آب مجازی و مسئولیت اجتماعی
به گزارش پایگاه خبری گلونی، آب مجازی همان آب واقعی است که در فرآیند تولید یک محصول استفاده شده است، که همه ما طی سالهای اخیر بخوبی با آن آشنا شدیم.
سوال: حجم هدر رفت آب مجازی چقدر است؟
آب مجازی همان آب واقعی است که در فرآیند تولید یک محصول استفاده شده است، که همه ما طی سالهای اخیر بخوبی با آن آشنا شدیم. حالا اگر همان محصول یا کالای تولید شده به دلایلی از بین برود، تکلیف حجم آب مصرف شده در فرآیند تولید آن محصول چه میشود؟ جواب روشن است، هدر رفته است. ولی اجازه بدهید با زبان آمار و ارقام صحبت کنیم تا هدف از نگارش این یادداشت روشن تر شود.
آب مجازی و مسئولیت اجتماعی
حجم آب مجازی به هدررفته از طریق ضایعات کالاها و مواد غذایی از جمله مواردیست که میباید جامعه به آن حساس باشد و واکنش نشان دهد. اتلاف محصولات کشاورزی در ایران، موجب خارج شدن بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی از چرخه تولید تا مصرف شده، به طوری که بر پایه آمارهای موجود به طور متوسط ۳۵ درصد از محصولات کشاروزی در ایران در مراحل گوناگون ضایع میشود که این خود غذای ۱۵ تا ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور است [مرجع: سایت گندم ایران]. ضایعات کشاورزی در سه مرحله پیش از برداشت، در زمان برداشت و پس از برداشت اتفاق میافتد، ولی قسمت عمده ضایعات مربوط به مراحل برداشت و پس از آن (تا مرحله مصرف) میباشد. چنانچه میزان آب مجازی حاصل از ضایعات کشاورزی در کشورمان برآورد شود نشان خواهد داد چه حجم عظیمی از آب واقعی بدین شکل به هدر میرود.
بهعنوان نمونه، تقریباً همه ساله حدود ۵ تا ۶ میلیون هکتار، یعنی بیش از ۵۰ درصد کل اراضی زیر کشت محصولات کشور، به گندم اختصاص داده میشود که استراتژیکترین محصول کشاورزی ایران محسوب میگردد. در سال زراعی ۹۴-۱۳۹۳ از حدود ۵٫۷ میلیون هکتار اراضی زیر کشت گندم، ۲٫۲ میلیون هکتار آن به صورت آبی و ۳٫۵ میلیون هکتار دیگر به صورت دیم کشت شده است. مجموع برداشت گندم در این سال به ترتیب آبی و دیم حدود ۸ میلیون و ۳٫۶ میلیون تن بوده است.
آمار فائو نشان میدهد علیرغم اینکه جمعیت ایران تنها کمی بیش از یک درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهد، اما ۲٫۵ درصد از کل گندم جهان را مصرف میکند. هر چند به دلیل تفاوتهای فرهنگی و اقتصادی میزان استفاده از گندم در کشورهای جهان متفاوت است، اما این آمار تا حدود زیادی خبر از ضایعات بالا و مصرف غیر اصولی گندم در ایران میدهد. براساس گزارشها، میزان ضایعات گندم ۲۵-۲۰ درصد و میزان ضایعات نان ۳۵-۳۰ میباشد [مرجع: سایت گندم ایران].
اگر سطح زیر کشت گندم را معادل ۵٫۷ میلیون هکتار در نظر بگیریم با احتساب تقریبی ۳۵-۳۰ درصد ضایعات تقریبی گندم در کشور، در واقع تولیدات حدود ۲ میلیون هکتار از اراضی مستعد کشور، با صرف کلیه نهادههای زراعی ضایع میشود. از این رو با محاسبه تقریبی آب مصرفی هر هکتار گندم، میتوان فهمید که حجم آب واقعی تلف شده از این مقدار گندم، حدود ۱۰ میلیارد مکعب در هر سال است. این آبی نیست که به چرخه طبیعت برگردد، واقعاً تلف شده است. شاید بخواهیم توجیه کنیم که همه این آب از منابع بیبدلیل آب، آبی نیست، ترکیبی از آب سبز و آبی است، ولی واقعیت این است که اصل آب به هدر رفته است چه سبز باشد چه آبی!
تلفات چندین میلیارد متر مکعبی آب از طریق ضایعات محصولات کشاورزی، بقدر کافی با اهمیت است که بیشتر به آن فکر کنیم، بنویسم، راهکار بدهیم و در نهایت خودمان را اصلاح کنیم. صادقانه از خودمان سوال کنیم، هدررفت فرآوردههای کشاورزی شامل میوه، نان، برنج و غیره در منازل هر یک از ما چقدر است؟ از پاسخ به سوال به راحتی عبور نکنیم، بی دلیل نیست که حجم سرانه آبرانه در ایران رقم بسیار بالای باشد.
پایان پیام
نویسنده: مهرزاد احسانی
کد خبر : 46597 ساعت خبر : 3:58 ب.ظ