بحران جهانی ژورنالیسم

به گزارش پایگاه خبری گلونی، شادی آذری (روزنامه‌نگار) نوشت: این روزها هر کسی می‌تواند یک خروجی رسانه‌ای داشته باشد؛ اینستاگرام، تلگرام، فیس‌بوک، توییتر و… . بشر امروز با حجم انبوهی از اخباری مواجه است که نمی‌داند باید کدام را باور کند. این موضوع، کار رسانه‌هایی را که به دنبال کشف و انتشار واقعیتند، دشوار ساخته است.

به تازگی دو سازمان رسانه‌ای بزرگ در استرالیا مجبور شدند کارکنان ژورنالیست خود را تعدیل نیرو کنند. نام بسیاری از دبیر سرویس‌ها و خبرنگاران این رسانه‌ها که تعدادشان به حدود ۱۲۰ نفر می‌رسید، از فهرست کارکنان این رسانه‌ها حذف شد. موسسه‌های انتشاراتی «د ایج» و «سیدنی مورنینگ هرالد» اعلام کردند که مجبورند اغلب عکاس‌ها و خبرنگاران و دبیران سرویس بخش تولید خبر خود را تعدیل نیرو کنند. در بیانیه هر دو موسسه تاکید شده بود که تلاش می‌شود کیفیت ژورنالیسم همچنان حفظ شود، اما هیچیک از افرادی که با کار این موسسه‌ها از نزدیک آشنایی داشتند نمی‌توانند باور کنند که بدون حضور آن کارکنان، کیفیت تولید مطالب این موسسات همچنان در سطح پیشین باقی بماند. این جدیدترین رویداد از بحرانی است که مدتی‌ است در کل جهان گریبانگیر ژورنالیسم است.

حالا در جهان غرب، به مدد حضور دونالد ترامپ، افراد بسیاری به آینده کار اخبار واقعی و اخبار جعلی می‌اندیشند. این روزها این پرسش به‌طور جدی مطرح است که چگونه می‌توان بین واقعیت، افسانه و دروغ تمایز قائل شد؟ در واقع حالا برای نگرانی بابت سرنوشت تحریریه‌های قدیمی و روزنامه‌نگاران کاربلد، خیلی دیر شده است. سردرآوردن از واقعیت رویدادها، تشخیص درست از نادرست و انتشار آنها در رسانه‌ها رقابت سختی است با آن‌هایی که در دسترس‌ترین اخبار را با ساده‌ترین و سریع‌ترین روش ممکن منتشر می‌کنند. آمار و ارقام جهانی نشان می‌دهد، تعداد تحریریه‌هایی که ژورنالیسم واقعی را در دل خودجای داده‌اند، به‌شدت در حال کاهش است.

نشریه گاردین در تحلیلی نوشته است در بیشتر سال‌های یک قرن اخیر، فعالیت در رسانه‌های خبری کاری نسبتا ساده بود. جذب مخاطب از طریق ارایه محتوایی که عمدتا خبر بود و فروختن توجه مخاطبان به تبلیغ‌کنندگان تنها فرآیندی بود که باید طی می‌شد. اینترنت و اپلیکیشن‌های اینترنتی اما این کسب و کار را مختل کرده است. هر خانه‌داری هم می‌تواند خبر را منتشر کند و دیگر مخاطبان به مانند گذشته بر یک رسانه تمرکز نمی‌کنند. خانواده‌ها دیگر همچون گذشته هنگام پخش اخبار از تلویزیون دور هم جمع نمی‌شوند. در اغلب خانه‌ها، صفحات نمایش گوناگون وجود دارد و رویدادها به محض وقوع، به مخاطب اطلاع‌رسانی می‌شوند. وقت گذاشتن برای زمان پخش یک برنامه خاص تلویزیونی، دست کم برای افرادی که کمتر از ۵۰ سال سن دارند، تقریبا منسوخ شده است. جوانان، هر برنامه‌ای را که بخواهند، در زمان فراغت خود از اینترنت دانلود می‌کنند.

همزمان، تکنولوژی باعث شده است که دو حوزه آگهی و خبر از هم جدا شوند. تا پیش از این، این دو حوزه در روزنامه‌ها در هم ادغام شده بود و هر کسی که می‌خواست خانه یا خودرو بخرد یا شغلی بیابد، باید روزنامه می‌خرید. حالا تبلیغ در اینترنت و جست‌وجوی آنلاین آن روشی بسیار ارزانتر و کارآمدتر است، بدون آنکه نیازی باشد به ژورنالیست‌ها پولی داده شود. انتشارات و رسانه‌های جمعی آنلاین شده‌اند اما الگوی آگهی‌ها نتوانسته است همپای آنها آنلاین شود. تبلیغات موجود در وب‌سایت‌ها تنها کسری از درآمدشان در روزنامه‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی را دارند.

همه اینها تحولاتی است که طی یک قرن گذشته شکل گرفته است، اما آنچه طی ۵ سال اخیر رخ داده دوباره چشم‌انداز این حوزه را تغییر داده است. گوگل (که مالک یوتیوب است) و فیس بوک بر عرصه رسانه‌ای سایه گسترانده‌اند. این موتورهای رسانه‌های جمعی، به سرعت به قدرتمندترین ناشران جهان تبدیل شده‌اند. این دو غول رسانه‌ای جهان اما ژورنالیست‌ها را استخدام نمی‌کنند. آنها براساس آنچه از علایق مخاطبان خود می‌دانند، کار خبری و آگهی می‌کنند.

برای فعالان بخش آگهی‌ها، اوضاع تیره و تاریک است. چرا باید فردی برای چاپ آگهی در یک روزنامه پول دهد وقتی که می‌تواند آگهی خود را به‌طور مستقیم در رسانه‌های اجتماعی خاص افرادی قرار دهد که علاقه‌مند به خرید آن محصول هستند.

در حال حاضر برآورد می‌شود هر یک دلاری که در جهان غرب صرف تبلیغات می‌شود، ۹۰ سنت درآمد برای گوگل و فیس بوک در پی دارد.

امروز هر کسی که دسترسی به اینترنت و یک اکانت رسانه‌ای دارد، این قابلیت را دارد که اخبار و نظرات را در سطح جهان منتشر کند و این در تاریخ بشر پدیده‌ای است بکر و تازه.

آخرین ابداع بزرگ در حوزه تکنولوژی ارتباطات نشریات چاپی بودند که روشنفکری دهه‌های ۱۵۰۰ و ۱۶۰۰ میلادی را در پی داشتند.

آرمان‌گرایان عصر ما تصور کردند که شبکه جهانی اینترنت و کاربردهای آن هم می‌تواند به روشنفکری‌های نوین منجر شود. حالا اما روز به روز بیشتر مشخص می‌شود که برعکس این روند هم ممکن است روی دهد و به احتمال زیاد ما در حال ورود به یک عصر تاریک هستیم.

پایان پیام

منبع دنیای اقتصاد