برنامه ششم توسعه و حیات محیط زیست
به گزارش پایگاه خبری گلونی، تمرکز بر محیط زیست و آب موضوعی است که همواره به عنوان مهمترین تفاوت برنامه ششم توسعه با پنج برنامه پیشین مورد تاکید دولتمردان قرار گرفته است. موضوعی که البته با در نظر گرفتن شرایط نامناسب و بحرانهای کنونی محیط زیست و آب در ایران، تاثیر عمیق و گسترده خشکسالی و تغییر اقلیم بر زوایای مختلف زندگی مردم، روند غلط توسعه کشاورزی، الگوهای نادرست مدیریت منابع و مصارف آب، افزایش سطح مطالبات مردمی در این حوزه و نام گذاری دولت یازدهم به دولتی محیط زیستی چندان هم دور از انتظار نبود.
برنامه ششم توسعه و حیات محیط زیست
بررسی لایحه ۳۵ ماده ای تقدیمی توسط دولت یازدهم به مجلس شورای اسلامی نشان میدهد که مواد ۱۱، ۱۲ و ۱۳ مهمترین بندهایی است که به موضوع آب، کشاورزی و محیط زیست پرداخته است. بندهایی که بر جلوگیری از تخریب محیط زیست، تعادلبخشی به سفرههای زیرزمینی و کاهش مصرف سرانه آب و ارتقاء بهرهوری با توسعه روشهای نوین آبیاری تاکید دارد.
ماده ۱۱ این لایحه دستگاههای دولتی و بخش خصوصی را مکلف به ارزیابی زیستمحیطی کرده و بر این اساس، برای جلوگیری از تخریب و آلودگی محیط زیست، بهرهمندی از محیط زیست مطلوب و اجرای سیاستهای کلی ابلاغی محیط زیست، تمامی دستگاههای اجرایی و بخشهای خصوصی و تعاونی نهادهای عمومی غیر دولتی مکلفند نسبت به ارزیابی راهبردی محیط زیست SEA و ارزیابی اثرات زیست محیطی EIA سیاستها برای طرحهای عمده اقدام کنند و به عبارت دیگر طرحهای خود را بر اساس شاخصها، ضوابط و معیارهای پایداری محیط زیست اجرا کنند.
البته، شاخصهای شناسایی طرحهای عمده، نحوه اعمال، سازوکارهای نظارت و پایش، الزامات شاخصهای پایداری محیط زیست، وظایف و الزامات دستگاههای اجرایی به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری سایر دستگاههای در هیات وزیران به تصویب میرسد.
در ماده ۱۲ لایحه ارائه شده به دولت اجازه داده شده به منظور افزایش بهرهوری، قیمت آب و حاملهای انرژی را افزایش دهد و البته از محل درآمد حاصل از این افزایش قیمت برای مواردی همچون کاهش آلودگی هوا، بهرهوری، افزایش تولید و حمایت از صادرات غیرنفتی هزینه کند.
ماده ۱۳ نیز به مهار بحران اختصاص یافته و اقداماتی به منظور مقابله با بحران کم آبی و رهاسازی حقآبههای زیست محیطی برای پایداری سرزمین و تولید پایدار در بخش کشاورزی، تعادل بخشی به سفرههای زیرزمینی و همچنین کاهش مصرف سالانه آب به میزان ۱۱ میلیارد مترمکعب تا پایان برنامه پیشبینی شده است.
افزایش عملکرد در واحد سطح و عدم توسعه سطح کل زیر کشت، به کارگیری ارقام و گونههای مقاوم به خشکی و شوری، رعایت الگوی کشت مناسب با منطقه، ارتقاء شاخص بهره وری آب کشاورزی با توسعه روشهای نوین آبیاری حداقل به میزان سالانه ۴۰۰ هزار هکتار با پرداخت تا ۸۵ درصد هزینه اجرای عملیات به عنوان کمک دولت به صورت بلاعوض، اعمال مدیریت تقاضای مصرف آب در حوضههای آبریز، تحویل حجمی آب در زمان و مکان مورد نیاز در این ماده پیشبینی شدهاند.
همچنین اقدام برای احیا و تقویت منابع آبهای زیرزمینی با اجرای روشهای مناسب تعادل بخشی، تغذیه مصنوعی، بخش سیلاب، آبخیزداری و آبخوان داری، مسلوب المنفعه نمودن چاههای فاقد پرانه بهره برداری و نصب کنتور هوشمند حجمی آب و برق بر روی چاههای دارای پروانه بهرهبرداری از مواردی است که قرار است تا پایان برنامه ششم محقق شود.
توسعه گلخانهها و انتقال کشت محصولاتی که قابلیت انتقال از فضای باز به گلخانه را دارند و اعمال محدودیت و یا ممنوعیت کشت این محصولات با توجه به ظرفیتهای ایجاد شده گلخانهای هم در ماده ۱۳ دیده شده است.
اعمال مدیریت جهت جلوگیری، عدم پرداخت هرگونه یارانه و حمایت مالی محصولاتی که برخلاف الگوی کشت تولید میشوند نیز از مواردی است که اگر اجرایی شود میتواند بسیاری از مشکلات بخش کشاورزی و منابع آبی را برطرف کند.
بخش دیگری از برنامه ششم توسعه، وزارت نیرو را مکلف به اقتصادی کردن ارزش آب کرده تا در راستای حفاظت منابع آب و تعیین قیمت تمام شده آن، ضوابط قیمتگذاری و بهای آب مصرفی متخلفان اعم از صنعتی، خدماتی و کشاورزی را با لحاظ کردن ارزش اقتصادی آب، نحوه استحصال آب و با رعایت ملاحظات اجتماعی و زیست محیطی در تمامی بخشهای مصرف و ضوابط اخذ جریمه مشترکین پر مصرف در ازای مصارف مازاد بر الگوی مصرف را برای کاربری خانگی و غیر خانگی تصویب و اجرایی کند.
برنامه ششم توسعه و حیات محیط زیست
همچنین در بند ج ماده ۴، بخشی از عوارض صنایع آلاینده به ارتقاء و بهبود محیط زیست، کاهش آلایندگی و توسعه کمربندهای سبز و ورزشی اختصاص پیدا کرده است.
تا به امروز برنامه ششم توسعه هنوز به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده است. در صورت تصویب تمامی این بندها نیز باید منتظر بود و دید با توجه به اجرایی نشدن کامل پنج برنامه پیشین، همچنین نگاه سنتی باقی مانده در سطح تصمیمسازی و تصمیم گیری قوا و نهادهای مختلف، برنامه ششم توسعه تا چه حد می تواند به کسب نتایج مثبت در دو حوزه آب و محیط زیست کشور کمک کند.
کد خبر : 22670 ساعت خبر : 2:27 ب.ظ