کارگروه احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله تشکیل شد
در ادامه، شهرام فداکار مدیرکل دفتر سواحل و تالاب‌های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: از جمله اقدامات مهم طی دو سال گذشته پیگیری احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله است. این اکوسیستم‌ها بر اثر فعالیت‌های انسان‌ساخت و پدیده تغییر اقلیم دچار تغییر و تحولات شده‌اند.
وی با اشاره به تشکیل کمیته ملی برای احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله گفت: تشکیل این کمیته منجر به کسب اعتبار و تعریف برنامه‌های مشخص شده و در سال‌های آتی وضعیت این تالاب‌ها رو به بهبود خواهد رفت. برای استان گلستان ۵ میلیارد تومان و برای تالاب میانکاله در مازندران ۳۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
مدیرکل دفتر سواحل و تالاب‌های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه خلیج گرگان و تالاب میانکاله نیازمند انجام اقدامات کوتاه مدت و بلند مدت است،اظهارکرد: اقدامات کوتاه مدت مشخص شده است و به زودی وارد فاز اجرایی می‌شود و در حین انجام اقدامات کوتاه مدت، اقدامات بلند مدت نیز تعریف خواهد شد تا طی دوره پنج ساله این تالاب‌ها به وضعیت مناسب اکولوژیک دست یابند.
استفاده از تجربه ستاد ملی دریاچه ارومیه برای احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله
فداکار ضمن تاکید بر ضرورت همکاری دستگاه‌های مختلف با سازمان محیط زیست برای احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله گفت: تجربه‌ای که در کمیته ملی دریاچه ارومیه به دست آمده تجربه خوبی است که کمک‌رسان احیای تالاب میانکاله و خلیج گرگان خواهد بود.
فشار طرح‌های توسعه‌ای در خطوط سواحل کشور
مدیرکل دفتر سواحل و تالاب‌های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به دریا محور بودن توسعه کشور اظهار کرد: بیش از ۹۰ درصد واردات و صادرات کشور از طریق مرزهای دریایی صورت می‌گیرد همچنین ۶۰ درصد ذخایر نفتی در سواحل مستقر است که همه این موارد نشان دهنده فشار روی خطوط سواحل کشور است. در همین راستا طی دو سال گذشته ۳۰ طرح توسعه‌ای را بررسی و کنترل کرده‌ایم و هر جا تخلفی از سوی مجریان طرح صورت گرفته گوشزد و حتی منجر به تعطیلی طرح شده است.
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه خطوط سواحل کشور آخرین خطوط دست نخورده و بکر ما محسوب می‌شود، ضروری است برای حفاظت از سواحل همه دستگاه‌ها اهتمام لازم را در این زمینه داشته باشند. در این شرایط شناخت اکوسیستم‌های حساس ساحلی به صورت پروژه‌ها و طرح‌ها انجام شده است و منتظریم اعتبارات سال ۹۶ مشخص شود.
ضرورت بازبینی قوانین مربوط به تامین حدود حریم دریا و ساحل
فداکار در ادامه در پاسخ به پرسشی در مورد تعیین حریم و حدود دریاها و سواحل اظهار کرد: در قانون اراضی مستحدثه و ساحلی، حرایم مشخص شده است. حریم دریا ۶۰ متر و حریم ساحل ۱۰۰۰ متر تعیین شده است. ساخت و ساز در این حریم‌ها ممنوع است مگر اینکه فرآیندهای قانونی،مجوز اجرایی پروژه را بدهد اما آنچه برای سازمان محیط زیست اهمیت دارد حریم‌های اکولوژی دریا است که نیاز است در نظر گرفته شود.
وی افزود: در قانون حفاظت و احیای تالاب‌های کشور که اخیرا به تصویب رسیده، وظایفی برای دستگاه‌ها مشخص شده که یکی از آنها تعیین حد بستری تالاب‌ها است. در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست حریم سواحل مشخص شده است و در کاربری‌های مختلف این موضوع مد نظر قرار می‌گیرد.
فداکار تاکید کرد: در قانون اراضی مستحدثه و ساحلی،حریم دریا و ساحل وجود دارد اما این قانون در سال ۵۴ تصویب شده بنابراین لازم است بازبینی در این موضوع صورت گیرد.
