از شبکه های آبرسانی گندی شاپور چه می‌دانیم؟
به گزارش گلونی شبکه آبرسانی گندی‌شاپور، یکی از شاهکارهای مهندسی ایران باستان، در شهر تاریخی گندی‌شاپور (نزدیک دزفول، خوزستان) قرار دارد. این شهر که در دوره ساسانیان (قرن سوم میلادی) بنیان نهاده شد، به‌عنوان مرکز علمی، پزشکی و فرهنگی جهان باستان شهرت داشت. شبکه آبرسانی آن، نمونه‌ای برجسته از دانش هیدرولیک و مدیریت منابع آبی در آن دوران است.
این سیستم شامل کانال‌های زیرزمینی، قنات‌ها، سدها و مخازن ذخیره آب بود که آب رودخانه دز را به بخش‌های مختلف شهر، از جمله خانه‌ها، باغ‌ها، بیمارستان‌ها و دانشگاه گندی‌شاپور هدایت می‌کرد. کانال‌های اصلی با شیب دقیق طراحی شده بودند تا جریان آب را بدون نیاز به پمپ حفظ کنند. برخی از این کانال‌ها با سنگ و ملات ساروج ساخته شده و مقاومت بالایی در برابر فرسایش داشتند. سدهای کوچک، مانند سد شادروان، به تنظیم جریان آب و جلوگیری از سیل کمک می‌کردند.
یکی از ویژگی‌های برجسته این شبکه، آسیاب‌های آبی متصل به کانال‌ها بود که برای تولید آرد و سایر مصارف صنعتی استفاده می‌شدند. این آسیاب‌ها، که بقایای آن‌ها هنوز در منطقه دیده می‌شود، نشان‌دهنده تلفیق مهندسی آب با نیازهای اقتصادی است. همچنین، سیستم فاضلاب پیشرفته‌ای برای دفع آب‌های زائد وجود داشت که بهداشت شهری را تضمین می‌کرد.
شبکه های آبرسانی گندی شاپور
شبکه آبرسانی گندی‌شاپور نه‌تنها نیازهای روزمره شهر را تأمین می‌کرد، بلکه نقش مهمی در توسعه علمی و کشاورزی منطقه داشت. این سیستم، که تا دوره اسلامی نیز مورد استفاده بود، گواهی بر دانش پیشرفته ایرانیان در مدیریت منابع طبیعی است. امروزه، بقایای این شبکه، از جمله کانال‌ها و آسیاب‌ها، به‌عنوان بخشی از میراث جهانی گندی‌شاپور، مورد توجه باستان‌شناسان و گردشگران قرار دارد و نیاز به حفاظت و مرمت دارد.
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری
بیشتر بخوانید:
دزفول؛ شهری با پیشینه تاریخی و نماد مقاومت