خانه » تاریخ » زندانی به نام فلک‌الافلاک

زندانی به نام فلک‌الافلاک

زندانی به نام فلک‌الافلاک

پایگاه خبری گلونی رضا ساکی: قلعه فلک‌الافلاک در زمان پهلوی اول، محل نگهداری مهمات و وسایل نظامی لشکر پنج خرم‌آباد بود.

این قلعه بعدا از مرداد سال ۱۳۳۲ تا خرداد ۱۳۳۳ میزبان ۵۰۰ نفر از مخالفین رژیم پهلوی می‌شود.

افرادی از طیف‌های گوناگون که همه به نوعی با رژیم مبارزه می‌کردند. ماجرای کودتای ۲۸ مرداد و برکناری مصدق باعث شد بسیاری از چهره‌های گوناگون مذهبی و فرهنگی به فلک‌الافلاک تبعید و زندانی بشوند.

امروزه کمتر نشانی از سال‌‌های زندان بودن قلعه فلک‌الافلاک در این قلعه به چشم می‌خورد و در خود قلعه هم اطلاعات جامعی برای بازدیدکنندگان در این زمینه وجود ندارد. به نظر می‌رسد توجه بیشتر به دوره‌ای که از قلعه فلک‌الافلاک به عنوان زندان استفاده می‌شده است می‌تواند هم برای بازدیدکنندگان جالب باشد هم برگی از تاریخ معاصر ایران را برای همیشه زنده نگه دارد.

زندانی به نام فلک‌الافلاک

عکس: محلی که مرحوم آیت‌الله کاشانی در آن محبوس بوده‌اند.

download (2)

سید فرید قاسمی در کتاب خاطران زندانیان فلک الافلاک (پیغام ۱۳۷۵) نوشته است: به دنبال کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دولت دکتر محمد مصدق سقوط کرد.

ابتدا در تهران و سپس در شهرستان‌ها حکومت نظامی برقرار شد.

ماموران فرمانداری نظامی، رکن دوم و شهریاتی از بامداد ۲۹ مرداد براساس «ماده پنج فرمانداری نظامی» عده زیادی از همکاران دکتر مصدق، نمایندگان مستعفی مجلس، روزنامه نگاران، اعضای جبهه ملی، حزب توده و … را بازداشت کردند.

چند روز بعد «کمیسیون امنیت اجتماعی تهران» تشکیل جلسه داد و اعزام جمعی از بازداشت شدگان را به قلعه فلک الافلاک خرم آباد تصویب کرد بازداشت شدگانی که به فلک الافلاک فرستاده شدند، اینان بودند:

فریدون آذرنور، آل بویه، بابا کوهی، باغچه بان، محمدعلی بایار، مهرداد بهار، سرگرد بهزاد، پوریا، تاجبخش، حسن توفیق، اکبر حاجیلو (اکبر دانشجو)، یحیی خدابنده، حسین خطیبی، داوود درویش، مهندس محمود درویش، محمود ژندی، دکتر سادات عقیلی، عباس شباویز، شربیانی، جابر صحت، سیداحمد طاهری، مهندس احمد عاشورپور، حسن فائزی، فرزانه، مهندس قاسمی (برادر احمد)، محمدرضا قدوه، کریمی (داماد باغچه بان)، ناصر کلانتری، مرتضی کیوان، غلامحسین گل سرخی، مرزوان (مرزبان)، رمضان مشرفیان، خلیل ملکی، احمد ناظرزاده کرمانی، ایرج نبوی، دکتر نصیری، صادق وزیری، محمود هرمز، هنریار و…

فَلَک‌الافلاک یا دژِ شاپورخواست قلعه‌ای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد در استان لرستان است. فلک‌الافلاک با نام قلعه دوازده برجیهم شناخته می‌شود.

این بنا بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر خرم‌آباد و در نزدیکی رودخانه، در مرکز شهر قرار گرفته و چشم‌گیرترین اثر تاریخی و گردشگری در این شهر است. تاریخ ساخت این قلعه به دورهٔ ساسانیان بازمی‌گردد. این بنا در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۴۸ با شماره ثبت ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

فلک‌الافلاک در لغت به معنای «سپهر سپهران» است.

 قلعه فلک‌الافلاک با نام‌های گوناگونی در طول زمان شناخته شده‌است. دژ شاپورخواست، سابر خواست، قلعه خرم‌آباد، دوازده برجی و کاخ اتابکان از آن جمله‌اند. قلعه خرم‌آباد از دوره قاجار به بعد با نام فلک‌الافلاک ضبط شده‌است.

با توجه به اینکه ممکن است دوازده برجی، اشاره‌ای به دوازده برج فلکی باشد، ممکن است نام فلک‌الافلاک نیز از همین‌جا ریشه گرفته باشد.

قدمت این قلعه به دوره ساسانیان می‌رسد.

ساسانیان شهری با نام شاپورخواست در حدود منطقه کنونی خرم‌آباد ساختند که بعدها ویران شد و در حدود سده هفتم هجری خرم‌آباد فعلی به جای آن بنا گردید.

گمان می‌رود که قلعه فلک‌الافلاک همان دژ شاپورخواست باشد که در دوره ساسانی کاربرد حکومتی و نظامی داشته‌ است.

از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم‌آباد این قلعه نیز به نام خرم‌آباد معروف شد و احتمالاً نام فلک‌الافلاک در دوره قاجار به آن اطلاق شده‌ است.

پایان پیام

اشتراک در
اطلاع از
1 دیدگاه
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

کلاس چهارم ابتدایی بود از طرف مدرسه رفتیم بازدید اتفاقا این زندان ها رو رفتیم ولی خیلی تاریک بودن

به بالا بروید