انواع دخالت‌ انسان و تاثیر بر چرخه طبیعی آب

در ۱۰ آبان ۱۳۹۷ 0

به گزارش پایگاه خبری گلونی، اندیشکده تدبیر آب ایران کتابی با عنوان «چرخه آب» منتشر کرده است. در این کتاب پژوهشی آمده است:

شکل عمومی انواع دخالت‌ها و تاثیر هریک بر چرخه طبیعی آب را می‌توان به شرح زیر خلاصه نمود:

ذخیره سازی مصنوعی آب:

با بروز شرایط افزایش نیازها، توزیع زمانی جریان‌های سطحی در رودخانه‌ها با توزیع زمانی نیازهای مراکز جمعیتی، صنعتی همخوانی ندارد.

به طور مثال اغلب رودخانه‌ها در ماه‌های تابستان با حداقل جریان مواجه هستند در حالیکه بخش اعظم نیازهای آبی در ماه‌های تابستان اتفاق می‌افتد.

بنابراین برای تطبیق این نیازها، ذخیره‌سازی آب در ماه‌های پرآبی و استفاده از این ذخایر در ماه‌های کم آب ضرورت پیدا می‌کند.

بدین ترتیب یکی از مهمترین و اصلی‌ترین دخالت‌های بشر در چرخه آب آغاز گردید و صنعت سدسازی متولد شد، امروزه بیش از ۸۵۰۰۰ سد مخزنی در سرتاسر جهان که در واقع منابع آب را بطور مصنوعی ذخیره‌سازی می‌نمایند در دست بهره‌برداری است.این موضوع موجبات تغییر در فرایندهای چرخه آب از نظر فرایندهای تبخیر و نفوذ و دیگر تاثیرات شده است.

انواع دخالت‌ انسان و تاثیر بر چرخه طبیعی آب

استخراج مصنوعی از منابع آب زیرزمینی:

به طوریکه می‌دانیم این عمل (دخالت) بطور سنتی از طریق حفر چاه‌های دستی و قنوات و به طور مدرن از طریق حفر و بهره‌برداری از چاه‌ها، اعم از چاه‌های سطحی (دستی)، نیمه عمیق و عمیق صورت می‌گیرد.

بهره‌برداری از تعداد زیادی چاه عمیق در یک دشت با مکش بیش از حد آب از اعماق زیاد توسط چاه‌های عمیق، می‌تواند نهایتاً منجر به افت شدید سطح سفره آب در آن دشت شود.

این پدیده باعث کاهش آبدهی عموم چاه‌ها و خشکیدن قنوات احداث شده در آن سفره آبی خواهد شد.

همین ویژگی منفی چاه‌های عمیق ضمن آنکه می‌تواند موجب توسعه کشاورزی در کوتاه مدت شود، عامل اصلی هجوم جبهه آب های شور و شور شدن و کاهش آبدهی چاه های موجود، افزایش هزینه‌های استحصال آب و مصرف انرژی، پایین رفتن سطح آب زیرزمینی و نشست زمین و از بین رفتن ظرفیت ذخیره آب نفوذی در خلل و فرج آبخوان ها، آثار منفی زیست محیطی و تشدید بیابان‌زایی و بروز تنش و مناقشه بین بهره‌برداران یک سفره آبی و حتی بین نسل‌های متوالی آنهاست.

شایان ذکر است موضوع اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی به عنوان یک پدیده خطرناک در مقیاس جهانی ارزیابی شده و براساس اطلاعات منتشر شده توسط سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه، OECD، در فاصله زمانی سال های ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۰ میلادی، میزان اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی* دو برابر شده است.

پیش‌بینی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که چنانچه با این پدیده بطور جدی و هوشمندانه برخورد نشود، در آینده به عنوان یکی از عوامل و مؤلفه‌های اصلی بازدارنده برای توسعه پایدار خواهد بود.

این بود بخشی از انواع دخالت‌ انسان و تاثیر آن بر چرخه طبیعی آب.