فاضلاب‌های شهری گریبان گیر مناطق دریایی شمال کشور
همچنین، ضیاء الدین الماسی مدیرکل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی در سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: در چند سال گذشته تمرکز دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی در اصلاح روندهای نادرست و تدوین ضوابط و آئین‌نامه‌ها بوده است. همچنین توسعه بازرسی‌های سازمان به حوزه فراساحلی از اقدامات مهم این دوره محسوب می‌شود.
وی افزود: تدوین و اجرای برنامه مدون ملی پایش از اقدامات بارز در سال‌های گذشته است که مورد پیگیری جدی قرار گرفته است.
پایلوت کاهش آلودگی دریایی ناشی از صنایع در جنوب کشور
مدیرکل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی در ادامه یادآور شد: در خصوص منابع آلاینده مستقر در سواحل کشور سه نقطه حساس و داغ خور موسی، خارک و عسلویه را داریم و به واسطه نوع صنعت مستقر در حاشیه سواحل و نوع فعالیت آنها اثرات جدی روی کیفیت محیط زیست سواحل دارند. بنابراین برنامه‌ای به صورت پایلوت برای خور موسی و شرکت ملی صنایع پتروشیمی و منطقه ماهشهر طراحی کرده‌ایم که به زودی وارد فاز اجرایی می‌شود.
الماسی ادامه داد: گام بعدی اجرای این طرح در عسلویه و سایر بخش‌ها است. واضح است که وضعیت محیط زیست دریایی در عسلویه رضایت بخش نیست و فلزات سنگین باقیمانده مواد نفتی بالایی در این منطقه وجود دارد. امیدواریم برنامه‌های اجرایی ما بتواند از میزان اثرات منفی صنایع در این منطقه بکاهد.
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به پرسشی در مورد علت عدم پیگیری آلودگی دریاها ناشی از ورود فاضلاب‌ها به آبهای کشور گفت: معضل فاضلاب‌های شهری در ایجاد آلودگی در حوزه دریا و سواحل محرز است. واقعیت آن است که فاضلاب‌های شهری به درستی مدیریت نمی‌شوند و تصفیه خانه و شبکه جامع فاضلاب وجود ندارد.
وی با بیان اینکه آلودگی میکروبی ناشی از فاضلاب‌های شهری تهدید کننده سلامت جوامع مختلف اطراف سواحل و دریاها است، تصریح کرد: این آلودگی‌ها به کسانی که برای تفرج به این مناطق رفته و با آب تماس دارند آسیب می‌زند. همچنین جامعه صیادی کشور از آلودگی‌های میکروبی ناشی از فاضلاب‌ها تهدید می‌شوند.
مدیرکل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی در سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه عدم مدیریت فاضلاب‌ها یک ضربه سنگین به منابع آبی کشور وارد می‌کند، گفت: در شرایطی که کشور با بحران آب مواجه است با تصفیه نکردن فاضلاب‌ها این منابع آبی را از دست می‌دهیم. این در حالیست که با بازچرخانی فاضلاب‌ها می‌توان از آنها برای کشاورزی و صنعت استفاده کرد.
الماسی با تاکید بر اینکه سازمان محیط زیست بر توسعه شبکه جمع آوری فاضلاب و پساب‌های سکونتگاه‌های شهری به ویژه در مناطق ساحلی تاکید دارد افزود: وزارت نیرو مسئول اجرای شبکه فاضلاب است. این وزارتخانه با مشکلات اعتبار برای تکمیل شبکه جمع آوری فاضلاب روبرو است و واقعیت این است که هزینه تکمیل شبکه جمع آوری فاضلاب در استان‌های ساحلی بسیار بالا است اما با این وجود این موضوع در دستور کار برنامه توسعه عمران وزارت نیرو قرار دارد. سازمان محیط زیست نیز ناظر اجرای این طرح است.
وی با اشاره به اینکه در برنامه ششم توسعه به احداث شبکه جمع آوری فاضلاب پرداخته شده است گفت: تکمیل شبکه جمع آوری فاضلاب مطالبه سازمان محیط زیست است. این سازمان این نگرانی را دارد که در نتیجه ضعف مدیریت پساب‌ها، مشکل آلودگی میکروبی دریاها حل نشده باقی بماند.
