مایوتیس گوش موشی كوچک گونه‌ای بسیار تجمع‌ طلب

مایوتیس گوش موشی كوچک گونه‌ای بسیار تجمع‌‌طلب

به گزارش گلونی در کتاب اطلس پستانداران ایران که سازمان حفاظت از محیط زیست منتشر کرده است درباره‌ مایوتیس گوش موشی كوچک آمده است:

ویژگی‌های ظاهری: طول سر و بدن ۶۸ تا ۸۱ میلی‌متر، طول ساعد ۵۴ تا ۶۸ میلی‌متر، طول دم ۴۹ تا ۷۱ میلی‌متر و وزن ۱۸ تا ۳۰ گرم.

بزرگ‌ترین مایوتیس ایران که صرفا بر اساس طول ساعد از تمام اعضای دیگر این جنس قابل تفکیک است.

شامل M.oxygnathus که محدود به اروپا است نمی‌شود.

شیب تغییراتی (کلاین) به ویژه در اندازه‌های جمجمه‌ای این گونه وجود دارد که در جمعیت‌های بزرگ‌جمجمه غرب ایران به اوج می‌رسد (بزرگ‌ترین طول جمجمه: ۲۲/۱ تا ۲۳/۷ میلی‌متر) و زیرگونه M.b.omari را تشکیل می‌دهد.

هیچ گزارش تایید شده‌ای از وجود M.myotis در ایران وجود ندارد و تمامی گزارش‌های متعدد این گونه از ایران را می‌توان ناشی از شناسایی نادرست به دلیل جثه درشت زیرگونه ایرانی دانست.

مایوتیس گوش موشی كوچک

طول گوش به ۲۲ تا ۲۹ میلی‌متر می‌رسد و در امتداد لبه خارجی پنج تا شش چین پوستی دارد اما در مجموع اندکی کوتاه‌تر و باریک‌تر از گوش M.myotis است.

پوزه باریک‌تر و نوک‌تیزتر و کف پا کوچک‌تر است.

شست بلند است و طول آن با ناخن به ۱۱/۵ میلی‌متر می‌رسد.

طول دم به نسبت بیشتر است.

جمجمه کوتاه‌تر اما پهن‌تر است.

عرض دندان‌های چانه‌ای (آسیا و پیش‌آسیا) کمتر است.

رنگ بدن در مجموع از M.oxygnathus روشن‌تر است و در پشت از قهوه‌ای چوبی تا خاکستری مات تغییر می‌کند. در سطح شکمی روشن‌تر است و نوک موها به کرم نخودی می‌زند.

ویژگی‌های زیستی: غروب‌ها دیر از خوابگاه خارج می‌شود.

مسیر پرواز آن هنگام شکار ثابت و در ارتفاع یک تا دو متری از سطح زمین است. طعمه‌هایش را عمدتا از روی زمین یا سطح شاخ ‌و برگ بر می‌دارد و کمتر در هوا شکار می‌کند.

در ایران عمدتا از قاب‌بالان و نیم‌بالان و به مقدار کمتر از راست‌بالان تغذیه می‌کند (برخلاف M.oxygnathus که عمدتا از راست‌بالان تغذیه می‌کند).

گونه‌ای بسیار تجمع‌ طلب با منشاء آسیایی است.

اغلب در خوابگاه با خفاش‌های نعل‌اسبی و خفاش بال‌بلند شریک می‌شود.

نرها در فصل جفت‌گیری که از تیر تا مهر طول می‌کشد قلمرو تعیین می‌کنند و با سردادن آواهای نمایشی بلند و جلب چند ماده حرمسرا تشکیل می‌دهند.

ماده‌ها از اردیبهشت تا شهریور زایشگاه‌هایی را اشغال می‌کنند که گاه تا ۵ هزار خفاش را در بر می‌گیرد. جفت‌گیری از پاییز آغاز می‌شود و احتمالا تا بهار ادامه می‌یابد.

در نیمه دوم اردیبهشت یک نوزاد به دنیا می‌آورد. طول عمر آن در طبیعت حداکثر به ۳۳ سال می‌رسد.

گاهی مهاجرت می‌کند و بیشترین جابه‌جایی ثبت‌ شده در آن ۴۸۸ کیلومتر است. خوابگاه‌های تابستانی و زمستانی معمولا فاصله چندانی با هم ندارند.

زیستگاه، پراكندگی و فراوانی

در بوته‌زارها و علف‌زارها، از جمله مزارع و باغ‌ها خوراک‌جویی می‌کند.

زایشگاه‌هایش معمولا در زیستگاه‌های زیرزمینی همچون غارها و معدن‌ها تشکیل و به ندرت در بناهای تاریخی یافت می‌شود.

زمستان‌ها در غارهایی با دمای نسبتا ثابت ۶ تا ۱۲ درجه سانتیگراد به خواب می‌رود.

در ایران تا ارتفاع ۲۳۵۸ متر از سطح دریا مشاهده شده است. جمعیت آن در نیم قرن گذشته افت شدیدی را تجربه کرده و ظاهرا این روند همچنان ادامه دارد.

در ایران در گستره پراکندگی‌اش در شمال و غرب کشور گونه‌ای نسبتا فراوان است و تاکنون از استان‌های خراسان رضوی، گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل، آذربایجان غربی، تهران، قزوین، سمنان، مرکزی، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، فارس، کرمان، هرمزگان و خوزستان گزارش شده است.

وضعيت حفاظتی: در فهرست سرخ‌گونه‌های تهدیدشده IUCN در گروه «کمترین نگرانی» یا LC قرار گرفته است (همراه با M.oxygnathus).

اگرچه کاهش جمعیت آن در بخش‌هایی از گستره پراکندگی‌اش به ثبت رسیده است اما هنوز در مناطق دیگر فراوان و ظاهرا پایدار است.

از این رو در بخش‌هایی از پراکندگی گونه که وضعیت آن نامطلوب است نیاز به اقدامات حفاظتی دارد.

مهم‌ترین عواملی که این گونه را تهدید می‌کنند آلودگی ناشی از کشاورزی و ایجاد مزاحمت در خوابگاه‌های آن (از طریق گردشگری، گله‌داری و آتش‌سوزی) است.

در بسیاری از کشورهای واقع در گستره پراکندگی‌اش بر اساس قوانین ملی و بین‌المللی حفاظت می‌شود.

پایان پیام