نوروز تمرین دگردوستی است
نوروز تمرین دگردوستی است
به گزارش گلونی نعمتالله فاضلی در کانال تلگرامش درباره نوروز و تمرین دگردوستی، نوشت:
نوروز با صفات پرشمار باستانی، فرخنده، اسطورهای و سعید و صفات دیگر شناخته میشود؛ اما این عید آیین فرهیختگی ایرانیان است و به آن عمل میشود بی آن که چنین نامیده شود. نوروز، تمرین فرهیختگی است.
فرهیختگی، مفهومیچند لایه و چند معناست. بارزترین محک و معیار فرهیختگی، دگرخواهی و دگردوستی است. انسان فرهیخته، دغدغه دیگری دارد و به قول مارتا نوسبام «تخیل همدلانه»اش قوی است و میتواند خود را جای دیگری نهاده و احساس غم و شادی و رنج و درد او را احساس کند و بفهمد.
فرهیخته، چیزی را که بر خود نمیپسندد برای دیگری هم نمیپسندد و چیزی را که بر خود میپسندد برای دیگری هم میپذیرد و میخواهد. این دیگری تنها انسانهای دیگر نیستند؛ طبیعت، فرهنگ، زبان، دین، قوم و جنسیت نیز هست.
فرهیختگی، پذیرش دیگریها، مدارا و احترام و به رسمیت شناختن آنهاست. نافرهیختگی، نفی و انکار و تحقیر و خوارداشت دیگری و دیگریهاست.
با این مبنا و معیار، نوروز آیین فرهیختگی است. برخی جلوههای نوروز فرهیخته را میتوان به وضوح در ادب و آداب نوروزی دید که روایت میکنم.
۱: آداب نوروز، توجه به طبیعت و پاسداست آن است. انسان از طبیعت و درون آن است. در زمانهای که تکنولوژیها، بازار و مصرف گرایی، به جان طبیعت افتادهاند، نوروز فراخوانی همگانی به فهم طبیعت و ضرورت و گریزناپذیری از آن است. هیچ آیین دینی و سیاسی همگانی ایرانی نداریم که چون نوروز ما را به طبیعت و ضرورت تعامل سازنده با آن دعوت کند.
۲: آداب تمیزی و پاکی و زیبایی نوروزی، تمام برای پاسداشت و احترام به دیگری و دیگران است تا هنگام تعامل و ملاقات با آنها نشان دهیم آنها (دیگران) برای ما مهماند و میکوشیم برای خوشایند دیگران خوش بو، خوش سیما، خوشرو، خوش خلق و خرسندکننده و دلنشین باشیم. خود را میآراییم تا به استقبال دیگران برویم و خود را گشوده به دیگران باشیم.
۳: آداب نوروز، پذیرایی از دیگران و هدیه دادن و بخشیدن است تا دیگران را با بخشش پاره ای از زمان، زندگی،درآمد و داراییمان، و بخشش نمادی ارزشمند، دوست خود کنیم و خود را دوست و دوستدار آنها بدانیم.
آداب نوروز، ابراز وفاداری به خدا و دین و صاحبان معابد و مساجد نیست، بلکه ابراز محبت و وفاداری به آدمهای دیگر و دیگران است، به کودکان، نوجوانان، همسایگان، همشهریها، هم وطنان، و همه آنها که دور یا نزدیک ما هستند.
۴: نوروز مسافرت میکنیم و به دیدن فرهنگها، زبانها، دینها، قومها، ملتها و تاریخها و جغرافیهای دیگر میرویم. به ملاقات دیگریها میرویم و تفاوتها را پاس میداریم و به رسمیت میشناسیم. نوروز برخلاف بسیاری آیینها، نفی «دیگری» برای تقویت «خود» نیست، بلکه تقویت خودها از راه به رسمیت شناختن و تکریم دیگریهاست.
۵: آداب نوروز، بر اخلاق مراقب استوار است، مراقب از خود و مراقبت از دیگری. آداب نوروز بر خلاف برخی آیینهای دیگر بر خوارپنداری تن و بدن آدمی و تحقیر نیازهای مادی و جسمانی استوار نیست بلکه به رسمیت شناختن تن آدمی است با همه نیازها و قابلیتهایش.
آداب نوروزی اقتضا نمیکند به خودتخریبی جسمی و روحی و روانی بپردازیم. همین، زمینهای معنایی و موجه ساز برای به رسمیت شناختن و فهم نیازهای جسمی، مادی و روحی دیگری و دیگران برای ما میشود.
در نوروز، دیگری را به خاطر نوشیدن، خوردن، لذت بردن، خندیدن، رقصیدن، شادی و زندگی انسانی تحقیر و سرزنش نمیکنیم.
۶: نوروز آیین صلح و دوستی و آشتی است. اقتضا آداب نوروز با هم بودن و پرهیز از جدایی و انزواگزینی است. اقتضای سال نو دلها را از کینهها و دلخوریها زدودن و از خطاها چشم پوشیدن و گذشتن و گذشت کردن است.
برخلاف برخی آیینها که ما را مهیای جنگ و ستیز میکند، نوروز ما را به صلح و همزیستی و مدارا سوق میدهد.
این ظرافتها و ظرفیتهای آداب و ادب نوروزی، این بزرگترین آیین مدنی و انسانی ایرانی، فضایی برای تقویت و تربیت فرهیختگی است.
نوروز تمرین دموکراسی خواهی است
پایان پیام
ایرانیها چه دغدغههایی دارند؟
اینجا را ببینید
کد خبر : 276276 ساعت خبر : 11:51 ق.ظ