شهریار شعر که بود چه کرد

در فرهنگ ما زندگی با شعر آغاز و با شعر بدرقه می‌شود. کودک در گاهواره، لالایی می‌شنود و از همان آغاز به شعر اُنس می‌گیرد و پس از مرگ نیز، ارائه مزارش شعری است که برایش می‌سرایند و چه‌بسا خود آن را پیش از مرگ برای خود می‌سراید. این آمیختگی ما با شعر و تأثیری که شعر بر فرهنگ و روحیات و رفتار ما می‌گذارد ضرورت پرداختن به آن و ضرورت پاسداری از حریم این عنصر اعجاز‌آفرین را بیشتر روشن می‌سازد.

روز شعر و ادب فارسی

«روز شعر و ادب» روز پاسداشت هنری متعالی است، هنری که در دوره‌های مختلف و در فراز و نشیب‌های این مرزوبوم، آینه‌وار در خدمت و جدان‌های بیدار بوده است. عرصه شعر و ادب عرصه پرواز سیمرغ‌وَشانی است که در وادی انسانیت بال و پر شکسته‌اند و آینه‌دار جلوه‌های روشن ایمان و معرفت بوده‌اند.

۲۷ شهریور سالروز درگذشت شهریار شعر ایران است. در سال ۱۳۸۱ این روز در تقویم رسمی کشور «روز شعر و ادب فارسی» و «روز بزرگداشت استاد شهریار» نام‌گذاری شد.

شهریارِ شعر که بود چه کرد

سید‌محمد‌حسین بهجت تبریزی در سال ۱۲۸۵ شمسی در روستای زیبای خشگناب از توابع شهرستان بستان‌آباد در استان آذربایجان‌شرقی متولد شد. او در خانواده‌ای متدین، کریم‌الطبع و اهل‌فضل پا به عرصه وجود نهاد. پدرش حاجی‌میر‌آقا خشگنابی (بهجت تبریزی) از وکلای مبرز، فاضل و عارف روزگار خود در تبریز بود که به‌ حُسن کتابتش در آن دیار شهرت داشت.

کودکی استاد در آغوش طبیعت و روستا سپری شد که منظومه «حیدربابایه سلام» مولود خاطرات مربوط به آن دوران است. در سال ۱۳۳۱ قمری پدرش او را برای ادامه تحصیل به تبریز باز‌آورد و او نزد پدر شروع به فراگیری مقدمات ادبیات عرب کرد و برای تحصیل اصول جدید به مدرسه متحده وارد شد و در همین سال اولین شعر رسمی خود را سرود و سپس به آموختن زبان فرانسه و علوم دینی نیز پرداخت و از فراگیری خوش‌نویسی نیز دریغ نورزید که بعدها کتابت قرآن ثمره همین تجربه است.

اشعار شهریار در ۱۳سالگی‌اش با تخلص «بهجت» در مجله «ادب» به‌چاپ می‌‌رسید. او در سال ۱۲۹۹ برای اولین بار به تهران آمد و به‌وساطت لقمان‌الملک جراح در دارالفنون به تحصیل پرداخت.

شهریار از بدو ورود به تهران با استاد ابوالحسن صبا آشنا شد و نواختن سه‌تار و مشق ردیف‌های سازی موسیقی ایرانی را از او فراگرفت. او هم‌زمان با تحصیل در دارالفنون، به ادامه تحصیلات علوم دینی می‌‌پرداخت و در مسجد سپهسالار در حوزه درس سید‌حسن مدرس حاضر می‌‌شد.

شهریار در سال ۱۳۰۳ وارد مدرسه طب شده و پس از آن است که دوران شور‌انگیز و پرفراز‌ونشیب زندگی او آغاز می‌شود. او در ایام جوانی و تحصیل گرفتار عشق نافرجام می‌شود. عشق او به‌حدی است که در آستانه فارغ‌التحصیلی از دانشکده پزشکی، درس و بحث را رها می‌کند و دل در گرو عشقی نافرجام می‌بندد.

شعر شهریار

شهرت شهریار تقریباً بی‌سابقه است. تمام کشورهای فارسی‌زبان و ترک‌زبان بلکه هر جایی که ترجمه یک قطعه از شعرهای او به آن راه برده باشد هنر او را می‌ستایند. منظومه «حیدر‌بابایه سلام» در سال ۱۳۲۲ منتشر شد و از لحظه نشر با استقبال مواجه شد. این منظومه از آثار جاویدان شهریار و نخستین شعری است که او به‌زبان مادری‌اش، ترکی آذربایجانی، سروده است. شهریار در سرودن این منظومه از ادبیات بومی آذربایجان الهام گرفته است.

شهریار در سرودن انواع گونه‌های شعر فارسی، مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و حتی شعر نیمایی، نیز تبحر داشته است، اما بیشتر از دیگر گونه‌ها به غزل‌سرایی شهره بود؛ ازجمله غزل‌های معروف او می‌توان به «علی، ای همای رحمت…» و «آمدی، جانم به قربانت…» اشاره کرد. این شاعر بلندآوازه به‌لحاظ تبحر در سرودن اشعار کم‌نظیر در مدح امیر مؤمنان و ائمه اطهار به «شاعر اهل بیت(ع)» نیز شهرت یافته است. او همچنین شیفتگی بسیار زیادی به حافظ داشته است.

سرانجام خورشید حیات شهریار ملک سخن و آفتاب زندگی ملک‌الشعرای بی‌بدیل ایران پس از ۸۳ سال تابش پُر‌فروغ در روز ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ در بیمارستان مهر تهران غروب کرد. پیکرش بر دوش هزاران تن از دوستدارانش تا مقبرهالشعرای تبریز حمل شد و در جوار شاعران بزرگی مانند خاقانی شروانی و همام شیرازی به خاک سپرده شد.

شهریار هرگز نمرده است، زیرا اکنون نام او زیبنده روز ملی شعر و ادب ایران و نیز صدها میدان، خیابان، مرکز فرهنگی، بوستان و جز آن در کشورمان و نیز در ممالک حوزه‌های ترکستان (آسیای مرکزی) و قفقازیه و ترکیه است.

پایان پیام