خط نسخ و ویژگی‌های شگرف آن

خط نسخ و ویژگی‌های شگرف آن

به گزارش گلونی خط نسخ، یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین خطوط اسلامی ا‌ست.

ریشه‌ی این خط به خط کوفی می‌رسد.

خط نسخ را بیشتر بشناسیم

سایر ویدیوها در نماشای گلونی

بنابراین این خط هم‌پایه و هم‌عرض خط کوفی و به ‌صورت نسخ ناقص، «النسخی» یا « الدّارج» به نام خط حجازی معروف بوده ‌است.

نسخ به معنای محو، ابطال و زائل نمودن چیزی است.

و این خط از آن جهت «نسخ» نامیده می‌شود که پس از قاعده‌مند شدن، اکثر کتب را با این خط می‌نوشتند و به ‌نوعی ناسخ خط‌های دیگر است.

به این خط «بدیع» و «منسوب» نیز گفته‌اند.

بدیع به معنی نو و تازه و منسوب به معنی دارای تناسب و هماهنگی در اجزا.

به علاوه به دلیل اینکه از سده‌ چهارم تا کنون در کتابت آثار دینی و به ویژه قرآن کریم از این خط استفاده می‌شود به آن خط «‌قرآنی» نیز می‌گویند.

اواخر قرن سوم و آغاز قرن چهارم هجری قمری را دوران ترقی و اوج زیبایی خط نسخ دانسته‌اند.

چرا که این خط تا پیش از آن تاریخ، نتوانسته بود قالب حقیقی خود را پیدا کند.

نسخ در دوران وزارت ابن مقله و توسط او، تحت تاثیر شیوه‌ محقق و ثلث قاعده‌مند شد.

سرانجام ابن بواب و یاقوت مستعصمی، این نوع خوشنویسی را به کمال خود رساندند.

این خط در ایران تا قبل از قرن یازده و دوازده هجری قمری به شیوه عربی و عثمانی مایل به ثلث و محقق نوشته می‌شد.

«احمد نیریزی» آن را به شیوه‌ای خاص که گویی از خط نستعلیق چاشنی یافته درآورد و خطاطان ایران تاکنون از این شیوه پیروی کرده‌اند.

قط قلم در شیوه‌ی قدیم یا عربی (یاقوتی) محرّف و در شیوه‌ی جدید یا ایرانی (نستعلیق) بین مستوی و محرّف است.

خط نسخ خواناترین خطوط اسلامی‌ست. به همین جهت در طول تاریخ عهده‌دار انتقال اطلاعات بوده و مهم‌ترین نقش را در کتابت نسخه‌های خطی داشته است.

نسخ بیش از همه‌ خطوط استعمال داشته و به خدمت قرآن کریم و صنعت چاپ گرفته شده ‌است.

برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های خط نسخ عبارت‌اند از:

تعادل میان سطح و دور، کرسی بندی، اتصال حروف به یکدیگر، زاویه قلم‌گذاری، تناسب میان فضای مثبت و منفی و تناسب میان حروف هم‌سان.

رعایت تناسب میان حروف سبب توازن و یکپارچگی و به دنبال آن سادگی و وضوح این خط شده ‌است.

پایان پیام

نویسنده: آرزو قدوسی