و ۱ تور گردشگری
حمل داس ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ حدود ۲۰ مورد ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ حدود ۳ مورد
بیشترین مورد حمل داس در گروه جوامع محلی و باشگاه‌های کوهنوردی مشاهده گردید.
عدم استفاده از پاکوب در تمام گروه‌ها مشاهده گردید.
مشاهدات میدانی در اسل‌محله؛
با شروع فصل اردیبهشت ترافیک سنگین خودروها را در روزهای آخر هفته‌ها شاهد هستیم.
۱. انواع آلودگی صوتی، سر و صدا، گاهی درگیری گردشگران و آلودگی صوتی خودروهای آفرودی و موسیقی در نیمه‌های شب را شاهد هستیم. (نارضایتی اهالی)
۲. حجم انبوهی از پسماند؛ سطل‌های سرریز‌شده و رهاسازی پسماند و آثار ناشی از سوزاندن پسماند در نقاطی از روستا مشاهده گردید.
۳. عدم امکانات خدماتی در روستای اسل‌محله؛ نامطلوب بودن سرویس بهداشتی مسجد روستا، نبود مرکز فرهنگی، مردم‌شناسی، بازارچه عرضه محصولات فرهنگی، صنایع دستی و تولیدات خانگی در راستای درآمد و معیشت پایدار و کاهش تقابل جوامع محلی با محیط زیست.
۴. عدم نصب تابلوهای آگاهی‌بخشی با مضامین معرفی مناطق حفاظت شده، قوانین و آیین‌نامه‌های طبیعت‌گردی، اصول گردشگری مسئولانه و هشدار گونه‌های در حال انقراض و لزوم حفظ آرامش بازدیدکنندگان به‌خصوص در فصل زادآوری.
جمعیت آماری ورود گردشگر تنها در روزهای ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ حدود ۸۵۰۰ نفر و جمعیت آماری در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ حدود ۱۵۰۰ نفر مشاهده و ثبت گردید.
قابل ذکر است سال گذشته ۱۲ مینی‌بوس تنها از یک هیئت کوهنوردی تنکابن وارد دشت شدند با ادعای مبنی‌بر داشتن مجوز. علی‌رغم منع و هشدارهای لازم.
تنها در تاریخ ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳؛
- حدود ۸۰۰ الی ۹۰۰ کوهنورد تحت عنوان تور مجوزدار مربوط به هیئت کوهنوردی وارد دشت شدند.
- برخی از تورها در قالب جمعیت ۵۰ الی ۱۸۰ نفری وارد دشت می‌شدند.
- پرواز حدود ۴ الی ۵ پاراگلایدر موتوری و معمولی بر فراز دشت دریاسر با ایجاد آلودگی صوتی و رعب و وحشت.
آسیب‌ها و خلا‌ها
۱. عدم همکاری و حضور ادارات و دستگاه‌های مرتبط در راستای اجرای طرح با اداره حفاظت محیط زیست
۲. خلا آموزش جوامع محلی و عدم آشنایی با منطقه حفاظت‌شده
۳. عدم مشارکت نهادهای دولتی و مردم‌نهاد درطرح حفاظت مشارکتی
۴. خلا اهرم‌های بازدارنده و قوانین سخت‌گیرانه در راستای عملیاتی‌شدن اجرای طرح محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها
۵. عدم آشنایی تورلیدرها با آیین‌نامه طبیعت‌گردی و عدم رعایت قوانین در مناطق حفاظت‌شده
۶. وجود دام‌سرا
۷. مشاغل کاذب ضد طبیعت؛ باربری قاطر، دام‌سراها، شکار، فروش هیزم
۸. ورود دام خارج از ظرفیت به دشت
۹. ورود جمعیت گردشگر بیش از تاب‌آوری دشت
۱۰. عدم نظارت بر تورها
قابل ذکر است تا‌کنون آموزش اکوتوریسم در منطقه حفاظت‌شده دشت دریاسر طی سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۴ برای جامعه هدف گردشگران، طبیعت‌گردان، کوهنوردان و جوامع محلی توسط جمعی از حافظان و دوست‌داران محیط زیست انجام پذیرفته است. پژوهش‌های میدانی طی چند مرحله در حوزه پوشش‌های گیاهی، حیات وحش، منابع آبی توسط پایشگران صورت پذیرفته است.
انتظار می‌رود سازمان‌های متولی از ظرفیت ارزشمند منابع انسانی و مشارکت همه‌جانبه نیروهای داوطلب عاشق و دلسوز، گروه‌های فعال محیط زیست، گردشگری کوهنوردی و جوامع محلی در راستای پایداری و تاب‌آوری دریاسر بهره‌مند گردند.
پایشگران
پایان پیام
بیشتر بخوانید: آفرودسوارها بلای جان محیط زیست