مردم و موج دوم کرونا

مردم و موج دوم کرونا

به گزارش گلونی محمد فاضلی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در صفحه شخصی خود نوشت:

تشدید ابتلای مردم به بیماری کرونا انگیزه شد تا پرسشنامه‌ای را از روز ۲۹ خرداد به اشتراک بگذارم. تعداد پاسخ‌گویان تا امروز (۱۰ تیرماه) به ۶۷۶۰ نفر رسید.

مردم و موج دوم کرونا

تحلیل مقدماتی داده‌ها را بر اساس همین تعداد در این‌جا ارائه می‌کنم. ابتدا از همه کسانی که در تکمیل پرسشنامه کمک کردند تشکر می‌کنم.

یک. تعداد پاسخ‌گویان ۶۷۶۰ نفر

دو. ۹۵.۱ درصد پاسخ‌گویان معتقدند مردم نسبت به اوایل شیوع کرونا، معیارهای بهداشتی را کمتر رعایت می‌کنند.

سه. ۳۸.۹ درصد پاسخ‌گویان خودشان را جزء آن دسته افرادی دانسته‌اند که نسبت به اوایل شیوع کرونا، کمتر معیارهای بهداشتی را رعایت می‌کنند.

چهار. آن‌ها که گفته‌اند کمتر از گذشته رعایت می‌کنند، اخبار مربوط به کرونا را هم کمتر پیگیری می‌کنند.

این در حالی است که آن‌ها خطر کرونا برای سلامتی خود را نسبت به آن‌ها که گفته‌اند به اندازه قبل رعایت می‌کنند، ۳۰ درصد بیشتر برآورد کرده‌اند. (احتمالاً می‌دانند که بر اثر رعایت نکردن، بیشتر در معرض خطر هستند.)

پنج. آن‌ها که گفته‌اند کمتر از گذشته رعایت می‌کنند، از نظر سطح تحصیلات با گروه دیگری که گفته‌اند رعایت ‌می‌کنند، تفاوتی ندارند؛ اما میانگین درآمد آن‌ها به طرز معناداری پایین‌تر است.

شش. آن‌ها که گفته‌اند کمتر رعایت می‌کنند، به دلایل این رفتارشان نمره داده‌اند. نمره میانگین هر دلیل (عددی بین ۱ تا ۵) به شرح زیر است.

شرایط کار و زندگی‌ام اجازه نمی‌دهد رعایت کنم. (۳.۹۸)
من از رعایت کردن رفتارهای مقابله با کرونا خسته شده‌ام. (۳.۸۲)
ترس من از کرونا کم شده است. (۳.۴۳)
کرونا آن‌قدر که فکر می‌کردم خطرناک نیست. (۳.۰۱)
زیرا گفته می‌شود شیوع بیماری کم شده است. (۲.۸۱)
در اماکنی (نظیر مترو) تردد می‌کنم که امکان رعایت وجود ندارد. (۲.۵۳)
رعایت کردن رفتارهای مقابله با کرونا بی‌فایده است. (۲.۴۹)
توان مالی خرید ماسک و دستکش ندارم. (۲.۱۹)

هفت. تحلیل آماری (تحلیل عاملی) نشان می‌دهد که دلایل مردم برای کمتر رعایت کردن رفتارهای مقابله با کرونا به دو دسته کلی قابل تقسیم است. دسته اول را «ذهنی-روان‌شناختی» و دسته دوم را «عینی-معیشتی» می‌نامیم.

دلایل ذهنی-روان‌شناختی
ترس من از کرونا کم شده است.
کرونا آن‌قدر که فکر می‌کردم خطرناک نیست.
من از رعایت کردن رفتارهای مقابله با کرونا خسته شده‌ام.
گفته می‌شود شیوع بیماری کم شده است.
رعایت کردن رفتارهای مقابله با کرونا بی‌فایده است.

دلایل عینی-معیشتی
شرایط کار و زندگی‌ام اجازه نمی‌دهد رعایت کنم.

در اماکنی (نظیر مترو) تردد می‌کنم که امکان رعایت وجود ندارد.
توان مالی خرید ماسک و دستکش ندارم.

هشت. میزان انجام چهار رفتار مقابله با کرونا یعنی: ۱. پوشیدن ماسک، ۲. پوشیدن دستکش، ۳. حفظ فاصله از دیگران و ۴. خودداری از خروج غیرضروری از منزل پرسیده شده است. یافته آماری مهم این است که:

شدت رابطه همبستگی عوامل ذهنی-روان‌شناختی با سه رفتار پوشیدن ماسک، دستکش و حفظ فاصله اجتماعی، بیش از همبستگی میزان انجام این رفتارها با عوامل عینی-معیشتی است.

شدت رابطه عوامل ذهنی-روان‌شناختی و عوامل عینی-معیشتی با «خودداری از خروج غیرضروری از منزل» دقیقاً یکسان است.

دو یافته فوق به این معناست که «ماسک زدن، حفظ فاصله اجتماعی و پوشیدن دستکش» که برای پیشگیری از کرونا بسیار مهم هستند، بیشتر از وضع معیشتی، تحت تأثیر جهت‌گیری‌های ذهنی افراد است.

نه. کسانی که کمتر رعایت می‌کنند نسبت به آن‌ها که کماکان مراقبت‌های ضدکرونا را رعایت می‌کنند، سه ویژگی متمایز دارند:

میانگین سنی آن‌ها حدود ۴.۵ سال کمتر است و جوان‌تر هستند. (مسن‌ترها بیشتر رعایت می‌کنند.)

جایگاه طبقاتی پایین‌تری برای خود قائل شده‌اند.
هزینه ماهیانه خانواده خود را پایین‌تر اعلام کرده‌اند.

ده. مردان به طرز معناداری بیش از زنان هر دو دسته عوامل «ذهنی-روان‌شناختی» و «عینی-معیشتی» را به عنوان دلیل کمتر رعایت کردن مراقبت‌ها ذکر کرده‌اند.

نتیجه‌گیری سیاستی

درست است که نتایج به دلیل معرف نبودن نمونه (خصیصه کلیه نمونه‌گیری‌های اینترنتی) قابل تعمیم نیستند، اما می‌توان نتیجه گرفت که سیاست‌گذار باید:

یک. اطلاع‌رسانی گسترده به‌منظور بسیج عزم عمومی (عواطف، احساسات و …) برای تأثیرگذاری بر متغیرهای ذهنی-روان‌شناختی را تقویت کند.

دو. سیاست‌گذار باید مانع فروپاشی حس جمعی خطر شود و با اطلاع‌رسانی هدفمند، فایده‌مند بودن مراقبت‌ها را نشان دهد.

سه. داده‌های پزشکی را در خدمت نشان دادن خطر کرونا برای جوانان قرار دهد.

چهار. سیاست‌گذار باید بیشتر بر اطلاع‌رسانی به مردان به عنوان کسانی که مراقبت‌ها را کمتر رعایت می‌کنند، تمرکز کند.

پایان پیام