تعطیلی خانه اندیشمندان علوم انسانی تراژدی تلخ برای فرهنگ
در برابر واقعیتی تلخ ایستاده‌ام و نوشتم خانه‌ای که دیگر نیست.
به گزارش گلونی، خبر کوتاه اما تاسف‌برانگیز است؛ خانه اندیشمندان علوم انسانی، یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی و علمی کشور، به‌طور رسمی تعطیل و تخلیه شد. مرکزی که سال‌ها مأمن گفت‌وگوهای علمی، فرهنگی و هنری بود.
از صبح شنبه، ۱۷ خرداد ۱۴۰۴، فعالیت این خانه متوقف شد و اجرای حکم تخلیه‌ای که از سوی مراجع قضایی صادر شده بود، به سرانجام رسید. شهرداری تهران، با وجود مخالفت‌های گسترده، بر اجرای این حکم اصرار داشت.
مدت‌ها بود که خطر تخلیه این مرکز را حس می‌کردم. بارها شنیده‌ام که ۴۴ انجمن علمی و بسیاری از چهره‌های فرهنگی و علمی کشور خواستار تداوم فعالیت این نهاد در مکان فعلی بودند. حتی رئیس‌جمهور حمایت رسمی خود را اعلام کرده بود، اما این حمایت‌ها کافی نبود و سرانجام تاریخ شاهد واقعه‌ای تلخ، یعنی تعطیلی خانه اندیشمندان علوم انسانی شد. و من در برابر واقعیتی تلخ ایستاده‌ام و نوشتم خانه‌ای که دیگر نیست.
خانه‌ای که بستر گفت‌وگو بود
سال‌هاست که خانه اندیشمندان علوم انسانی را می‌شناسم. اینجا، فضایی امن برای گفت‌وگوهای بین‌رشته‌ای، تبادل نظر میان اندیشمندان، و برگزاری نشست‌های تخصصی بود. بارها در جلسات فلسفه، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، تاریخ و هنر شرکت کرده‌ام و شاهد شکل‌گیری بحث‌های علمی و فرهنگی ارزشمندی بوده‌ام.
این خانه، یکی از معدود فضاهای مستقل برای تعاملات علمی و فرهنگی در تهران بود. حالا که تعطیل شده است، می‌دانم که فرصت‌های تعامل میان اندیشمندان کم‌کم از بین خواهد رفت و من شاهد عینی بر پیکر علمی هستم که روز‌به‌روز ضعیف‌تر خواهد شد و من می‌دانم تعطیلی خانه اندیشمندان علوم انسانی پایانی تراژیک برای فرهنگ ایران است.
پیامدهای تعطیلی خانه
من نگران آینده‌ام زیرا تعطیلی خانه اندیشمندان علوم انسانی، ضربه‌ای جدی به فضای علمی و فرهنگی کشور وارد می‌کند. بارها شنیدم بسیاری از صاحب‌نظران هشدار داده‌اند که این اتفاق، پایه‌های مراکز مستقل فرهنگی را تضعیف خواهد. من نگران آینده‌ام و از خود می‌پرسم که این محدودیت‌ها چه آینده‌ای برای فرهنگ رقم خواهد زد؟ جواب را نمی‌دانم؛ اما خوب می‌دانم که این تخلیه اجباری، انگیزه پژوهشگران جوان را کاهش می‌دهد و من و امثال من دیگر نمی‌توانیم به جلسات پرشور خانه اندیشمندان برویم، دیگر نمی‌توانیم در آن فضا نفس بکشیم و از گفت‌وگوهای زنده و پویای آن بهره ببریم.
امید به راه‌حلی برای ادامه حیات
با وجود اجرای حکم تخلیه، بسیاری از فعالان علمی و فرهنگی پیشنهاد داده‌اند که مکان جدیدی برای استقرار خانه اندیشمندان علوم انسانی در نظر گرفته شود که این پیشنهاد شاید پرتو نوری کم سو را در دل‌ها روشن کند و امید برای ادامه حیات خانه اندیشمندان علوم انسانی را در وجودمان نگه دارد؛ زیرا امروز که صدای فرهنگ کم‌تر از هر زمانه دیگری شنیده می‌شود باید خانه‌ای برای اندیشه، برای زیستن هنر و بیان علم بنا شود.
امروز، زنگ خطری برای فضای علمی و فرهنگی کشور به صدا درآمده است. انتظار می‌رود که مسئولان، با در نظر گرفتن اهمیت این خانه، راهکاری مناسب بیابند تا این مرکز ارزشمند بتواند همچنان به حیات خود ادامه دهد.
پایان پیام
نویسنده: زهره درگاهی