جنایت و مکافات و ده نکته که شاید درباره داستایوفسکی و فیلمش ندانید

پایگاه خبری گلونی؛ معین بادپا: رمان جنایت و مکافات به قلم فیودور داستایفسکی، داستانی روان شناختی است که در نوع خود یک شاهکار به حساب می‌آید.

این رمان، با شرح ریشه‌های تبهکاری، اخلاق و رستگاری، مزایا و معایب سودمندگرایی را تحلیل می‌کند. اعتقاد به اینکه یک عمل خوب از لحاظ اخلاقی، عملی است که به اکثر مردم منفعت می‌رساند.

نیکلای استراخف، منتقد ادبی که دوست نزدیک لئو تولستوی بود، این رمان را «شور ادبی» در سال ۱۸۶۶ نامید.

از آن زمان تاکنون، جنایت و مکافات، با طرح سوالات دشوار اخلاقی، پیچیدگی‌های روانشناختی و تضادهای شخصیت نقش اول داستان، یعنی راسکولنیکف، خوانندگان بسیاری را مسحور خود کرده است.

رمان جنایت و مکافات و آقای داستایوفسکی

برای شناخت بیشتر جنایت و مکافات، ۱۰ نکته زیر را درباره این اثر بخوانید:

یک ـ رمان جنایت و مکافات در ابتدا قرار بود با عنوان «می خوارگان» منتشر شود. داستایفسکی، این رمان را به مثابه آزمون مستی در زندگی خانوادگی و مشکلات ناشی از آن تصور کرد.

به خصوص در کشوری مانند روسیه که مصرف مشروبات الکلی در آن بسیار بالاست. اما پس از آنکه او تصمیم می‌گیرد تا طرح کلی داستان را به «قتل» تغییر دهد، موضوع الکل، دیگر نقش مهمی در داستان ندارد.

سینمای هیچکاک و رمان

دوـ آلفرد هیچکاک، علی‌رغم توصیه برخی افراد، از ساخت نسخه سینمایی جنایت و مکافات اجتناب کرد. زمانی که فرانسوا تروفو، فیلمساز، نظریه‌پرداز، منتقد سینماییو ازپیشروان جریان

موج نوی فرانسه، در پی تطبیق کتاب با نسخه نمایشی آن بود، از هیچکاک در مورد دلیل پرهیزش از این کار می‌پرسد.

هیچکاک این گونه پاسخ می دهد: «بحث زیادی درباره تحریف شاهکارهای ادبی از سوی کارگردان‌های هالیوود وجود دارد.

من این گونه نخواهم بود.» در واقع هیچکاک معتقد بود که حذف بخش‌هایی از کتاب و حتی واژگان آن، امکان پذیر نیست و نسخه سینمایی به اصل اثر ضربه می‌زند.

سه ـ نخستین فیلم اقتباسی از رمان جنایت و مکافات، فیلمی صامت بود که در سال ۱۹۱۷ در ایالات متحده آمریکا ساخته شد.

این فیلم به کارگردانی لارنس مک گیل، منعکس‌کننده محبوبیت ادبیات داستایوفسکی در غرب در اوایل قرن بیستم بود. ستاره این فیلم، درونت هال کین، بازیگری انگلیسی بود که در سال ۱۹۳۵ به دستور جورج ششم کشته شد.

نجات از مرگ آقای نویسنده

چهارـ داستایفسکی پس از پیوستن به یک گروه سوسیالیستی به نام انجمن انقلابی سری اسپشنوف، در سن ۲۷ سالگی در سیبری زندانی شد. او و سایر دوستانش در زندان، در سال ۱۸۴۹ به تیرباران محکوم شدند.اما در زمان اعدام، نامه‌ای از تزار رسید و اعدام منتفی اعلام شد.

البته این یک عفو از طرف سزار نبود. بلکه ابتدای امر قرار بود سناریویی با هدف انداختن ترس به قلب مخالفان به اجرا دربیاید.

پنج ـ سه نسخه برای رمان جنایت و مکافات منتشر شد که در حاشیه‌های آنها نکاتی در مورد شخصیت‌های رمان از جمله راسکولنیکف و سونیا نوشته شده بود.

توصیف مکان‌هایی در سن پترزبورگ با جزئیات بسیار توسط داستایفسکی، محققان را قادر ساخت تا به نقشه کاملی از ساختمان‌های مهم در جنایت و مکافات دست یابند.

شش ـ وودی آلن با برداشت از رمان جنایت و مکافات،دو فیلم ساخت. فیلم «امتیاز نهایی» در سال ۲۰۰۵ برداشتی است از این رمان که تمایلات اخلاقی، حرص و طمع و روابط انسانی را در فضای لندن به تصویر می‌کشد.

پیش از آن در سال ۱۹۸۹نیز فیلم جنایت و جنحه (یا جرم‌ها و بزهکاری‌ها) ساخته شد. فیلمی موفق که توانست جوایز متعددی را در حوزه فیلمنامه‌نویسی از آن خود کند.

هفت ـ داستایفسکی از بیماری صرع رنج می‌برد و به این موضوع در اغلب رمان‌های او(بیش از یک صد مورد)اشاره شده است.

اگرچه در رمان جنایت و مکافات، شخصیتی که به این بیماری مبتلا باشد،دیده نمی‌شود، اما در چهار کتاب دیگر او چنین فردی حضور دارد.

رمان در مجله

هشت ـ مجله «پیام‌رسان روسی»، در قرن نوزدهم و بیستم، مجرایی برای ابراز عقاید متفکران سیاسی روسیه به حساب می‌آمد.

جنایت و مکافات داستایفسکی نیز در سال ۱۸۶۶ در ۱۲ شماره ماهنامه به چاپ رسید. جالب است بدانید رمان‌های جنگ و صلح و آناکارنینا نوشته لئو تولستوی نیز نخستین بار در همین مجله منتشر شدند.

نه ـ آثار بسیاری در کشورهای مختلف با الهام از این اثر نوشته شد. از معروف ترین آنها مانگای ژاپنی«دفتر مرگ» به قلم تسوگومی اوبا و طراحی «تاکه‌شی اوباتا» بود که در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ به چاپ رسید.

این مانگا ماجرای مرد جوانی است که از جرم و بزهکاری بیزار است. او دفتری پیدا می‌کند که رویش نوشته شده دفتر مرگ.

با نوشتن اسم هر فرد در این دفتر و تجسم چهره او در ذهن، شخص مورد نظر پس از ۴۰ ثانیه بر اثر حمله قلبی خواهد مرد. مرد جوان از این دفتر با هدف نابودی خلافکاران استفاده می‌کند.

ده ـ شخصیت اصلی داستان، شباهت بسیاری به قاتلی در دنیای واقعی (لنسر، شاعر فرانسوی) دارد. لنسر چندین مرتبه برای قتل به زندان می‌افتد.

او نیز مانند راسکولنیکف، تلاش می‌کند تا قتل‌هایی ‌که مرتکب شده است را با عنوان اعتراض علیه بی‌عدالتی توجیه کند.

اما در نهایت در سال ۱۸۳۶ به اعدام محکوم می‌شود. لنسر در کتاب ابله، نوشته داستایوفسکی هم حضور دارد و می‌تواند نمونه اولیه‌ جنایتکار رمانتیک یا یک ضد قهرمان دغلکار باشد.

منبع: روزنامه اطلاعات | ضمیمه ادب و هنر | ۲۳ بهمن ۹۷

پایان پیام