به گزارش پایگاه خبری گلونی، محسن تیزهوش کارشناس‌ارشد محیط زیست در گفت‌وگو با برنامه‌ی «پیشخان عصر» رادیو جوان درباره راه‌های برون‌رفت از وضع بد محیط زیست گفت. گفت‌وگوی قاطمه صداقتی را با ایشان بخوانید:
آقای تیزهوش با توجه به وضعیت کشاورزی ما و استفاده از روش غرقابی، برای کشاورزان چه کاری میتوان انجام بدهیم تا روش‌شان را عوض کنند؟
اگر بخواهیم کشاورزی را پایدار کنیم و از فناوریهای جدید در بحث کشاورزی استفاده کنیم، این نیازمند یک برنامه‌ریزی صحیح از طرف دولت و همکاری ملت است. اگر کشاورزان می‌خواهند محصولی تولید کنند که سالم باشد و محیطی که در آن کشت می‌کنند در یک دهه و دو دهه آینده هم بازدهی داشته باشد و تولید همچنان باشد راهی نداریم که به خط پایداری برگردیم. ما از آمایش سرزمین جا مانده‌ایم متاسفانه. سه دهه است که ما داریم بر اساس برنامه‌های منسوخ و برنامه‌هایی که به دور از نظر اکولوژیست‌ها است عمل می‌کنیم و اگر همین روند ادامه پیدا کند مخاطرات جدیتری گریبان ما را خواهد گرفت.
آقای تیزهوش چرا کارشناسان محیط زیستی با سد زدن برای کمک به امر کشاورزی مخالفند؟
متاسقانه یک موضوعی به غلط جا افتاده که ما با جمع کردن “ترین‌ها” به سمت توسعه می‌رویم. بنده با قاطعیت میگویم هیچ سرزمینی با جمع کردن “ترین‌ها” پیشرفت نکرده. مثلا گفته می‌شود ما بلندترین سد یا مثلا عریض‌ترین را می‌خواهیم احداث کنیم. این آمار سازی و عدد سازی‌ها دردی از ما دوا نمی‌کند. در سرزمینی که ما در آن واقع شده‌ایم احداث سدهای بزرگ کار غلطی است و نه تنها به ما کمک نمی‌کند بلکه در دهه‌های بعدی گریبان ما را می‌گیرد. راه دور نمی‌رویم، همین سد اکباتان همدان هم با هدف تامین آب شرب و کمک به کشاورزان احداث شد اما الان در چه وضعیتی قرار گرفته؟ چرا این همه هزینه برای سدهای آن چنانی بگذاریم اما از آبخیزداری غافل بمانیم؟ از تثبیت خاک و احیای اکولوژیکی جا بمانیم؟ چرا ما به قوانین طبیعت دهن کجی بکنیم و میلیاردها تومن برای احداث این سدها خرج کنیم؟
پس اشتباه برداشت می‌کنند. چون من شنیده‌ام برخی مسئولین در لرستان گفته‌اند اگر سد داشتیم کشکان خشک نمی‌شد.
خیر. این درست نیست. من با قاطعیت میگویم که این گونه نیست. اگر یک دلیل علمی بیاورند که سدسازی باعث پیشرفت، اشتغال‌زایی و تثبیت شرایط می‌شود بنده و امثال من می‌توانیم ده‌ها دلیل بیاوریم که این کار اشتباه است. سرزمین ما روی آب‌رُفت‌های درشت دانه قرار گرفته و ما فقط به آبگیرها و آببندهای کوچک احتیاج داریم. علاوه بر این بیش از ۲۷۰ روز در سال ما با تابش خورشید روبه رو هستیم که آب را تبخیر می‌کند.
اگر در همه جای دنیا بخواهند برای این چنین مشکلی مثل کشکان تصمیم بگیرند آیا نباید یک اکولوژیست حضور داشته باشد؟ در هیچ جای جهان نیست یا فقط کشور ما این گونه است؟
بله باید حضور داشته باشد. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و به ویژه در حال توسعه اکولوژیست‌ها مورد احترام دولت و مردم هستند و فقط شرکت‌های بزرگ که می‌ترسند منافع اقتصادی‌شان آسیب ببیند جلوی اکولوژیست‌ها می‌ایستند. دولت و ملت همراه اکولوژیست‌ها هستند. چون درک کرده‌اند که اکولوژیست‌ها راه پایداری زیستی را به مردم و کشور نشان می‌دهند، بدون حقوق‌های آنچنانی و هیچ ادعایی. ببینید وقتی می‌توانیم به موضوع آبخیزداری اهمیت بدهیم چرا انرژی‌مان را گذاشتیم برای مسائل دیگر و احساسات مردم را هم درگیرش کرده‌ایم. ساختن سدهای بزرگ در کشور ما جواب نمی‌دهد. امروز بسیاری از کشورهای دنیا هم به این نتیجه رسیده‌اند و خیلی از سدهایشان را خراب کرده‌اند. در دنیا هم سدسازی منسوخ شده و صرفا میتوان آبگیرها و آببندهای محدودی داشت.
آقای تیزهوش این که گفتید کشور ما کشور آفتاب‌گیری است. پس طبیعی است که آب پشت سد تبخیر شود.
بله ما سرزمینی نیمه خشک و خشک هستیم که همین نیمه خشک هم در حال تبدیل شدن به خشک است. همین زاگرس که خیلی از قسمت‌هایش مرطوب و فرامرطوب بود در حال تبدیل شدن به خشک و نیمه خشک است. این زنگ هشداری است که ده سال پیش به صدا در آمده. کی قرار است بیدار شویم؟ البته این نکته را هم عرض کنم وقتی می‌گوییم اکولوژیست‌ها نظر بدهند کسی فکر نکند قرار است مثلا فکری به حال خودشان بکنند. خیر فقط از سر دلسوزی است و اگر میدان داده شود این دلسوزی را ثابت خواهیم کرد. ما نه با توسعه، نه با موضوعات اقتصادی، نه کشاورزی و نه با معدن مخالف نیستیم فقط بحث علم است. اکولوژی یعنی علمی که داشته‌های خانه شما را به شما معرفی می‌کند و این که از این داشته‌ها چه استفاده ای می‌توانید بکنید. متاسفانه ما از این موضوع جا ماندیم و متاسفم که باید بگویم وضعیت محیط زیست کشورمان خیلی وخیم شده است. امیدوارم به روزی نرسیم که همین حرف‌ها هم فایدهای نداشته باشد.
پایان پیام