الماسی تاکید کرد: آلودگی میکروبی در مناطق شمالی کشور نسبت به دریاهای جنوب نگران کننده‌تر است چون در جنوب کشور آب‌ها ظرفیت خود پالایی بالاتری دارند.
توضیح سازمان محیط زیست در مورد حضور نهنگ قاتل در خلیج فارس
بنابراین گزارش، داوود میرشکار مدیرکل دفتر زیست بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در مورد رویت نهنگ قاتل در آبهای بوشهر اظهار کرد: نهنگ قاتل گستره زندگی وسیعی از مناطق سرد تا حاره‌ای دارد بنابراین دیدن آن در خلیج فارس بعید نبوده است. طی سال‌های گذشته گزارش‌هایی در مورد وجود نهنگ قاتل در خلیج فارس داشتیم ولی مستند نبودند.
وی افزود: در دو ماه گذشته در امارات نهنگ قاتل دیده شده و در ماه گذشته بین کیش و هندورابی مشاهده شد. در دو هفته گذشته نهنگ قاتل در استان بوشهر بوده است.
مدیرکل دفتر زیست بوم‌های دریایی در مورد علت نامگذاری این نهنگ به عنوان نهنگ قاتل توضیح داد: از آنجا که نهنگ قاتل دایره متنوع غذایی دارد و از گونه‌های مختلف اعم از فک و شیر دریایی تغذیه می‌کند، به نهنگ قاتل مشهور شده است. نکته حائز اهمیت آن است که نهنگ قاتل به خاطر هوش سرشار خود می‌تواند با انسان ارتباط برقرار کند و مشکل چندانی برای او ایجاد نمی‌کند. دو گزارش در دنیا در مورد حمله نهنگ قاتل به انسان در اسارت داشتیم ولی اینگونه آسیب چندانی برای انسان ندارد. در روزهای گذشته خلیج فارس میزبان دو نهنگ قاتل بوده است.
وی با بیان اینکه ۲۱ هزار هکتار از جنگل‌های حرا در سواحل خلیج فارس و دریای عمان است، گفت: مطالعات ما نشان می‌دهد در سواحل مکران افزایش میزان جنگل‌های حرا را داشته‌ایم. در خلیج فارس به دلیل ساخت و ساز و تغییر اقلیم، جنگل‌های حرا شرایط سختی دارد و تلاش می‌کنیم با همکاری سازمان‌های مردم نهاد و سازمان جنگل‌ها برای پایش و حفاظت این جنگل‌ها در خلیج فارس و دریای عمان اقداماتی انجام دهیم.
میرشکار در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهارکرد: وظیفه دفتر زیست بوم‌های دریایی پایش، حفاظت و احیای زیستگاه‌ها و گونه‌های در معرض خطر انقراض است. اقدامات بسیاری ذیل معاونت دریایی در این حوزه انجام شده است. پایش، حفاظت و همسو کردن همه ارگان‌ها برای احیای زیستگاه‌ها در این دوره اتفاق افتاد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر به لاک پشت‌های دریایی پرداخته‌ایم،گفت: حفاظت از لاک پشت‌های دریایی از اسفندماه سال ۹۵ آغاز شد. این طرح را در خلیج فارس به انتها رسانده‌ایم و در حال حاضر جوجه لاک پشت‌ها به سمت دریا می‌روند. اجرای طرح حفاظت از لاک‌پشت‌های دریایی در دریای عمان نیز آغاز شده است.
مدیر کل دفتر زیست بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه آبسنگ‌های مرجانی اهمیت بسیاری برای سازمان حفاظت محیط زیست دارند،اظهارکرد: در استرالیا سفیدشدگی آبسنگ‌های مرجانی مشاهده شده بود بنابراین قبل از شروع فصل گرما پایش آبسنگ‌ها را در بوشهر انجام دادیم و قصد داریم بعد از پایان فصل گرما نیز پایش جدید انجام می‌دهیم. امیدواریم شاهد کمترین تلفات در آبسنگ‌های مرجانی در این منطقه باشیم.
