آیین میرنوروزی تمام سازوکارهای نمایش را در خود دارد

به گزارش پایگاه خبری گلونی، دکتر محمدحسین ناصربخت در گفت وگو با پایگاه خبری حوزه هنری گفت: اینکه چگونه می‌شود از محتوای یک شیوه آیینی به اجرای نمایش رسید برمی‌گردد به خلاقیتی که آن هنرمند دارد اما به هر حال در آیین‌های نوروزی که مربوط به تغییر فصل و باروری زمین هست با توجه به ‌آنکه تعدد نیز دارد در هر کدام از آن ها با جلوه‌های نمایشی روبه‌رو هستیم و بعضی از آن ها اساساً خودشان یک نوع نمایش‌های کوتاه هستند و گاهی هم به شکل نمایش‌های بلندتر اجرا می‌شوند که بر اساس یک قصه همیشگی اما به طور بداهه شکل می‌گیرند، مثل آیین «میر نوروزی» که تمام ساز و کارهای نمایش را در خود دارد، یعنی نوعی نقش پذیری در آن رخ می‌دهد، تعدد نقش‌ها در آن وجود دارد، یک طرح استوار دارد که بر اساس آن به طور بداهه، گروهی که «میر نوروزی» را اجرا می‌کردند لحظات تازه‌ای را نیز خلق می‌کردند یعنی در ذات این آیین عناصر نمایش مثل گفت‌وگو، موسیقی، شعر، بحث پیرامون اتفاقات اجتماعی و خلاقیت طنز جریان داشته است. به نوعی می‌توان گفت تمام نکات و جذابیت‌هایی که می‌تواند در یک اثر نمایشی باشد در «میرنوروزی» وجود دارد با این تفاوت که در این جا جنبه آیینی دارد و واقعاً به شکل یک نمایش فقط سرگرم کننده نیست و بیشتر جنبه برکت دهی دارد، حال هنرمندی می‌تواند با استفاده از قالب و محتوای این آیین و با توجه به روابطی که بین شخصیت‌ها و نقش‌های مختلفی که در آن وجود دارد به خلق یک نمایش بپردازد.

ناصر بخت ادامه داد: یا برای مثال در نمایش‌هایی که به اشکال و دلایل مختلف به استقبال بهار می‌روند، مثل کوسه برنشین ها و یا کوسه گردی ها، که در همه آن ها نقش پذیری، موسیقی و بازی بداهه و ارتباط بسیار قوی با تماشاگر وجود دارد که همه این‌ها ویژگی‌هایی است که در نگارش یک نمایشنامه می‌تواند به کار ما بیاید و برای اجرای نمایش روی صحنه و یا در محیط‌های مختلف مورد استفاده ما قرار گیرد.

وی افزود: در بعضی از این آیین‌ها شخصیت‌هایی وجود دارد که آن شخصیت‌ها می‌تواند زمینه‌ساز یک اثر نمایشی باشد که پشت هر کدام از این شخصیت‌ها و آیین‌ها معنایی نهفته است و تمثیل و نمادی از یک اتفاق هستند.

ناصربخت با اشاره به گونه‌های مختلف آیین‌های نمایشی نوروزی گفت: اساساً برگزاری این آیین‌ها به خودی خود می‌تواند فرصتی باشد برای اجرای نمایش‌های دیگری مثل نقالی، تقلید‌های کوتاه و رقص و پای‌کوبی در جشن‌هایی که می‌گرفتند، که همه این‌ها می‌تواند زمینه‌های لازم را برای نمایش فراهم نماید.

آیین میرنوروزی تمام سازوکارهای نمایش را در خود دارد

دکتر محمدحسین ناصربخت برای نمونه به تشریح یکی از آیین‌های نمایشی نوروز با نام «عروس گوله» پرداخت و این گونه بیان کرد: مراسم «عروس گوله» یک مراسم برکت بخشی زمین است و اشاره به تغییر فصل دارد که در بعضی منابع «عروس غوله» معرفی شده است، ما در این این آیین با سه شخصیت اصلی روبرو هستیم که یک غول سیاه مویِ بسیار قدرتمند است و به جهت برگزاری این آیین در استان گیلان و مازندران لباسی از جنس ساقه‌های برنج برای آن می‌سازند که یک هیبت مضحکی برای آن پدید می‌آورند و در مقابل آن پیرمردی با نام «پیر بابا» که موی سپید است و شخصیت عروس که توسط مردان روستا با پوشش لباس زنانه اجرا می‌شده است. و این نمادی بود از سال کهنه و سال نو و میل دستیابی به طبیعت که شخصیت عروس تمثیل آن بود.

ناصر بخت در ادامه گفت: شبیه به اجرای آیین «کوسه بر نشین» در آذربایجان تحت عنوان «آق کوسه، قره کوسه» داریم یعنی «کوسه سفید، کوسه سیاه» که در اینجا یکی از کوسه ها پوستین سفید و دیگری پوستین سیاه بر تن می‌کرده است که درگیری بین این دو بوده و آرایش اجرای این آیین در این منطقه به جهت زندگی دامپروری از عناصر دامپروری استفاده می‌شود.

وی در توضیح آیین «کوسه بر نشین» گفت: این آیین به این صورت است که مردی بدقیافه و با آرایشی مضحک را بر خری سوار می‌کردند و آن مرد مضحک بادبزنی در دست داشت و پیوسته خود را باد می‌زد و از گرما شکایت می‌کرد و مردم برف و یخ به او می زدند، این مرد نماد سرما و زمستان است که در حال پایان یافتن است.

عضو اینستاگرام گلونی شوید و اخبار روز ایران و جهان را دنبال کنید.

برای تبلیغ در گلونی کلیک کنید.

پایان پیام