نقش طلایی در حفظ گوشه‌های موسیقی ایرانی

به گزارش پایگاه خبری گلونی، نوزدهم بهمن سال جاری بود که سی‌وچهارمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بخش هنر به داریوش طلایی رسید. این جایزه برای کتاب «تحلیل ردیف: بر اساس نت نویسی ردیف میرزا عبدالله با نموداری تشریحی» به طلایی تعلق گرفت.

داریوش طلایی از نوازندگان  تار و سه‌تار و از مدرسانِ دانشگاه است و او را به عنوان ردیف‌دانی مطرح در موسیقی ایرانی می‌شناسند.

چند روز پس از این که جایزه کتاب سال به داریوش طلایی رسید، علی‌اکبر شکارچی ۲۵ بهمن‌ماه در تقدیر و تحسین از دوست و هم‌دوره‌ قدیمی‌اش یادداشتی نوشته و در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده است که اکنون متن این یادداشت منتشر می‌شود.

موسیقی‌دانان و علاقه‌مندان به هنر موسیقی:

بسیار خوشحالم که بدینوسیله شادمانی و تبریک خود را در مورد دریافت جایزه کتاب سال هنر به دوست و هنرمند عزیز استاد داریوش طلایی ابراز کنم.

این جایزه ارزشمند برای کتاب تحلیل ردیف براساس ردیف‌های میرزاعبداله به روایت نورعلی‌خان برومند به ایشان اهدا شده است. من این خبر را تلفنی از دوست و هنرمند عزیز دکتر محسن حجاریان شنیدم. بلافاصله به استاد طلایی زنگ زدم و پس از ابراز خوشحالی فراوان گفتم شما در سال ۱۳۷۲ جایزه‌ای بهتر از این از مردم و اهالی موسیقی دریافت کردید. شما در سال ۷۲ با انتشار مجموعه نت‌نویسی نوین ردیف به همراه اعلام نظریه بی‌بدیل‌تان در کتاب موجز «نگرشی نو به تئوری موسیقی ایران» دری جدید برای فهم تئوری موسیقی دستگاهی گشودید و امروز که کتاب تحلیل ردیف‌تان به عنوان بهترین کتاب هنر و موسیقی در سال ۱۳۹۵ انتخاب می‌شود؛ از یک سو موجب خوشحالی مردم و موسیقی‌دانان ایران است و از سویی نشانگر آن است که داوران فرهنگی هوشیارانه رویدادهای موسیقی را دنبال می‌کنند و با انتخاب شایسته‌شان این امید را زنده نگه‌می‌دارند که حق‌شناسی از زحمات کسانی که یک  عمر را برپای کنکاش در  عرصه عمل و نظر موسیقی گذاشته‌اند هنوز زنده است و نفس می‌کشد.

دوستان:

گرچه بارها در مناسبت‌های مختلف گفته‌ام، ولی به خاطر مدیون بودن به نظریه استاد طلایی در استخراج چهار نوع دانگ متفاوت از ساختار گوشه‌ها، باز هم می‌گویم: نظریه خلاقانه ایشان به طور کاربردی هم با گوشه‌های ردیف و هم با موسیقی اقوام ایرانی که به قول دکتر حجاریان از نظر ارگانیک و ژنتیک یکی هستند، بسیار منطبق است. حقیقتا وقتی به این نظریه دست یافتم، مثل این بود که زبانم برای گفت‌گو با عزیزانم باز شد. نظریه ایشان برای نغمه‌پردازی دری جدید به رویم گشود.

من که بر دو نوع موسیقی «لرستان و بختیاری» و موسیقی دستگاهی احاطه کامل دارم، در کلیه اجراهایم خیلی شفاف چیدمان دانگ‌ها را در هم‌آمیزی مقام‌های لری و دستگاهی به عیان نمی‌بینم و حس می‌کنم. به بیان دیگر آشنایی با این چهار نوع دانگ چراغ راهی است برای همه موسیقی‌دانانی که پا به عرصه تکنوازی و آهنگسازی می‌گذارند. از سویی آنانکه آموزش می‌دهند و آموزش می‌بینند، در بخش معرفی آناتومی ردیف، با ملودی‌های آغازکننده و ملودی‌های شاخص که معرف گوشه‌هاست آشنا می‌شوند. جملاتی که ملودی‌های معرف را می‌گسترانند و ملودی‌هایی که گسترش هر ملودی را غنی و تکمیل می‌کند، همه و همه مجموعه‌ای از ریتم‌های سیال را با ملودی‌های غنی در هم می‌آمیزند. در نهایت فرم گوشه را به جملات پایان و ختم یا اصطلاحا به فرود می‌رساند.

حالت خاتمه یا «کادانس» در موسیقی کلاسیک غرب دارای آن چنان اهمیت است که اگر تاثیر خوشایندی نداشته باشد، قطعه زیبایی خود را از دست می‌دهد. در کلیه گوشه‌های ردیف هم خاتمه یا فرود، بسیار شاخص به شکلی خوشایند و رضایت بخش، ساختار گوشه‌ها را جمع‌بندی می‌کند. لذا به اطمینان می‌گویم؛ آشنایی با اجزای گوشه‌ها که با رنگ‌های تیره و روشن در متن کتاب آمده است، در آموزش موجب می‌شوند که هم گوشه‌ها زود، حفظ شوند و هم دیر فراموش شوند.

من به روان پاک کسانی نظیر عبدالقادر مراغه‌ای، صفی‌الدین ارموی و … دکتر مهدی برکشلی، مرتضی حنانه، کمال پورتراب، محمدرضا  لطفی و پرویز منصوری که در تبیین تئوری موسیقی ایران نظرات خود را به یادگار گذاشتند درود می‌فرستم و سپاسگزار و قدرشناسی خود را از حسین علیزاده، نریمان حجتی، دکتر هرمز فرهت و مجید کیانی که نظریاتشان در کتاب هفت دستگاه سراسر آموزنده است، ابراز می‌کنم.

و در نهایت به داریوش طلایی عزیز که مثل سروی بلند در عرصه تئوری موسیقی ایران قد کشیدند و این افتخار را برای جامعه موسیقی آفریدند و جایزه کتاب سال هنر را دریافت کردند صمیمانه تبریک می‌گویم و برای‌شان آرزوی سلامتی و خلاقیت روزافزون دارم.

علی‌اکبر شکارچی

پایان پیام