کُش و کِش در صداوسیما
به گزارش پایگاه خبری گلونی این روزها نام «هندوکش» در رسانه رادیو و تلویزیون زیاد شنیده می‌شود. بعد از زلزله چهار آبان در پاکستان و افغانستان و هند و… بارها نام «هندوکش» به عنوان مرکز زلزله برده شده است.
اما «هندوکش» در این روزها حداقل با دو اِعراب در رسانه شنیده شده است. برخی بخش‌های خبری و گویندگان می‌گویند «هندوکُش» برخی هم می‌گویند «هندوکِش».
البته ما بارها «هندوکُش» و «هندوکِش» را شنیده‌ایم و برای ما عیب ندارد که با ضمه بگوییم یا فتحه اما برای رسانه خوب نیست که یک کلمه را دو جور تلفظ کند.
سال‌هاست که در صداوسیما همین رویه وجود دارد. برای نام‌های خاص دستورالعمل واحد وجود ندارد و هر کس هر طوری که دوست دارد آن را بیان می‌‌‌‌کند.
تلفظ این رشته کوه به صورت هندوکُش صحیح است. نصیر مهرین، نویسنده و تاریخدان در گفت‌وگو با یک رادیو افغان می‌گوید:
«در اوستا از این سلسله کوه بنام ابارسین، که به معنی بالاتر از عقاب است، یاد شده است و بعدها یونانیان که فکر می‌کردند قفقاز آخر دنیاست، بعد از کشف این سلسله کوه، آنرا کوکازوس اندیکوس، یعنی قفقاز هندی نام‌‌گذاری کردند، و این نام یونانی، بعد از قرن‌ها، به شکل امروزی آن که هندوکش باشد، درآمده است.»
کُش و کِش در صداوسیما
احمدعلی کهزاد هم می‌نویسد: «سلسله جبال هندوکُش طبق شواهد علمی و به اساس داستان‌ها و اسطوره‌های فلکولوری کانون رهایش باشندگان قدیم افغانستان بود.
قدیم‌ترین نام این کوه در اوستا در فقرهء سوم (زمیادپشت) و در فقره ده و یازده (یسنای) دهم بصورت (پویائی ری سنا) یا (ایشکنه پویایی ری سنا) یاد شده که بلندتر از پرواز عقاب یا بالاتر از حد پرواز عقاب معنی دارد و در “پنداهش” همین کوه بنام (ابارسین) یادشده و این تسمیه پهلوی عبارت از همان نام اوستایی است که بالاتر دیدیم و با کمی تحول به شکل (ابارسین) در آمده و مرکب از دو کلمهء (اپار) یعنی ماورا و بالا و (سین) یعنی عقاب است که باز هم بلندی این کوه عظیم را به صفت بالاتر و بلندتر از حد پرواز عقاب نشان می‌دهد.
کوه (ابارسین) در نظر یونانیانی که با اسکندر به افغانستان آمدند کوه اسرارآمیز معلوم می‌شد و آن را حد و منتهای آخر جهان تصور می‌کردند بناء علیه آن را (قفقاز) و به صفت (قفقاز هندی) اکو کازوس خواندند. نام موجوده (هندوکش) اصلا از همان کلمه (اندیکس) بمیان آمده و آنرا (هندیکس) و (هندوکش) ساختند.»
پس هندوکُش ربطی به کشته شدن هندوها ندارد و ربطی به کِش هم ندارد و بهتر است به صورت همین هندوکُش گفته شود یا اگر هندوکِش هم گفته می‌شود دست‌کم در همه شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی هندوکِش گفته شود.
پایان پیام
لذا هندوکَش درست است که به معنی کوههای هندوستان است
با سلام
با عرض تأسف خدمت شما عزیزان عرض کنم که ما اینقدر از زبان مادری خود فاصله گرفتیم که برای یک واژه ساده باید داستان‌هایی را سرهم کنیم!!!!
نه کِش است و نه کُش!! بلکه « کَش» است.
ما باید واژگان اصیل را در زبان قومیت هامون پیدا کنیم
هنوز خیلی از مردمان لرستان به جای کوه از واژه «کَش» یا ترکیبی از آن «کَش و کوه» استفاده می کنند.
در بختیاری و حتی در دیوان ملا منوچهر کولیوند و سایر منابعی دیگر بارها از این واژه استفاده شده :
بی وَه تسخیر سلیمان، کوه و کَش دشت و بیابان
اژ زمین تا قاف خندان بی دماغ روزگار