میرشکار در ادامه با اشاره به اینکه پرورش ماهی در قفس یکی از برنامه‌های دولت یازدهم بوده است گفت: سعی کردیم استقرار محل‌های پرورش ماهی در قفس در نقاط مناسب باشد تا پرورش ماهی کمترین آسیب را به محیط زیست دریایی وارد کند.
افت شدید جمعیت فک خزری
وی با اشاره به تدوین برنامه اقدام ملی فک خزری با همکاری دستگاه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد اظهار کرد: با توجه به اینکه حساسیت‌های سیاسی وجود دارد سعی کردیم از طریق ارتباط با سازمان‌های مردم نهاد و کشورهای حاشیه دریای خزر در زمینه حفاظت از گونه در معرض انقراض فک خزری اقدام کنیم و دستیابی به هدف از این مسیر راحت‌تر خواهد بود.
به گفته میرشکار در کشورهای حاشیه خزر موضوع شکار فک خزری مطرح است. برای اینکه فرهنگسازی در زمینه ضرورت حفاظت از این گونه صورت گیرد با سازمان‌های مردم نهاد روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان ارتباط گرفتیم. در حال حاضر آنها مجاب شده‌اند که در باغستان یک مرکز تیمار فک خزری ایجاد کنند.
وی در مورد سرشماری فک خزری اظهار کرد: آخرین سرشماری مربوط به سال ۲۰۱۲ است که توسط شرکت‌های نفتی دریای خزر با کمک کشورهای منطقه به ویژه قزاقستان و روسیه انجام شد. بر اساس این سرشماری حدود ۱۰۰ هزار فک داریم این در حالیست که تعداد فک خزری در دهه ۹۰ به یک میلیون می‌رسید. در واقع در طول این مدت ۹۰۰ هزار فک از بین رفته است. شکار، استفاده از پوست و روغن فک خزری در کشورهای حاشیه خزر رایج است. در سال ۲۰۰۸ تلاش شد تا فک خزری به عنوان گونه در معرض تهدید معرفی شود تا از این طریق سهمیه شکار قانونی این گونه از بین برود.
میرشکار در پاسخ به پرسشی در مورد تعیین تکلیف گونه مهاجم تیلاپیا – که تالاب شادگان را در معرض خطر قرار داده است- گفت: هدف سازمان شیلات پرورش ماهی تیلاپیا در خشکی است. با دستور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، معاونت محیط زیست دریایی، گونه مهاجم تیلاپیا را پیگیری می‌کند و لازم است اطلاع رسانی در این مورد توسط این معاونت انجام شود.
وی افزود: در مورد تالاب شادگان با استان خوزستان در ارتباط بودیم، شواهد حاکی از آن است که پرورش این گونه در کشور عراق طی سال‌های گذشته باعث شده که تیلاپیا از طریق رودخانه وارد تالاب شادگان شود. مطالعه‌ای در مورد آلودگی تالاب شادگان از طریق ماهی تیلاپیا توسط اداره محیط زیست استان خوزستان انجام شده و نتایج این مطالعه موجود است. تلاش می‌کنند از طریق بیولوژیک اقداماتی برای حذف ماهی تیلاپیا از تالاب شادگان انجام دهند اما به طور کلی پیگیری این موضوع نیز در حیطه اختیار معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است.
مدیرکل دفتر زیست بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در مورد اقدامات معاونت دریایی در حوزه تغییر اقلیم اظهار کرد: دو مورد تحلیل و مطالعه در خلیج فارس و دریای عمان و دریای خزر در زمینه تغییر اقلیم انجام شده و افزایش درجه حرارت دریاها و افزایش درجه حرارت تالاب‌های ساحلی در این مدت بررسی شده است که این دو موضوع می‌تواند باعث از بین رفتن زیستگاه‌های حساس شود. افزون بر این اسیدی شدن اقیانوس‌ها بر اثر افزایش فعل و انفعالات شیمیایی یک تهدید فراگیر است که مورد توجه معاونت دریایی قرار دارد.
میرشکار در پایان در مورد تهدیدهای آبسنگ‌های مرجانی اظهار کرد: صیادی غیر مسئولانه، آثاری از لنگراندازی شناورها و افزایش طوطیا در منطقه سلامت آّبسنگ‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد
پایان پیام.
