یکصد و شصت‌وپنجمین گفتمان هنر و معماری از سوی انجمن مفاخر ایران برگزار شد. این نشست به موضوع آب اختصاص داشت. به گزارش پایگاه خبری گلونی، دکتر مهرداد میرسنجری در این نشست گفت:
دخالت انسان در طبیعت در راستای منافع شخصی نکته مهمی است، آقای دکتر مخدوم مثالی در زمینه‌ی تخریب جنگل‌های شمال فرموند، من آماری در این زمینه دارم که نشان می‌دهد به همان نسبت که ما تار ایرانی، نوروز ایرانی، قالیبافی آذربایجان و موسیقی عاشیق‌لار را بی‌توجهی کردیم و به مالکیت جمهوری باکو درآمده، خیلی جالب است که بدانیم آنها تلاش کردند با ۲۰ هزار کیلومتر مربع داشتن جنگل‌های هیرکانی آن را هم در اجلاس یونسکو به نام خودشان ثبت کنند که خوشبختانه منتفی شد. چون آنها قدر داشته‌هایشان را می‌دانند. ولی ما آن زمان که در سال ۶۹-۷۰ ، ۱۵۰۰۰۰۰ هکتار جنگل‌های شمال داشتیم، الان به کمتر از ۶۰۰-۷۰۰ هزار هکتار رسیده. همانگونه که در تخریب جنگل‌های شمال به نادرست جنگل‌نشینان و روستاییان و دامداران را مقصر دانستند برای طرح‌های پرپول متاسفانه در سد شفارود هم به همان راحتی افراد بومی و روستانشینان را با ۵۰ میلیون پول و زور بیرون می‌کنند تا به اهداف‌شان برسند. در سال ۹۳ پانزده میلیارد تومان بودجه برای ساخت سد شفارود توسط نماینده شهرشان اعلام شد در حالیکه ۱۷۴ میلیارد تومان بودجه سالانه سازمان محیط زیست است یعنی یک یازدهم کل بودجه یک سازمان را یک سد برداشته، بنابراین ببینید چه کسانی سود می‌برند که باعث شده این گونه با اکوسیستم شمال کشور و زندگی روستانشینان رفتار کنند و نابودشان کنند.
اما چه کارهایی می‌باید انجام می‌شد بر اساس قانون در احداث سدها و نشد؟ شورای عالی حفاظت از محیط زیست هم در مصوبه سال ۷۳ خودش تمام مجریان پروژه‌های بزرگ کشور را موظف کرده به تهیه‌ی گزارش امکان سنجی و مکان‌یابی و تهیه گزارش ارزیابی محیط زیستی. بنابراین کارخانجات پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، صنایع فولاد، سدها و دیگر سازه‌های آبی و همین طور شهرک‌های صنعتی و فرودگاه‌ها از مهمترین بخش‌هایی هستند که باید مورد ارزیابی واقعی قرار گیرند. اهمیت ارزیابی محیط زیستی هم یک فرایند رسمی است که نتایج و پیامدهای احتمالی هر پروژه را به ما نشان می‌دهد. به عنوان یک تکنیک است برای اطمینان از انجام صحیح یک پروژه و روشی است برای پیشبینی و تفسیر اثرات که متاسفانه در بسیاری از سدهای کشور و بویژه شفارود به هیچ یک از اینها کوچکترین توجهی نشده. در حالیکه فواید این ارزیابی باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود. شاید به این دلیل بوده که حتی ارزیابی‌های نادرست هم انجام نگرفته در پروژه سد شفارود که بیش از ۱۳۰ متر ارتفاع دارد این ارزیابی‌ها سبب افزایش اطلاعات مردم و ارتباط بیشتر مردم جامعه و مسئولین می‌شود ولی متاسفانه تن در نداده‌اند به این امر. به دوستی می‌گفتم که اگر مسئولین این فیلم‌ها را ببینند و درد دل مردم را می‌شنیدند مطمئنا پای توافقنامه احداث سد را امضا نمی‌کردند. چون مسئولیت داشت.
در زمینه قوانین و مقررات پیشگیرانه هم قانون برنامه دوم مصوب ۱۳۷۳ تمام طرح‌ها و پروژه های بزرگ تولیدی- خدماتی را جهت امکان‌سنجی و مکان‌یابی بر اساس الگوهای مصوب مورد تاکید قرار داده است. و یا در برنامه سوم هم چنین موضوعی هست و در واقع قوانین و مقررات ملی و آیین‌نامه‌هایی که در این راستا وجود دارد نشان می‌دهد ما در زمینه وجود قانون مشکلی نداریم ولی در زمینه اجرای آن نقص و مشکل بسیار داریم.
ما ارزیابی محیط زیستی مقدماتی هم برایمان بسیار مهم است که به طور مختصر نشان می‌دهد یک پروژه آثار سوء محیط زیستی بسیار زیادی دارد یا ندارد. در هریک از پروژه‌های کلان محیط زیستی ما باید به ابعاد ریسک آن توجه کنیم که متاسفانه کمترین توجهی نمی‌شود. سدسازی بیشترین اثر را روی پوشش گیاهی، جمعیت جانوری و اکوسیستم‌های طبیعی دارد. الگوهای رفتاری و تغییرات در وضعیت کوچ و همچنین ارتباطات بین حیات وحش و تخریب محیط‌های فرهنگی که متاسفانه در اکثر سدهای ما بوده از جمله سد گتوند که آثار شیرسنگی اشکانی را که به عنوان نمادهای مردم لر بختیاری شناخته می‌شود را متاسفانه از بین برد. یا سد سیوند که کوروش کبیر و پاسارگاد را به طور مستقیم در معرض تهدید نابودی قرار داده است.
اهمیت ارزیابی محیط زیستی به خصوص در پیامدهای ایجاد سد و آبگیری پشت سد است که یکی از آن عوامل تجزیه‌های بیولوژیکی است که تخریب پوشش گیاهی و همین طور افزایش مواد آلی، تقلیل در وضعیت صید و صیادی و … را دارد.
یکی از مهمترین اثرات آن فراهم آوردن زمینه برای زلزله‌خیزی در آن مکان است که به آن کمترین توجهی نمی‌شود. و یک مثال خوب برای این بی‌توجهی ها سد گتوند است که ده روز پس از آبگیری سد شکاف‌های ایجاد شده در عایق‌هایی که جهت عدم ورود نمک به آب قرار داده شده و نمک‌ها جاری شدند و میزان نمک حل شده در عمق پایین دریاچه پشت سد گتوند بیش از ۱۰ برابر شوری آب اقیانوسیه است که سد شفا رود هم قطعا موارد مشابه دارد.
پایان پیام
