مایوتیس سبیل دار و مایوتیس داویدی خفاش‌های سبیل دار

مایوتیس سبیل دار و مایوتیس داویدی خفاش‌های سبیل دار

به گزارش گلونی در کتاب اطلس پستانداران ایران که سازمان حفاظت از محیط زیست منتشر کرده است درباره‌ی مایوتیس سبیل‌دار یا مایوتیس داویدی  آمده است:

ویژگی‌های ظاهری: طول ساعد ۳۳ تا ۳۷ میلی‌متر است. ریخت‌گروه خفاش‌های سبیل‌دار در ایران از سه شکل ریختی متمایز تشکیل می‌شود که هرکدام به دودمان ژنتیکی جداگانه‌ای تعلق دارند.

به تازگی اعضای بزرگ‌جثه و متوسط‌جثه آن به ترتیب به گونه‌های Myotis mystacinus (مایوتیس سبیل‌دار) و M.davidii (مایوتیس داویدی) منسوب شده‌اند.

به عضو کوچک‌جثه این ریخت‌گروه در اینجا جداگانه به عنوان گونه‌ای جدید پرداخته شده: M.hyrcanicus (مایوتس هیرکانی).

تحلیل DNA میتوکندریایی تایید کرد که این اشکال گونه‌هایی متمایزاند و M.mystacinus به معنای دقیق آن در ایران حضور دارد.

مایوتیس سبیل دار یا مایوتیس داویدی

گونه‌های M. aurascens (مایوتیس طلایی) و M. nipalensis (مایوتیس نپالی) که قبلا از ایران گزارش شده بودند، بر اساس برداشت حاضر، به ترتیب به مایوتیس سبیل‌دار و مایوتیس داویدی منسوب می‌شوند.

بیشترین طول جمجمه در مایوتیس سبیل‌دار (۱۴/۱ تا ۱۴/۹ میلی‌متر) بلندتر از مایوتیس داویدی (۱۳/۱ تا ۱۴/۲ میلی‌متر) است.

در مایوتیس سبیل‌دار استخوان پوزه نسبتا بلندتر و جعبه مغزی پهن‌تر است.

پیش‌آسیاهای کوچک آرواره بالا در در مایوتیس سبیل‌دار در ردیف دندانی، اما در در مایوتیس داویدی خارج از ردیف به سمت داخل قرار گرفته‌اند.

این خفاش‌های کوچک‌ چهره، گوش‌ها و پرده‌های بال تیره و تقریبا سیاه دارند.

موها در پشت معمولا قهوه‌ای تیره و در سطح شکمی خاکستری است.

گوشک باریک و نوک‌تیز و بلندتر از بریدگی آشکار در لبه خارجی لاله گوش است.

کف پا کوچک و عموما کوتاه‌تر از ۶/۸ میلی‌متر است.

پرده میان‌رانی تا بن انگشتان پا می‌رسد.

ویژگی‌های زیستی: قدرت مانور زیادی دارد و در امتداد حاشیه پوشش‌های گیاهی یا بر فراز آب‌های راکد پرواز می‌کند.

معمولا در امتداد مسیری ثابت در ارتفاع یک تا شش متر شکار می‌کند.

برای خوراک‌جویی از ترکیبی از شکار حین پرواز و برداشت طعمه از روی سطوح استفاده می‌کند.

گاهی هنگام شکار در روشنایی روز دیده می‌شود.

مهم‌ترین طعمه‌هایش عبارت‌اند از حشرات پروازکننده‌ای همچون دوبالان، پولک‌بالان، نازک‌بالان و بالتوری‌ها و همچنین بندپایان بی‌پروازی همچون عنکبوت‌ها و کرم‌های حشرات.

محتوای دستگاه گوارش مایوتیس داویدی در ایران عمدتا حاوی دوبالانی همچون پشه، بابالنگ‌دراز و پشه‌کوره و در مرتبه بعد نیم‌بالان بود.

کلنی‌های زادآوری آن از ۲۰ تا ۷۰ خفاش ماده تشکیل می‌شود.

نرها تک‌زی هستند.

از اواخر خرداد تا اوایل تیر یک و در موارد نادر دو نوزاد به دنیا می‌آورند.

در طبیعت تا ۲۴ سال عمر می‌کند.

در تعداد کم و معمولا کمتر از ۱۰۰ خفاش در هر خوابگاه به خواب زمستانی می‌رود.

گاهی مهاجرت می‌کند و جابه‌جایی‌هایی تا ۲۴۰ کیلومتر در آن ثبت شده است.

زیستگاه، پراكندگی و فراوانی

 ساکن جنگل‌ها، حاشیه درخت‌زارها، بوته‌زارها، علف‌زارهای باز، زیستگاه‌های دشتی و نیمه‌بیابانی و چشم‌اندازهای درختی نزدیک منابع آبی است. اما در مجموع بیشتر وابسته به سکونت‌گاه‌های انسانی است تا درخت‌زار و معمولا در پارک‌ها، باغ‌ها و روستاها دیده می‌شود.

درون درختان، میان سنگ‌ها، در آغل چارپایان و گاهی در غارها کلنی می‌سازد.

از غارها، معادن و زیرزمین‌ها نیز برای گذراندن زمستان استفاده می‌شود.

زایشگاه‌های تابستانی آن معمولا در درختان و ساختمان‌های مسکونی واقع است.

از سطح دریا تا ارتفاع ۱۹۲۰ متر گزارش شده است.

مایوتیس سبیل‌دار در ایران تاکنون فقط از غار قطورسو در استان اردبیل رکورد شده است.

مایوتیس داویدی از خراسان رضوی، گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل، آذربایجان غربی و تهران رکورد شده است.

وضعيت حفاظتی: اندازه جمعیت جهانی آن بزرگ است و پراکندگی وسیعی دارد.

کاهشی در اندازه جمعیت آن گزارش نشده و به همین علت در فهرست سرخ IUCN در گروه «کم‌ترین نگرانی» یا LC قرار گرفته است.

هیچ خطر مهمی این گونه را تهدید نمی‌کند، با این حال در برابر نابودی درخت‌زارها و تخریب خوابگاه‌هایش آسیب‌پذیر است.

در بیشتر کشورهای واقع در گستره پراکندگی‌اش بر اساس قوانین ملی و بین‌المللی حمایت‌شده است.

محافظت از غارهایی که به عنوان خوابگاه مورد استفاده قرار می‌گیرند لازم است.

پایان پیام