چرا زلزله‌ها تکان‌مان نمی‌دهند
چرا زلزله‌ها، زلزله‌ای در رویکردمان نسبت به سکونتگاه‌های شهری و روستایی به وجود نمی‌آورند؟
پایگاه خبری گلونی، سلیمان میرزاپور رشنو (دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری): خوب می‌دانیم که ایران در کمربند زلزله قرار گرفته و به لحاظ حرکات تکتونیکی زمین، سرزمین ما در مرحله پویایی و کوهزایی قرار دارد، گسل‌های بزرگ رشته کوه‌های جوان زاگرس، البرز و … هنوز زلزله‌های زیادی را در آبستن خویش دارند و ما هنوز به این واقعیت باور نداریم.
اغلب مناطق کشور استعداد تکرار زلزله‌های ۷ و ۸ ریشتری را دارند و ما هنوز خانه‌هایمان را مانند تار انکبوت بی پایه و اساس و به دور از هرگونه استحکامی می‌سازیم.
سوال اینجاست که چقدر پایبند به آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله در ساخت مسکن هستیم و تا چه حد از ظوابط ساخت و ساز اصولی پیروی می‌کنیم؟
و سوال دیگر اینکه در صورت بروز زلزله با دومینوی تهران و سایر شهرها چه می‌کنیم؟
تاب‌آوری شهری به عنوان موضوعی پذیرفته شده در دنیا که ابعاد مختلف فیزیکی، اجتماعی و مدیریتی شهرهای دنیا را در بر می‌گیرد، لازمه‌اش پیش‌زمینه‌های مختلفی است که ما از آن استانداردها بسیار فاصله داریم.
چرا زلزله‌ها تکان‌مان نمی‌دهند
بر اساس آمار سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، از کل ۲۲۸۳۰۰۰۳ واحد مسکونی کل کشور، تنها ۱۳۰۵۹۵۲۲معادل ۵۷٫۲ درصد بادوام هستند و ۹۷۷۰۴۸۱ واحد مسکونی نیمه بادوام و بی‌دوام هستند، به این معنی که اینگونه واحدها مقاومت لازم را در زمینه زلزله ندارند. هرچند که مساکن با دوام(مهر) هم(در زلزله اخیر غرب کشور) نشان دادند که تاب آوری لازم را در برابر زلزله ندارند و هنوز چه بسیار ابنیه و چه شهرهایی که امتحانشان را در برابر سیل و زلزله پس نداده اند؟
باید بپذبریم که حوادث و مخاطرات طبیعی هم می تواند امنیت ملی را تهدید کند و هم فجایع انسانی به بار بیاورد. یک لحظه تفکر کنیم… با وقوع زلزله ای ۷-۸ ریشتری در تهران چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟ امدادرسانی چگونه خواهد بود؟ آیا اصلا امدادرسانی به کوهی از خاک امکانپذیر خواهد بود؟
در جهان توسعه یافته هر رخداد و حادثه طبیعی، درسی است برای برنامه‌ریزی‌های آینده که بنیاد رویکردهای قبلی را ویران می‌سازد و راهکارهای اصولی تر اتخاذ می‌گردد.
در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ کشور انگلیس و سایر کشورهای جهان توسعه یافته، از سیل‌های شهری درس عبرت گرفته و تصمیمات و برنامه‌ریزی‌های بعدی آنها در راستای کاهش خطر سیل بود. در ژاپن زلزله‌های مکرر موجب تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی شد که استحکام ساختمان‌ها در قرن حاضر مدیون آن تصمیمات است.
چرا زلزله‌ها تکان‌مان نمی‌دهند
با وقوع یک زلزله، سیل قبلی را فراموش می‌کنیم و با یک وقوع یک آتش‌سوزی ذهنمان درگیر مسائل مربوط به آن می‌شود، اما حوادث گذشته را خوب و زود فراموش می‌کنیم.
باید پذیرفت که تاب‌آوری شهرها و روستاهای ما مستلزم تغییرات بنیادی در نگرش‌ها و اقدامات مرتبط با آن است و این امر مقدور نیست مگر با عزم جدی دولت، باید نگاه دولت معطوف به این امر گردد.
اصل ۳۱ قانون اساسی کشور، داشتن مسکن متناسب با نیاز را حق هر فرد و خانواده ایرانی دانسته و دولت را موظف به فراهم کردن زمینه اجرای این اصل و رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران، می‌داند. همچنین اصل ۴۳ قانون اساسی، اقتصاد جمهوری اسلامی ایران را بر اساس ضوابطی استوار می‌داند که اولین بند آن “تأمین نیازهای اساسی: مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده برای همه” می‌باشد.
در شرایط اقتصادی کنونی بسیاری از افراد قادر به ایجاد هیچگونه تغییری در مسکن خود نیستند، یقینا دولت در برابر همه این اتفاقات مسئول است. اولویت‌های دولت می‌بایست تغییر کند و جای برخی اهداف را جایگزین کند. مادامی که رویه ساخت و ایجاد مسکن به این صورت است، می بایست از اکنون در انتظار زلزله‌های بعدی و مخاطرات محیطی و مرگ هموطنان دیگری باشیم.
امنیت را از این به بعد اینگونه معنی کنیم: امنیت یعنی اینکه افراد بدون ترس از زلزله بتوانند در خانه‌هایشان بمانند و با چند پس‌لرزه شهروندان آواره خیابان‌ها نشوند.
در پایان باید گفت با توجه به اوضاع موجود بخش ساختمان، انقلابی در ساخت و سازهای مسکونی(نه همچون مسکن مهر) لازم است و مطمئنا تنها با ایجاد تغیرات ریشه‌ای در نگرش ها و سیاست‌گذاری‌های دولت، می‌توان به این هدف دست یافت.
عضو اینستاگرام گلونی شوید و اخبار روز ایران و جهان را دنبال کنید.
پایان پیام
